Filipinki

polski żeński zespół muzyczny

Filipinkipolski zespół wokalny utworzony w listopadzie 1959 przy Technikum Handlowym w Szczecinie z okazji 15-lecia szkoły, założony przez Jana Janikowskiego, nauczyciela ekonomii, towaroznawstwa i muzyki. Nazwa zespołu pochodzi od tytułu czasopisma dla dziewcząt „Filipinka”.

Filipinki
Ilustracja
Filipinki podczas zdjęć do filmu Marynarka to męska przygoda (1966)
Rok założenia

1959

Rok rozwiązania

1974

Pochodzenie

Szczecin

Gatunek

pop
bigbit

Aktywność

1959–1974

Współpracownicy
Jan Janikowski, Włodzimierz Patuszyński, Mateusz Święcicki, Janusz Kępski
Odznaczenia
Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”

Kariera

edytuj

Początki działalności

edytuj

Grupa została uformowana na potrzeby koncertu na szkolnej akademii zorganizowanej z okazji XV-lecia istnienia Technikum Handlowego w Szczecinie w 1961[1]. Podczas przesłuchań wyłoniono osiem utalentowanych wokalnie uczennic, z czego ostatecznie w zespole pozostało siedem z nich[2]: Zofia Bogdanowicz, Niki Ikonomu, Elżbieta Klausz, Krystyna Pawlaczyk, Iwona Racz, Anna Sadowa i Krystyna Sadowska. Na akademii wystąpiły pod nazwą „Zespół Wokalny Technikum Handlowego”[2]. W tym samym roku wystąpiły na Wielkim Festiwalu Muzyki, Pieśni i Tańca we Wrocławiu[3], na którym otrzymały wyróżnienie za interpretację piosenki „Ave Maria no morro”. Skład zespołu często się zmieniał[4], a w zespole śpiewały też: Halina Sztejner, Hanna „Gośka” Gościniak, Maria Kolczyńska, Barbara Kowalska, Maria Hardy, Grażyna Sowińska i Grażyna Piątkowska.

W 1962 wokalistki wystąpiły w radiowym konkursie Mikrofon dla wszystkich, dzięki któremu zyskały popularność i otrzymały propozycję nagrań dla Szczecińskiej Rozgłośni Polskiego Radia. Nagrania te niedługo później zostały zaprezentowane szerszej publiczności na antenie ogólnopolskiej, a Filipinki rozpoczęły profesjonalną karierę.

Rozwój kariery

edytuj
 
Iwona Racz, Anna Sadowa, Krystyna Pawlaczyk, Krystyna Sadowska, Zofia Bogdanowicz, Elżbieta Klausz i Niki Ikonomu z Filipinek oraz Jan i Halina Janikowscy, Włodzimierz Patuszyński, Warszawscy Stompersi, Aleksander Nizowicz i Jerzy Górny przy wodospadzie Niagara w Stanach Zjednoczonych podczas trasy koncertowej Siedem uśmiechów (1966)

W styczniu 1963 wystąpiły w radiowej audycji Jana Świącia i Zalewskiego, w kwietniu zadebiutowały w telewizji, a w maju swoją nazwę otrzymały oficjalnie – w redakcji czasopisma „Filipinka” w Warszawie. W sierpniu tego samego roku koncertowały po raz pierwszy za granicą – najpierw po Szwecji (wystąpiły na kilku imprezach związanych z uruchomieniem połączenia promowego ŚwinoujścieYstad[2], a później po NRD, a jesienią nagrały swoją pierwszą płytę. W 1964 w czerwcowych notowaniach list przebojów[5], wkrótce po egzaminach maturalnych kilku wokalistek, w pierwszej piątce znalazły się ich trzy utwory. Przebojem stał się m.in. utwór „Do widzenia, profesorze”, który napisały po zakończeniu szkoły[2]. Filipinki stały się najpopularniejszym zespołem w PRL. Następnie odbyły trasę koncertową po Kanadzie i USA obejmującą 55 koncertów dla Polonii w 36 miastach[6]. Z powodzeniem występowały na festiwalach (m.in. kilkukrotnie na Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu). W siedmioosobowym składzie koncertowały do 1967[7], a wiosną owego roku odbyły dwumiesięczną trasę koncertową po ZSRR[8][9].

Większość najpopularniejszych piosenek dla zespołu napisali Jan Janikowski i Włodzimierz Patuszyński, a w drugim okresie istnienia grupy – od 1967 – następny kierownik artystyczny zespołu Mateusz Święcicki.

Zespół zakończył działalność po 12 latach istnienia[10].

Nagrody i wyróżnienia

edytuj
  • 1961 – wyróżnienie dla piosenki Ave Maria no morro na Wielkim Festiwalu Muzyki, Pieśni i Tańca we Wrocławiu

Późniejsze lata istnienia zespołu i rozwiązanie grupy

edytuj
 
Filipinki w styczniu 1970 r. – Maria Hardy, Niki Ikonomu, Krystyna Pawlaczyk, Iwona Racz i Anna Sadowa. Pocztówka reklamująca album Filipinki & Bez Atu – Nie wierz chłopcom.

W 1967 r. zespół postanowił zmienić styl i repertuar, dostosowując się do rewolucji w muzyce młodzieżowej. Filipinki rozstały się z Janem Janikowskim i przeszły pod opiekę Mateusza Święcickiego. Wiosną 1968 roku wygrały Telewizyjną Giełdę Piosenki piosenką Nie ma go (muz. Jan Barnaba, sł. Krystyna Żywulska), a wiosną następnego roku kolejną edycję konkursu piosenką Wiosna majem wróci (muz. Maciej Kossowski, sł. Helena Komorowska). W 1969 roku podczas występu na VII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu otrzymały wyróżnienie za piosenkę Weselmy się. Ostatnim istotnym sukcesem zespołu była wygrana w plebiscycie Polskiego Radia w 1971 roku, kiedy słuchacze uznali ich piosenkę Ja się w tobie nie zakocham za najlepszą piosenkę kwietnia.

W latach 70. XX wieku zespół przechodził liczne zmiany personalne. Kierownikami muzycznymi grupy byli Mateusz Święcicki w latach 1967–1972 i Janusz Kępski w latach 1972–1974. Filipinki w tym ostatnim okresie występowały głównie jako zespół estradowy, często towarzysząc jako chórek innym artystom, np. podczas XI i XII Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie. Współpracowały m.in. ze Stefanem Stuligroszem[16] oraz zespołem Trubadurzy[17].

Od 1967 roku występowały jako kwintet, od 1970 roku jako kwartet, a od 1972 roku jako tercet, przyjmując wtedy nieco zmienioną nazwę – Nowe Filipinki. Zmieniła się również stylistyka brzmieniowa i artystyczna zespołu.

Oficjalnie zespół zaprzestał działalności w roku 1974 wraz z odejściem z grupy ostatniej oryginalnej Filipinki – Krystyny Pawlaczyk. Stał się wzorem dla innych późniejszych żeńskich grup wokalnych[18].

Zespoły muzyczne akompaniujące Filipinkom

edytuj

Niemal od początku istnienia Filipinki miały swoich muzyków związanych na stałe z zespołem i akompaniujące mu podczas koncertów i nagrań. Były to grupy:

  • od końca 1963 do końca 1964 – zespół jazzu tradycyjnego Coma 5
  • od początku 1965 do lata 1967 – zespół jazzu tradycyjnego Warszawscy Stompersi
  • od jesieni 1967 do jesieni 1968 – zespół bigbitowy Dzikusy
  • od jesieni 1968 do września 1971 – zespół bigbitowy Bez Atu

Filipinki śpiewały i nagrywały także z towarzyszeniem innych zespołów oraz orkiestr symfonicznych, m.in. Kwartetu Warszawskiego i Chochołów[19], Orkiestry Filharmonii Szczecińskiej, Koszalińskiej Orkiestry Symfonicznej pod dyrekcją Zdzisława Bytnara, Orkiestry PRiTV w Warszawie, Orkiestry Rozrywkowej Polskiego Radia i Telewizji w Łodzi pod dyrekcją Henryka Debicha[20], Orkiestry Symfonicznej TV NRD oraz Orkiestry Radiowej Bogusława Klimczuka[21].

Filipinki były zaprzyjaźnione z tarnowskim zespołem bigbitowym Filipy.

Trasy koncertowe Filipinek

edytuj

Przez 15 lat istnienia Filipinki dały około 4 tys. koncertów – średnio w każdym roku występowały przez 300 dni. Podczas tras koncertowych po Europie, Ameryce i Azji pokonały ponad 700 tys. kilometrów[22].

Osobny artykuł: Trasy koncertowe Filipinek.

Piosenki Filipinek w filmach i programach TV

edytuj

W filmie Yesterday piosenki „Wala twist” i „Batumi” pojawiają się obok piosenek The Beatles. „Batumi” wykorzystano w programie „Tańcząca z Gruzją” i spektaklu telewizyjnym „Rewizor” z 2005 roku.

Zarejestrowane piosenki Filipinek

edytuj
Osobny artykuł: Piosenki Filipinek.

Przeboje

edytuj
 
Niki Ikonomu, Elżbieta Klausz, Iwona Racz, Zofia Bogdanowicz i Anna Sadowa z Filipinek podczas 51. Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu (2014)
1963
  • „Ave Maria no morro” (1963, muz. Herivelto Martins, sł. Tadeusz Czarkowski)
  • „Pity pity” (1963, muz. i sł. Joe Ergus)
1964
  • „Wala twist” (1964, muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
  • „Bal arlekina” (1964; muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
  • „Filipinki – to my” (1964, muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
  • „Batumi” (1964; muz.: Artemi Ajwazjan, sł. Ola Obarska)
  • „Charleston nastolatków” (1964; muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
  • „Do widzenia, profesorze” (1964, muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
  • „Spacer po porcie” (1964, muz. Jan Janikowski)
1965
  • „Siedmiu chłopców” (1965, muz. Jan Janikowski, sł. Andrzej Tylczyński)
  • „Tarap tarap” (1965, muz. Bogusław Klimczuk, sł. Tadeusz Urgacz)
1966
  • „Kto się lubi, ten się czubi” (1966, muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
  • „Pożegnanie z zabawkami” (1966, muz. Andrzej Korzyński, sł. Zbigniew Zapert)
  • „Serwus Panie Chief” (1966, muz. Jan Tomaszewski, sł. Jan Bołgaty)
  • „Znajdź sobie dziewczynę” (1966, muz. Jan Janikowski, sł. Zbigniew Zapert)
1967
  • „Tylko raz” (1967, muz. Jan Janikowski)
1968
1969
 
Okładka płyty winylowej zespołu Filipinki, „Wiosna majem wróci”
  • „Wiosna majem wróci” (1969, muz. Maciej Kossowski, sł. Helena Komorowska)
  • „Weselmy się” (1969, muz. ludowa w opracowaniu Mateusza Święcickiego, sł. Adam Miriam)
  • „Dlaczego płaczesz mały” (1969, muz. Ryszard Poznakowski, sł. Janusz Kondratowicz)
  • „Tłok na plaży” (1969, muz. Mateusz Święcicki, sł. Bogusław Swat)
  • „Jacht kapitana Teligi” (1969, muz. Jerzy Tyszkowski, sł. Bogdan Ostromęcki)
1970
  • „Nie wierz chłopcom” (1970, muz. Mateusz Święcicki, sł. Marek Kilarski)
  • „Dam ci wszystko, co zechcesz” (1970, muz. Bogusław Klimsa, sł. Andrzej Kuryło)
  • „On jest tu” (1970, muz. Wiktor Stroiński, sł. Marek Kilarski)
  • „Jeśli kochasz, nigdy nie mów o tym” (1970, muz. Mateusz Święcicki, sł. Grzegorz Walczak)
  • „Za dużo wrażeń, za mało marzeń” (1970, muz. Marian Zimiński, sł. Marek Gaszyński)
1971
  • „Co się odwlecze, to nie uciecze” (1971, muz. Mateusz Święcicki, sł. Jerzy Miller)
  • „Ja się w tobie nie zakocham” (1971, muz. Artur Żalski, sł. Zbigniew Stawecki)
  • „Chcę mieć ciebie na własność” (1971, muz. Bohdan Kezik, sł. Włodzimierz Patuszyński)
1972

Dyskografia

edytuj
Rodzaj Rok Kraj Tytuł Wytwórnia
Album 1965 Polska Rozśpiewani rówieśnicy Polskie Nagrania „Muza” L0454
Kanada Piosenka nie zna granic (Music Has No Bounds) Melodia Record Co. LPM1025
1966 Polska Filipinki – to my Polskie Nagrania Muza XL0323
USA Filipinki with orchestra under J. Janikowski in their Top 16 Hits. A Polish A GO-GO Bruno Records BR10214L
2016 Polska Filipinki & Bez Atu. Nie wierz chłopcom Latarnik/AS AS002, AS003[24]
EP 1963 ZSRR Filipinki Melodia PD 33GD 00881[25]
1964 Polska Wala-Twist Polskie Nagrania Muza N0298
Filipinki to my Polskie Nagrania Muza N0299
1965 Polska Tarap tarap Pronit N0361
USA Filipinki Radio Request Records M-40
1968 Polska Nie ma go Polskie Nagrania Muza N0529
Kolędy śpiewają Filipinki Veriton V350
1969 Polska Wiosna majem wróci Pronit N0572
1971 Polska Ja się w tobie nie zakocham Polskie Nagrania Muza N0653
Singiel 1964 ZSRR Walentyna СНХ Тбилиси гост-5289-61
1965 ZSRR Batumi Melodia 0044573
Walentyna Melodia 0044575
1966 Polska Serwus, panie chief Polskie Nagrania Muza SP251
Batumi Polskie Nagrania Muza SP252
1967 ZSRR Tylko raz Melodia 0045419
1971 Polska Królewski Zamek Polskie Nagrania Muza SP357
Pocztówka
dźwiękowa

(oficjalna)
1966 Polska Filipinki i Chochoły: Znajdź sobie dziewczynę Ruch R0030
Serwus, panie Chief Ruch R0036
1969 Polska Wiosna majem wróci Polskie Nagrania Muza KP137
1971 Polska Królewski zamek Ruch R0315
Greatest Hits 1993 Polska Filipinki – największe przeboje Polskie Nagrania Edition Ltd. ECD 018
2003 Polska Filipinki – to my Polskie Nagrania Muza PNCD 540
2004 Polska Platynowa kolekcja. Filipinki. Złote przeboje GM Records 222 005-2
2005 Polska Platynowa kolekcja. Filipinki – nasze złote przeboje Media Way Sp. z o.o. 2-0020
2008 Polska Z archiwum Polskiego Radia vol. 4. Filipinki. Nagrania radiowe z lat 1963–1972 Polskie Radio SA PRCD 1078-79
2010 Polska Filipinki Polskie Nagrania Muza PNCD 1339
2012 Polska Złote lata polskiej piosenki. Filipinki Gazeta Wyborcza, Agora SA
2013 Polska Filipinki – to my! Niepublikowane nagrania z lat 1962–1971 Latarnik/AS AS01
2014 Polska Złota kolekcja. Filipinki. Batumi. Własny świat Warner Music Poland 08256 4 61914 8 2
2020 Polska Filipinki. Nagrania z Chicago. Greatest Hits Teddy Records TRCD 1120[26]

Kompilacje

edytuj

(tylko płyty winylowe wydane w Polsce do 1989 r.)

Rodzaj Rok Tytuł Wytwórnia
Longplay 1965 Z melodią i piosenką dookoła świata (5) Polskie Nagrania „Muza” XL0201
Z melodią i piosenką dookoła świata (6) Polskie Nagrania Muza XL0202
Rytmy młodych Pronit XL0244
1969 Mikrofon i ekran – Opole ’69 Polskie Nagrania Muza SXL0552
1970 Discorama Pronit SXL0673
1971 Kolędy i pastorałki popularne Veriton SXV742
Mini propo Popołudnia z Młodością vol. 1 Polskie Nagrania Muza SXL0785
Sopot ’71 Polskie Nagrania Muza SXL0780
1972 Wchodzimy w lata siedemdziesiąte Polskie Nagrania Muza SXL0878
1974 Komu piosenkę – Przeboje 30-lecia (4) Polskie Nagrania Muza SX1107
Najpiękniejsza jest moja Ojczyzna – Przeboje 30-lecia (5) Polskie Nagrania Muza SXL1108
1978 ... kolędować małemu Polskie Nagrania Muza SXL0780
1979 Z archiwum Veritonu (4): Nasze debiuty – Zespoły Veriton SXV804
Singiel 1964 Karin Stanek / Filipinki Pronit SP198
EP 1969 Bez Atu Pronit N0573
1972 Grand Prix – Sopot ’72 Polskie Nagrania Muza N0704

Informacje dodatkowe

edytuj
 
Filipinki w Szczecinie 22 września 2019 r. podczas obchodów 60. rocznicy utworzenia zespołu. Od lewej stoją: Elżbieta Klausz, Zofia Bogdanowicz-Kasprzyk, Niki Ikonomu, Halina Sztejner, Anna Sadowa-Stroińska i Iwona Racz-Szczygielska
  • Piosenkę Filipinki – to my sparodiował kabaret Dudek[27]. W parodii tej wystąpili: Edward Dziewoński, Wiesław Gołas, Bogumił Kobiela, Jan Kobuszewski[28].
  • W marcu 2005 na cześć Filipinek jedna z ulic w Szczecinie otrzymała ich nazwę[29].
  • W połowie 2011 roku w plebiscycie Głosu Szczecińskiego czytelnicy zadecydowali o nazwaniu jednego ze szczecińskich tramwajów Pesa Swing imieniem zespołu Filipinki[30].
  • W 2013 roku ukazała się rozbudowana, albumowa monografia zespołu Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu. Jej autorem jest Marcin Szczygielski, syn Iwony Racz – jednej z członkiń grupy. Do albumu została dołączona płyta CD, na której znalazły się 24 nigdy wcześniej niepublikowane nagrania Filipinek z lat 1962–1971.
  • 4 czerwca 2019 roku Rada Miasta Szczecin podjęła decyzję o nazwaniu imieniem Filipinek skweru przed Teatrem Polskim, położonego między ulicami Swarożyca i Montwilla w Szczecinie[31].

Przypisy

edytuj
  1. Tomasz Raczek: Karuzela z idolami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2006, s. 80–81. ISBN 978-83-60000-15-1.
  2. a b c d Tomasz Raczek: Karuzela z idolami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2006, s. 80–81. ISBN 978-83-60000-15-1.
  3. Marcin Szczygielski: Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu. Warszawa: Agora S.A., 2013, s. 25.
  4. Marcin Szczygielski: ''Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu. Warszawa: Instytut Wydawniczy Latarnik, Agora SA, Oficyna Wydawnicza AS, 2013, s. 429. ISBN 978-83-2681277-4.
  5. Zasłużeni obywatele - Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Szczecin [online], bip.um.szczecin.pl [dostęp 2024-05-26].
  6. Tomasz Raczek: Karuzela z idolami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2006, s. 82. ISBN 978-83-60000-15-1.
  7. Krystyna Pohl, Filipinki to my [online], Głos Szczeciński, 17 lutego 2003 [dostęp 2024-05-26].
  8. Siedem dziewczynek Filipinek o swoich wrażeniach z pobytu w ZSRR. „Śpiewamy i tańczymy”. nr 8, sierpień 1967. 
  9. Filipinki – kto wy?. „Sowietskaja Mołodioż”. nr 36 (5527), 19 lutego 1967. 
  10. Tomasz Raczek: Karuzela z idolami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2006, s. 83. ISBN 978-83-60000-15-1.
  11. 50 lat Filipinek: Nagroda Ministra Kultury dla zespołu. 2009-11-25. [dostęp 2009-11-25]. (pol.).
  12. Nagrody 51. KFPP przyznane!. 2014-06-08. [dostęp 2014-06-08]. (pol.).
  13. Gwiazdy odsłoniły gwiazdy. 2014-06-06. [dostęp 2014-06-08]. (pol.).
  14. Złote Gryfy dla Filipinek. 2016-04-16. [dostęp 2016-04-16]. (pol.).
  15. Wiadomości Szczecin: Zasłużeni dla miasta i nowi Ambasadorowie Szczecina. 2017-07-05. [dostęp 2017-07-05]. (pol.).
  16. KPPG.
  17. KPPG.
  18. Marcin Szczygielski: ''Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu. Warszawa: Instytut Wydawniczy Latarnik, Agora SA, Oficyna Wydawnicza AS, 2013, s. 82, 83. ISBN 978-83-2681277-4.
  19. Filipinki – to my. [dostęp 2013-11-19].
  20. Sopot ’71. [dostęp 2013-11-19].
  21. Filipinki Tarap tarap. [dostęp 2013-11-19].
  22. Marcin Szczygielski: ''Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu. Warszawa: Instytut Wydawniczy Latarnik, Agora SA, Oficyna Wydawnicza AS, 2013, s. 455. ISBN 978-83-2681277-4.
  23. Marcin Szczygielski: ''Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu. Warszawa: Instytut Wydawniczy Latarnik, Agora SA, Oficyna Wydawnicza AS, 2013, s. 458–461. ISBN 978-83-2681277-4.
  24. Filipinki na płycie sprzed 46 lat. Kurier Szczeciński. [dostęp 2016-10-29].
  25. Fonorama, uzupełnienia dyskografii polskich i zagranicznych wykonawców. 2016-09-16. [dostęp 2016-09-16]. (pol.).
  26. Teddy Records – nowości. 2020-11-26. [dostęp 2020-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-07)]. (pol.).
  27. Janusz R. Kowalczyk, Kabarety w PRL-u [online], Culture.pl [dostęp 2024-05-26].
  28. Zob. http://www.youtube.com/watch?v=mE7V3VIZt4E.
  29. Nowe nazwy ulic na Warszewie. [dostęp 2005-03-02].
  30. Andrzej Szkocki: Szmaragd, Pogodny, Filipinki, Pionier. Nasze Swingi. Głos Szczeciński, 4 lipca 2011. [dostęp 2019-10-12]. (pol.).
  31. Oskar Masternak: Filipinki będą miały swój skwer przy teatrze w Szczecinie. Głos Szczeciński. [dostęp 2019-06-04]. (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Waschko R., Przewodnik Iskier: muzyka jazzowa i rozrywkowa, Warszawa 1970, Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, tu hasło Filipinki, s. 93, s. 358.
  • Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Filipinki, s. 51, 52.
  • Szczygielski M., Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu, Warszawa 2013, Instytut Wydawniczy Latarnik, Agora SA, Oficyna Wydawnicza AS, ISBN 978-83-268-1277-4.

Linki zewnętrzne

edytuj