Wikipedia

Elsie Clews Parsons

Elsie Worthington Clews Parsons (ur. 27 listopada 1875 w Nowym Jorku, zm. 19 grudnia 1941 tamże) – amerykańska socjolog, (badaczka ról społecznych i struktur społecznych w rodzinach), antropolog (badaczka folkloru amerykańskiego, m.in. Indian Pueblo), krytyk, pisarka i działaczka społeczna, sufrażystka.

Elsie Worthington Clews Parsons
Ilustracja
Elsie Clews Parsons na pokładzie Malabar V
Imię i nazwisko urodzenia

Elsie Worthington Clews

Data i miejsce urodzenia

27 listopada 1875
Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

19 grudnia 1941
Nowy Jork

Zawód, zajęcie

socjolog, antropolog,<
pisarka i dziennikarka

Narodowość

amerykańska

Edukacja

Szkoły prywatne

Alma Mater

Barnard College (B.A. 1896),
Columbia University (Ph.D. socjologii, 1899)

Uczelnia

Barnard College

Małżeństwo

Herbert Parsons

Dzieci

Elsie („Lissa”),
John Edward,
Herbert,
Henry McIlvaine („Mac”)
i dwoje zmarłych we wczesnym dzieciństwie[1]

Multimedia w Wikimedia Commons
Garncarstwo Indian z Santa Clara Pueblo, Nowy Meksyk, 1916
Gubernatorzy Zuni, Nowy Meksyk (ok. 1871 - ok. 1907)
Rytualny taniec Kachinas z Hopi Pueblo, Arizona (między 1870 a 1900 rokiem)

Życiorys edytuj

Ojcem Elsie Worthington był Henry Clews, bardzo zamożny i wpływowy bankier, współwłaściciel Henry Clews & Company, który odegrał znaczącą rolę w organizacji społeczeństwa obywatelskiego Nowego Jorku[2]. Była jego jedyną córką. Początkowo uczyła się w drogiej szkole prywatnej, a następnie w Barnard College, w którym uczył wówczas antropolog Franz Boas. Po uzyskaniu stopnia B.A. (1896) studiowała w Columbia University, gdzie otrzymała Ph.D. socjologii w roku 1899[1].

1 września 1900 roku Elsie Clews wyszła za mąż za Herberta Parsons'a, szanowanego prawnika (adwokata) i polityka, członka Partii Republikańskiej (później reprezentanta do 59., 60. i 61. Kongresu Stanów Zjednoczonych). Obszerna relacja z ich uroczystego ślubu, zamieszczona następnego dnia w The New York Times, zawierała długą listę „znakomitych osobistości”, które uczestniczyły w ceremonii[3].

Od roku 1902 do czasu wyboru męża do Kongresu (1905) Elsie Parsons wykładała socjologię w Barnard (bez formalnego zatrudnienia[4]), a po przeniesieniu się małżeństwa do Waszyngtonu skoncentrowała się na pisaniu swojej pierwszej książki – The Family[5], w której analizowała liczne socjologiczne problemy zależności jednostek, m.in. kobiet i dzieci, od nacisków grupy społecznej. Pisała m.in. o całkowitej zależności dziecka od rodziców (najczęściej od ojca), w tym istniejącej w niektórych kulturach akceptacji np. sprzedawania dzieci lub ich oddawania w ofierze krwi, wykorzystywania do pracy i przyjemności, zabijania. Książka ukazała się w roku 1906[6][7][4].

W następnych latach podróżowała w celach badawczych i wydawała kolejne książki. Współpracowała też z czasopismami feministycznymi i pacyfistycznymi. Pełniła funkcję prezydenta American Folklore Society (1918-1920), American Ethnological Association (1923-1925) i American Anthropological Association (1940-1941). Od roku 1918 do śmierci należała do zespołu redakcyjnego Journal of American Folklore[1].

Obszar zainteresowań badawczych edytuj

Wczesne zainteresowania badawcze skupiały się na problemach socjologicznych, co znalazło odbicie w pracach opublikowanych w latach 1906–1910. Od podróży na południowy zachód USA, odbytej z mężem w roku 1910, interesowała się przede wszystkim antropologią. Franz Boas – przyjaciel-antropolog – zachęcił ją do gromadzenia szczegółowych danych na temat organizacji społecznej, religii i folkloru, m.in. Indian w Arizonie i Nowym Meksyku. W archiwum American Philosophical Society jest przechowywany zbiór etnograficznych materiałów dotyczących różnych aspektów życia Indian Pueblo, m.in. Hopi, Isleta, Taos, Tewa i Zuni, w tym 2 000 ilustracji (czarno-białych fotografii, szkiców piórkiem i ołówkiem, akwarel) oraz liczne przedmioty: maski, narzędzia i wyroby rzemieślnicze (tkactwo, garncarstwo), kije modlitewne, strzały, grzechotki. W kolejnych latach Elsie Parsons zajmowała się również folklorem Afroamerykanów i ludności Karaibów, prowadziła badania w Meksyku i Ekwadorze[1].

Publikacje edytuj

Spośród licznych publikacji Elsie Clews Parsons wymieniane są w pierwszej kolejności[1][8]:

  • 1906 – The Family (wznowienia: BiblioBazaar 2009, Cambridge Scholars Publishing 2009)[5],
  • 1914 – The Old-Fashioned Woman[9] i Fear and Conventionality[10],
  • 1915 – Social Freedom: A Study of the Conflicts Between Social Classifications and Personality[11],
  • 1916 – Social Rule[12],
  • 1929 – The Social Organization of the Tewa of New Mexico[13],
  • 1933 – Hopi and Zuñi Ceremonialism (wznowienia: 1964, 1976)[14],
  • 1939 – Pueblo Indian Religion[15],
  • 1936 – Mitla: Town of the Souls and Other Zapoteco-Speaking Pueblos of Oaxaco, Mexico[16]
  • 1945 – Peguche, canton of Otavalo, province of Imbabura, Ecuador; a study of Andean Indians[17].

Upamiętnienie edytuj

W biografiach Elsie Clews Parsons jest ona przedstawiana jako twórczyni podstaw antropologii feministycznej, którą rozwijały m.in. Ruth Benedict, Alice Fletcher, Phyllis Kaberry (współpracownica Bronisława Malinowskiego), Margaret Mead, Simone de Beauvoir (związana z Jeanem-Paulem Sartrem), Eleanor Leacock, Sherry Ortner[4][18][19]. Podkreślana jest jej umiejętność zachęcania ludzi do reform społecznych, które byłyby oparte na rzetelnej wiedzy z dziedziny antropologii i etnografii (przekazywanej w toku liberalnej edukacji)[4].

Jest pamiętana jako pionierska feministka, przezwyciężająca uprzedzenia związane z płcią w środowisku akademickim i w społeczeństwie, własnym przykładem wskazująca możliwości łączenia pracy (w tym współpracy z mężczyznami), z miłością i wychowywaniem dzieci[4][18].

American Ethnological Society (AES) przyznaje Elsie Clews Parsons Prize za najlepsze prace dyplomowe. W roku 2013 nagrodę otrzymała Ellen Sharp (UC Los Angeles) za pracę nt. The Gun that Backfires: Violence and the Paradox of Neoliberal Multiculturalism; wyróżniona została praca Nicolasa Laineza (EHESS) nt. Commodified Sexuality and Mother-Daughter Power Dynamics in the Mekong Delta[20].

Życie prywatne edytuj

W roku 1900 wyszła za mąż za adwokata, przyszłego kongresmena i czynnego polityka, Herberta Parsons'a (ur. 1869), w czasie I wojny światowej służącego w sztabie generalnym American Expeditionary Forces[21]. Mieli sześcioro dzieci: Elsie („Lissa”, ur. 1901), John Edward (ur. 1903), Herbert (ur. 1909), Henry McIlvaine („Mac”, ur. 1911) i dwoje zmarłych we wczesnym dzieciństwie[1]. Mąż zmarł 16 września 1925 roku w Pittsfield (Massachusetts)[21], a Elsie Clews Parsons – 19 grudnia 1941 roku w Nowym Jorku[7].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Elsie Clews Parsons Papers 1880–1980 38.25 Linear feet Mss.Ms.Coll.29. [w:] Strona internetowa American Philosophical Society [on-line]. amphilsoc.org. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).
  2. ↑ New York Stock Brokers: Henry Clews & Company. [w:] Portrety" Henry, James i John Clews (1900); Zdjęcie: Lunch at the Clews' residence. Nicola Tesla is seated at right with head propped on his right hand [on-line]. 1898revenues.blogspot.com. [dostęp 2013-12-22]. (ang.).
  3. ↑ Miss Clews is Married opis ceremonii, lista gości). [w:] The New York imes [on-line]. September 2, 1900. [dostęp 2013-12-22].
  4. ↑ a b c d e Angela Bratton: Feminist Anthropology. www.indiana.edu, May 1998. [dostęp 2013-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-18)]. (ang.).
  5. ↑ a b Elsie Worthington Clews Parsons: The Family (An Ethnographical and Historical Outline with Descriptive Notes). [w:] Opis bibliograficzny w Google Books [on-line]. G. P. Putnam's sons, 1906. [dostęp 2013-12-23]. (ang.). (recenzje, inne wydania)
  6. ↑ John Simkin: Elsie Clews Parsons. [w:] Spartacus Educational > USA History > Women's Suffrage [on-line]. spartacus-educational.com. [dostęp 2013-12-22]. (ang.).
  7. ↑ a b Elsie Clews Parsons, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2013-12-22] (ang.).
  8. ↑ inauthor: Elsie Clews Parsons. [w:] books.google.pl [on-line]. [dostęp 2013-12-22]. (ang.).
  9. ↑ Parsons, Elsie Worthington Clews: The old-fashioned woman primitive fancies about the sex. [w:] eBook and Texts > California Digital Library [on-line]. New York and London : G.P. Putnam's sons, 1913. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).
  10. ↑ Parsons, Elsie Worthington Clews: Fear and conventionality. [w:] eBook and Texts > California Digital Library [on-line]. New York and London : G.P. Putnam's sons, 1914. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).
  11. ↑ Elsie Worthington Clews Parsons: Social Freedom: A Study of the Conflicts Between Social Classifications and Personality. [w:] eBook and Texts > California Digital Library [on-line]. Putnam, 1915. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).
  12. ↑ Parsons, Elsie Worthington Clews: Social rule; a study of the will to power. [w:] eBook and Texts > California Digital Library [on-line]. New York and London : G.P. Putnam's sons, 1916. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).
  13. ↑ Elsie Worthington Clews Parsons: The Social Organization of the Tewa of New Mexico. [w:] books.google.pl [on-line]. The American Anthropological Association, 1929. [dostęp 2013-12-24]. (ang.).
  14. ↑ Elsie Worthington Clews Parsons: Hopi and Zuñi Ceremonialism. [w:] books.google.pl [on-line]. American Anthropological Association, 1933. [dostęp 2013-12-24]. (ang.).
  15. ↑ Elsie Worthington Clews Parsons: Pueblo Indian Religion (tom I i II). [w:] books.google.pl [on-line]. University of Nebraska Press, 1939. [dostęp 2013-12-24]. (ang.).
  16. ↑ Elsie Worthington Clews Parsons: Mitla: Town of the Souls and Other Zapoteco-Speaking Pueblos of Oaxaco, Mexico. [w:] books.google.pl [on-line]. University of Chicago Press, 1936. [dostęp 2013-12-24]. (ang.).
  17. ↑ Peguche, canton of Otavalo, province of Imbabura, Ecuador; a study of Andean Indians. [w:] catalog.hathitrust.org/ [on-line]. University of Chicago press, 1945. [dostęp 2013-12-24]. (ang.).
  18. ↑ a b Desley Deacon: Elsie Clews Parsons: Inventing Modern Life. [w:] 15 kwietnia 2008 [on-line]. University of Chicago Press. [dostęp 2013-12-22]. (ang.).; bibliography, review
  19. ↑ Peter Hare: A Woman's Quest for Science : Portrait of Anthropologist Elsie Clews. [w:] ISBN 0-87975-274-2 [on-line]. Prometheus Books, 1985. [dostęp 2013-12-24]. (ang.).
  20. ↑ Caitrin Lynch: AES’s 2013 Elsie Clews Parsons Prize. [w:] Strona internetowa American Anthropological Association [on-line]. [dostęp 2016-03-15]. (ang.).
  21. ↑ a b Parsons, Herbert (1869 - 1925). Biographical Directory of the U.S. Congress. [dostęp 2013-12-24]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Elsie_Clews_Parsons&oldid=72280665”