Jan Innocenty Töpper

Jan Innocenty Töpper
Johann Innozenz Töpper
Data i miejsce urodzenia	1699 ; Dzikowiec
Data i miejsce śmierci	10 września 1778 ; Prudnik
Narodowość	niemiecka
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	barok
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Innocenty Töpper (niem. Johann Innozenz Töpper; ur. 1699 w Dzikowcu^[1], zm. 10 września 1778 w Prudniku^[2]) – niemiecki architekt, projektant i budowniczy doby baroku, działający na terenie Śląska.

Życiorys

Plan kościoła w Prudniku – drugiego dzieła Töppera

Urodził się w 1699 w Dzikowcu koło Nowej Rudy na Dolnym Śląsku. Przyjął obywatelstwo i zamieszkał w Prudniku na Górnym Śląsku. Był uczniem Martina Frantza^[3]. Prawdopodobnie praktykował na budowie kościoła bożogrobców w Nysie w latach 1720–1728^[4]. Pierwszym świadectwem jego twórczości była barokowa przebudowa kościoła św. Wawrzyńca w Głuchołazach. Nie jest znana dokładna data rozpoczęcia właściwej budowy na resztkach częściowo odbudowanego po spaleniu w 1428 kościoła. Nawa i kaplice był gotowe w 1729, a prace wykończeniowe trwały do 1734. W 1730 Rada Miasta Prudnika wydała decyzję o budowie nowego kościoła parafialnego św. Michała Archanioła, którego projekt wykonał Töpper. Według dokumentów, jego podpis widniał na kartuszu zdobiącym emporę organową^[5]. W 1731 w kościele w Prudniku ożenił się z wdową po Tobiaszu Heller, która zmarła w 1735. Ożenił się drugi raz i był ojcem siedmiorga dzieci. W dokumencie z 1750 wspomniany jako mistrz budowlany miasta Prudnik^[3].

W 1750 w Śmiczu koło Prudnika rozpoczęto budowę zaprojektowanego przez niego kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej^[6]. Około 1750 zaprojektował kościół Bożego Ciała i św. Norberta w Czarnowąsach pod Opolem^[7]. Według jego projektu wzniesiono kościół św. Andrzeja Apostoła w Lubnowie koło Paczkowa^[8]. Zaprojektował również kościół i klasztor pijarów w Bílej Vodzie (1755–1767)^[9]. Jego następnym projektem był kościół św. Idziego i św. Bernarda oraz Klasztor Franciszkanów w Głubczycach, zbudowany w latach 1756–1758^[10]. W latach 1765–1766 był kierownikiem budowy kościoła św. Mateusza w Gryżowie koło Prudnika^[11].

Część historyków przypisuje Töpperowi również autorstwo projektów kościoła św. Piotra i Pawła w Ścinawie Nyskiej (ok. 1730), kościoła Matki Bożej Bolesnej i św. Onufrego na Kaplicznej Górze w Prudniku (1750–1751)^[12], kapliczki św. Antoniego na Lipach w Prudniku, zamku w Łące Prudnickiej, zajazdu przy ul. Piastowskiej, browaru przy ul. Zamkowej, domu Weidingerów przy Rynku oraz kaplicy na skrzyżowaniu ulic Wiejskiej i Jesionkowej w Prudniku^[11].

Działalność architektoniczna

Jego dzieła charakteryzują się prostotą budowli z zewnątrz i bogactwem dekoracji wewnątrz^[13], cytując koncepcje architektoniczne Dientzenhoferów^[2]. Budowle Töppera wyróżniał trójlistny wykrój lunet sklepionych nad emporami oraz oszczędne wydobywanie zewnętrznych elewacji – filarów potrójnych^[5].

Wśród licznych prac Töppera, obejmujących realizacje domów mieszczańskich oraz modernizację i rozbudowę kościołów^[3], znalazły się m.in.: