Jerzy Jurandot

Jerzy Jurandot, właśc. Jerzy Glejgewicht (ur. 19 marca 1911 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 1979 tamże) – polski poeta, dramaturg, satyryk i autor tekstów piosenek.

Jerzy Jurandot

Jerzy Jurandot (1955)
Imię i nazwisko urodzenia	Jerzy Glejgewicht
Data i miejsce urodzenia	19 marca 1911 Warszawa
Data i miejsce śmierci	16 sierpnia 1979 Warszawa
Miejsce spoczynku	cmentarz Wojskowy na Powązkach
Zawód, zajęcie	poeta, dramaturg
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia

Grób Jerzego Jurandota i Stefanii Grodzieńskiej-Jurandot na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Życiorys

Urodził się w rodzinie Tadeusza Glejgewichta i Sabiny z Bartów. Po ukończeniu gimnazjum w 1928 studiował matematykę i chemię na Uniwersytecie Warszawskim, w 1934 uzyskał absolutorium. Od 1937 był mężem Stefanii Grodzieńskiej, tancerki, aktorki i piosenkarki.

Jako literat zadebiutował w 1929, a w latach trzydziestych zyskał popularność. Pisał dla teatrzyków literackich, takich jak Cyrulik warszawski (1935), Morskie Oko, Banda, Małe Qui Pro Quo (1937–1939) i innych. Jego piosenki śpiewali m.in.: Jadwiga Andrzejewska, Chór Dana, Tadeusz Faliszewski, Stefcia Górska, Tola Mankiewiczówna, Tadeusz Olsza, Ludwik Sempoliński, Zofia Terné i Aleksander Żabczyński. Pisał też dialogi filmowe, np. do filmów: Ada! To nie wypada!, Manewry miłosne czy Pani minister tańczy.

Od 1940 przebywał z żoną Stefanią w getcie warszawskim, gdzie był dyrektorem artystycznym i literackim w Teatrze Melody Palace przy ul. Rymarskiej 12, a od czerwca 1942 w Teatrze Femina przy ul. Leszno 35. Po rozpoczęciu w lipcu 1942 wielkiej akcji deportacyjnej z getta do obozu zagłady w Treblince ukrywali się w podwarszawskich Gołąbkach, w domu Zofii i Gabriela Kijkowskich, a Jerzy pracował jako stróż w ogrodniczej stacji doświadczalnej Mory. Od marca 1944 prawie do wybuchu powstania warszawskiego ukrywali się w mieszkaniu Heleny Niemyskiej przy ulicy Filtrowej 77.

Po II wojnie światowej był dyrektorem Rozgłośni Polskiego Radia w Lublinie, współpracował z kilkoma teatrzykami żołnierskimi i prasą satyryczną, był także naczelnikiem Wydziału Estrady Ministerstwa Kultury i Sztuki. W Łodzi utworzył i był wieloletnim kierownikiem Teatru Satyrycznego „Syrena” (1945–1950 i 1955–1957), przeniesionego w 1948 do Warszawy. W latach 1952–1955 pełnił funkcję dyrektora Teatru Satyryków w Warszawie. Ponadto współpracował z tygodnikiem „Szpilki”.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B37-1-7).

Twórczość

• Sztuki:
  • Plecy – 1945
  • Takie czasy – 1954
  • Trzeci dzwonek – 1958
  • Mąż Fołtasiówny – 1960
  • Operacja Sodoma, czyli dziewiąty sprawiedliwy – 1962
  • Pamiątkowa fotografia – 1966
  • Rachunek nieprawdopodobieństwa – 1971
• Wspomnienia:
  • Miasto skazanych. 2 lata w warszawskim getcie – 2014
  • Dzieje śmiechu – 1959
  • Sak
• Książki:
  • Frontem i afrontem – 1952
  • Moja tfurczość [sic] – 1966
  • Operacja „Sodoma” czyli dziewiąty sprawiedliwy – 1968

Teksty piosenek

• „A jednak czegoś mi brak” (muzyka Henryk Wars)
• „A mnie w to graj” (muzyka Henryk Wars)
• „Ada to nie wypada” (muzyka Zygmunt Wiehler; posiada w repertuarze Ada Biedrzyńska, Irena Santor, Sława Przybylska, Sami Swoi)
• „Dziękuję ci moje serce” (muzyka Takis Morakis)
• „I wciąż się na coś czeka” (muzyka Franciszka Leszczyńska)
• „Idą leśni” (muzyka Jerzy Wasowski)
• „Jak odnaleźć twój ślad” (muzyka Ryszard Sielicki)
• „Jak za dawnych lat” (muzyka Henryk Wars)
• „Jest taki jeden skarb” (muzyka Jerzy Harald)
• „Już nie mogę dłużej kryć” (muzyka Henryk Wars)
• „Na moje wady już nie ma rady” (muzyka Henryk Wars)
• „Nie kochać w taką noc to grzech” (muzyka Zygmunt Wiehler)
• „Niedobrze, panie bobrze” (muzyka Jerzy Boczkowski)
• „Nikt mnie nie rozumie tak jak ty” (muzyka Zygmunt Wiehler)
• „Nie, psze pana” (muzyka Jerzy Boczkowski)
• „O jednej Wiśniewskiej” (muzyka trad. – stylizowana ballada dziadowska)
• „O królu Edwardzie i pani Simpson” (muzyka trad. – stylizowana ballada dziadowska)
• „Oj, dana” (muzyka Władysław Daniłowski)
• „Puste samoloty” (muzyka Hańba!)
• „Rosną w miastach domy” (muzyka Wawrzyniec Żuławski)
• „Sentymentalny, starszy pan” (muzyka Z. Dzięgielewski)
• „Szkoda, że niepogoda” (muzyka Marek Sart)
• „Tak jak mama nie gotuje nikt” (muzyka Andrzej Januszko)
• „Tak mało cię znam” (muzyka Władysław Szpilman)
• „Taka noc i walc, i my” (muzyka Henryk Wars)
• „Trzy listy” (muzyka Leon Boruński)
• „U cioci Pelagii” (muzyka Leon Boruński)
• „W ogródku Eldorado” (muzyka Leon Boruński)
• „Walczyk Warszawy” (muzyka Leon Rzewuski)
• „Wio, koniku” (słowa i muzyka oryginału Imre Garai)
• „Wiosną mi bądź” (muzyka Marek Sart)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1970)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954)
• Złoty Krzyż Zasługi (19 lipca 1946)
• Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (12 stycznia 1955)
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965)
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi

Źródło:.

Nagrody

• 1955 – wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za sztukę Takie czasy

• 1955 – Nagroda w konkursie 10-lecia Polski Ludowej
• 1964 – Nagroda III stopnia ministra kultury i sztuki za komedię Dziewiąty sprawiedliwy
• 1970 – Nagroda III stopnia ministra obrony narodowej za Balladę o tamtych dniach (ze Stefanią Grodzieńską, muzyka: Jerzy Wasowski)
• 1970 – Nagroda Przewodniczącego Prezydium WRN w Koszalinie na IV Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu za Idą leśni (muzyka: Jerzy Wasowski), wykonawca piosenki Janusz Zakrzeński
• Nagroda ZAiKS-u za libretto Miss Polonia (muzyka: Marek Sart)

Źródło:.

Bibliografia

• Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Jurandot Jerzy, s. 82–83.
• Jerzy Jurandot w bazie filmpolski.pl
• Jerzy Jurandot, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2024-07-01] .
• Miasto skazanych. 2 lata w warszawskim getcie – rękopis.