Col du Galibier (2645 m n.p.m.) – przełęcz we francuskich Alpach Graickich.

Galibier
Ilustracja
Col du Galibier
Państwo

 Francja

Wysokość

2645 m n.p.m.

Pasmo

Alpy Graickie

Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Galibier”
Ziemia45°03′50″N 6°24′29″E/45,063889 6,408056

Geografia

edytuj

Przełęcz Galibier znajduje się w grzbiecie, stanowiącym wododział między dwoma wielkimi rzekami francuskich Alp: Isère i Durance. Wody spływające spod przełęczy na północ poprzez potok la Valoirette i rzekę Arc trafiają do Isère, zaś wody spływające na południe – poprzez rzekę Guisane trafiają do Durance.

Przełęcz stanowi granicę między dwoma grupami górskimi: Arvan-Villards na zachodzie i Cerces (a dokładniej wchodzącym w jej skład pasmem Galibier) na wschodzie. Po stronie wschodniej nad przełęczą wznosi się szczyt Grand Galibier (3229 m n.p.m.), natomiast po stronie zachodniej – Pic des Trois Evêchés (3118 m n.p.m.).

Pic des Trois Evêchés jest punktem zwornikowym grzbietów wododziałowych: w kierunku południowo-wschodnim biegnie od niego ku przełęczy Lautaret i dalej w plątaninę grani grupy górskiej Écrins dalszy ciąg wododziału Isère i Durance, natomiast w kierunku północnym, ku charakterystycznym szczytom Aiguilles d’Arves, biegnie grań stanowiąca granicę dorzeczy Arc (na północy) i Romanche (na południu).

Geologia

edytuj

Budowa geologiczna i tektonika otoczenia przełęczy Galibier są bardzo urozmaicone. Sama przełęcz i opadająca spod niej na południe dolinka potoku Torrent de la Roche Noire są wycięte w stosunkowo mało odpornych utworach fliszowych poziomu ultradauphinois. W otoczeniu przełęczy występują też łupki i nieliczne warstwy wapieni poziomu subbriançonnais. Wśród skał tego poziomu spotkamy w bezpośrednim sąsiedztwie przełęczy także oryginalne wychodnie gipsów. Poszarpane granie masywu Grand Galibier zbudowane są już natomiast z masywnych warstw wapieni dolomitowych poziomu briançonnais.

Droga przez przełęcz

edytuj
 
Profil podjazdu pod Galibier (wraz z podjazdem pod Télégraphe)

Przez przełęcz Galibier prowadzi ważna komunikacyjnie droga nr 902 z Saint-Michel-de-Maurienne w dolinie Arc przez przełęcz Télégraphe i miejscowość Valloire na przełęcz Lautaret, gdzie łączy się z drogą nr 91 VizilleBriançon.

Pierwotny przebieg drogi na południowym stoku przełęczy Galibier, opadającym ku dolinie Guisane, był zdecydowanie odmienny od obecnego. Odgałęziała się ona od drogi z Briançon na wysokości 1970 m n.p.m., ok. 2 km przed przełęczą Lautaret i ciasnymi zakosami wiodła w górę ponad dolinką niewielkiego potoku, pokonując na długości 6 km aż 586 m różnicy wzniesień. Dzisiejsza trasa powstała w 1947, kiedy to przebudowano znaczne odcinki drogi nr 91 Briançon – przełęcz Lautaret, wyposażając je w osłony przeciwlawinowe. Należy również zaznaczyć, że pierwotnie szosa nie wspinała się na samo siodło przełęczy, przedostając się na drugą stronę grzbietu wydrążonym na wysokości 2556 m n.p.m. tunelem długości 370 m. Z uwagi na konieczność remontu tunelu w 1976 oddano do użytku odcinek drogi, omijający tunel i pokonujący grzbiet kilkoma wąskimi zakosami na stromych stokach (po ok. 1 km z każdej strony tunelu). Od 2002 można wybierać jedną z dwóch dróg (przez siodło przełęczy lub przez tunel), pamiętając o tym, że w tunelu szerokości zaledwie 4 m obowiązuje ruch wahadłowy! Kierują nim sygnalizatory świetlne i jest to najwyżej położona instalacja tego typu w Europie.

Droga przez przełęcz ma znaczne nachylenia. Podjazd południowy, od przełęczy Lautaret, długości ok. 8,5 km, ma średnie nachylenie profilu podłużnego ok. 7,4% (maksymalnie 12,1%). Dawna trasa podjazdu południowego (przed 1947) miała nachylenie aż 9,76%! Podjazd północny, od strony Valloire, długości ok. 18 km, ma nachylenie średnie ok. 7,2% (maksymalnie 11,8%). Z uwagi na znaczną wysokość i potężne opady śniegu droga przez przełęcz jest zamknięta zwykle od października do początku czerwca (a tunel jest zamknięty również „fizycznie”: zamykane są drewniane bramy na jego obu wylotach!). Pryzmy śniegu przy szosie leżą tu często przez całe lato.

Tour de France

edytuj

Na południowym podjeździe pod przełęcz, nieco przed tunelem, przy drodze znajduje się oryginalny pomnik. Upamiętnia on postać H. Desgrange'a, wielkiego championa kolarstwa końca XIX w. i inicjatora powołania w 1903 r. corocznego wyścigu kolarskiego Tour de France. Ze swą znaczną wysokością przełęcz Galibier jest często najwyższym punktem osiąganym przez kolarzy w czasie tego wyścigu. Po raz pierwszy Tour de France biegł przez tę przełęcz w 1911 roku. W edycji 2007 wyścigu najwyższym punktem trasy była, pokonywana tuż przed przełęczą Galibier, przełęcz l’Iseran (2770 m n.p.m.). Obecnie przyznawana jest specjalna nagroda Souvenir Henri Desgrange, dla każdego kolarza, który jako pierwszy przekroczy przełęcz. W 2006 roku wynosiła ona 5000 euro i została przyznana Michaelowi Rasmussenowi.

Podczas Tour de France 1935 śmierć poniósł Hiszpan Francisco Cepeda, który wypadł z zakrętu podczas zjazdu z przełęczy. Kolarz wpadł do wąwozu, rozbijając czaszkę, w wyniku czego zginął na miejscu[1] Była to pierwsza śmiertelna ofiara w historii Wielkiej Pętli[2].

Zwycięzcy premii górskiej na Col du Galibier (od 1947 roku)

edytuj

W roku 1996 ze względu na załamanie pogody zaplanowaną trasę przez przełęcz zmieniono i poprowadzono inną drogą.

Rok Etap Kategoria
premii
Wygrywający premię
2011 19 HC Andy Schleck
2011 18 HC[3] Andy Schleck
2008 17 HC Stefan Schumacher
2007 9 HC Mauricio Soler
2006 16 HC Michael Rasmussen
2005 11 HC Aleksandr Winokurow
2003 8 HC Stefano Garzelli
2002 16 HC Santiago Botero
2000 15 HC Pascal Hervé
1999 9 HC José-Luis Arrieta
1998 15 HC Marco Pantani
1993 10 HC Tony Rominger
1992 14 HC Franco Chioccioli
1989 17 HC Gert-Jan Theunisse
1987 21 HC Pedro Muñoz
1986 18 HC Luis Herrera
1984 18 HC Francisco Rodriguez
1980 17 HC Johan De Muynck
1979 17 HC Lucien Van Impe
1974 11 1 Vicente Lopez-Carril
1973 8 1 Luis Ocaña
1972 14a 1 Joop Zoetemelk
1969 10 1 Eddy Merckx
1967 10 1 Julio Jiménez
1966 16 1 Julio Jiménez
1964 8 1 Federico Bahamontes
1959 18 2 Charly Gaul
1957 10 1 Marcel Janssens
1955 8 1 Charly Gaul
1954 19 1 Federico Bahamontes
1952 11 1 Fausto Coppi
1948 14 2 Lucien Teisseire
1947 8 1 Fermo Camellini

Przypisy

edytuj

Galeria

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj