Fürstenwalde/Spree

Fürstenwalde/Spree
	Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Data założenia	XIII wiek
Powierzchnia	70,68 km²
Wysokość	43 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2014); • liczba ludności; • gęstość	; 31 236; 442 os./km²
Nr kierunkowy	03361
Kod pocztowy	15517
Tablice rejestracyjne	LOS, BSK, EH, FW
Podział miasta	3 dzielnice
	Położenie na mapie Brandenburgii Fürstenwalde/Spree
	Położenie na mapie Niemiec Fürstenwalde/Spree
	52°22′N 14°04′E/52,366667 14,066667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Portal Niemcy

Fürstenwalde/Spree (posłuchaj ⁱ) (pol. hist. Przybór^[1]) – miasto we wschodnich Niemczech, w kraju związkowym Brandenburgia, w powiecie Oder-Spree, port nad Sprewą i kanałem Odra-Sprewa. Założone w XIII wieku, liczy ponad 30 tys. mieszkańców (2014). W latach 1385–1598 było stolicą biskupstwa lubuskiego.

GeografiaEdytuj

Fürstenwalde/Spree leży na terenie pradoliny berlińskiej, nad rzeką Sprewą, przy niemieckiej autostradzie A12, 40 km od granicy z Polską w Świecku i Słubicach.

HistoriaEdytuj

Średniowiecze – wpływy polskie, czeskie i brandenburskieEdytuj

Obszar Przyboru został utracony wraz z ziemią lubuską przez rozbitą dzielnicowo Polskę w 1249 roku. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z roku 1272, było lokowane w miejscu średniowiecznego grodu przez rzekę Sprewę. Dzięki strategicznej lokalizacji stało się szybko jednym z najbogatszych miast ówczesnej Marchii Brandenburskiej. Na mocy traktatu z roku 1373 miasto zostaje sprzedane przez Wittelsbachów cesarzowi Karolowi IV. W latach 1373–1415 znajdowało się we władaniu Królestwa Czech. W roku 1385 tu przeniósł siedzibę biskupstwa lubuskiego oraz kapituły katedralnej ostatni polski biskup lubuski Jan Kietlicz. W 1392 Jan Kietlicz został przeniesiony na diecezję miśnieńską i odtąd do 1424 roku tron biskupi był obsadzany duchownymi czeskimi, choć diecezja do 1424 wciąż podlegała metropolii gnieźnieńskiej. W roku 1446 miasto i katedra zostały spalone przez husytów.

Nowożytność i czasy napoleońskieEdytuj

Fürstenwalde w XVII wieku

Wraz z postępami reformacji w 1557 katedra została przejęta przez luteran.

W latach 1613, 1625 i 1656 Fürstenwalde było również miastem uniwersyteckim, dzięki przeniesionego tutaj z pobliskiego Frankfurtu nad Odrą Uniwersytetu Viadrina. Od 1701 miasto stanowi część Królestwa Prus.

Przez szereg dziesięcioleci było również miastem garnizonowym dla wojsk cesarza Napoleona i ułanów cesarskich.

W granicach NiemiecEdytuj

W 1871 miasto stało się częścią zjednoczonych Niemiec.

W okresie II wojny światowej w mieście znajdowała się fabryka amunicji zatrudniająca ponad 12 tys. robotników przymusowych i jeńców wojennych. Mieściła się tu również filia podobozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Na krótko przed końcem II wojny światowej Fürstenwalde/Spree zostało zamienione przez nazistów w twierdzę, co w konsekwencji ciężkich sowieckich bombardowań zrównało je z ziemią. W roku 1945 NKWD utworzyło w mieście obóz specjalny w którym przetrzymywano ponad 10 tys. więźniów, w większości młodych ludzi, z których większość szybko zmarła^{[potrzebny przypis]}.

Po II wojnie światowej miasto wraz z położoną na zachód od Odry częścią ziemi lubuskiej znalazło się w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec (wschodnia część po 696 latach powróciła w granice Polski), z której w 1949 utworzono NRD. W latach 1950–1960 miasto odbudowano, utworzone zostały nowe dzielnice mieszkaniowe. W 1990 miasto zostało częścią Republiki Federalnej Niemiec. Do roku 1994 w Fürstenwalde/Spree stacjonowały także oddziały Zachodniej Grupy Wojsk ZSRR (funkcjonowało tu składowisko czołgów z bazą paliw).

W wyniku reformy administracyjnej Fürstenwalde/Spree od 1993 należy do powiatu Oder-Spree. Jest największym miastem w regionie oraz ważnym centrum administracyjnym i gospodarczym. W mieście znajduje się stacja kolejowa Fürstenwalde (Spree).

ZabytkiEdytuj

Katedra Mariacka (neogotycka) z XIV wieku
Zamek biskupi
Ratusz
Pałac barokowy
Kościół Dobrego Samarytanina (luterański) z 1925 roku

DemografiaEdytuj

Rok	Populacja
1875	10 829
1890	14 376
1910	22 718
1925	23 278
1933	25 490
1939	28 088
1946	21 782
1950	30 388
1964	30 458
1971	30 841

Rok	Populacja
1981	35 132
1985	35 014
1989	35 658
1990	34 802
1991	34 163
1992	33 941
1993	33 984
1994	33 539
1995	33 628
1996	33 823

Rok	Populacja
1997	34 085
1998	34 157
1999	34 167
2000	34 044
2001	33 981
2002	33 726
2003	33 639
2004	33 374
2005	33 336
2006	33 121

Rok	Populacja
2007	33 104
2008	32 867
2009	32 576
2010	32 468
2011	30 910
2012	30 885
2013	30 967^[2]
2014	31 236

GospodarkaEdytuj

Fürstenwalde/Spree jest obecnie głównym centrum przemysłowym w regionie: przemysł oponiarski, ogrodnictwo, przemysł metalowy i budowlany są najważniejsze.

Do najbardziej znanych przedsiębiorstw znajdujących się w mieście należy niemiecka spółka oponiarska Pneumant. Są tu również zakłady metalowe i tworzyw sztucznych, odlewanie, zakłady produkujące farby, zakłady urządzeń sterowniczych i oprzyrządowań, producent zbiorników, oraz zakłady przemysłu energetycznego specjalizujące się w produkcji elastycznych, samoprzylepnych baterii słonecznych w firmie PVflex Solar.

OświataEdytuj

Geschwister-Scholl-Gymnasium Fürstenwalde – gimnazjum powiatowe powstałe w 1991 r. Patronem szkoły jest rodzeństwo Schollów.

Europaschule Oberstufenzentrum Palmnickenn – gimnazjum europejskie, jest największą placówką oświatową w powiecie. Placówka ogólnokształcąca oraz szkoła zawodowa. Głównym tematem pracy wychowawczej są relacje międzynarodowe oraz współpraca różnymi szkołami partnerskimi, między innymi ze Szwecji, Japonii, Francji, Holandii, Danii i Polski.
Szkoła Katolicka „Bernhardinum” (Katholische Schule Bernhardinum) – katolicka szkoła wyznaniowa, instytucja oświatowa należąca do archidiecezji berlińskiej, placówka składa się ze szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum. Szkoła współpracuje ze szkołami w Polsce, Francji, Włoszech i Sri Lance.