Kalikst III

papież XV-wieczny

Kalikst III (łac. Callistus III, właśc. Alfonso de Borja; ur. 31 grudnia 1378 w Xàtivie, zm. 6 sierpnia 1458 r. w Rzymie[1]) – papież w okresie od 8 kwietnia 1455 roku do 6 sierpnia 1458 roku[2].

Kalikst III
Callistus Tertius
Alfonso de Borja
Papież
Biskup Rzymu
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

Państwo Kościelne

Data i miejsce urodzenia

31 grudnia 1378
Xàtiva

Data i miejsce śmierci

6 sierpnia 1458
Rzym

Miejsce pochówku

bazylika św. Andrzeja „della Valle”, Kościół Matki Bożej z Montserrat w Rzymie

Papież
Okres sprawowania

1455–1458

Biskup diecezjalny Walencji
Okres sprawowania

20 sierpnia 1429–30 czerwca 1458

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

20 sierpnia 1429

Sakra biskupia

31 sierpnia 1429

Kreacja kardynalska

2 maja 1444
Eugeniusz IV

Kościół tytularny

Santi Quattro Coronati

Pontyfikat

8 kwietnia 1455

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

31 sierpnia 1429

Konsekrator

Pierre de Foix

Grób Kaliksta III w Chiesa di Santa Maria in Monserrato degli Spagnoli

Życiorys

edytuj

Wczesne życie

edytuj

Urodził się jako syn właściciela ziemskiego[1]; pochodził z rodu Borgiów. Z wykształcenia był prawnikiem[2]. Był wykładowcą na uniwersytecie w Leridzie, a następnie pracował u króla Aragonii, Alfonsa V[1]. Był zatrudniony na wpływowym stanowisku osobistego sekretarza króla[3]. Działając na jego polecenie, Alfonso prowadził negocjacje z antypapieżem Klemensem VIII[2]. Ostatecznie udało mu się nakłonić antypapieża do abdykacji, za co Borja otrzymał arcybiskupstwo Walencji[2]. sakrę biskupią przyjął 31 sierpnia 1429 roku z rąk kardynała Pierre'a de Foix'a. W 1444[2] został kreowany kardynałem Santi Quattro Coronati; w tym czasie prowadził ascetyczne życie, nie wyróżniając się niczym szczególnym[1]. W czasie konklawe 1455 został wybrany papieżem, jako kandydat kompromisowy pomiędzy sojusznikiem rodu Colonnów, a Grekiem Bessarionem[1].

Pontyfikat

edytuj

Głównym celem jego pontyfikatu było odbicie Konstantynopola z rąk Turków, co ślubował uczynić, już na początku swojej posługi[2]. Na samym początku rozesłał legatów do państw europejskich z prośbami o zorganizowanie krucjaty[1]. Prośby te spotkały się jednak z chłodnymi reakcjami władców, którzy byli zajęci sprawami wewnętrznymi swoich krajów[2]. Ponadto Kalikst rozpoczął gromadzenie armii i budowę floty na Tybrze, a na dzień 1 marca 1456 wyznaczył początek krucjaty[1]. Flota pod wodzą kardynała Trevisano wypłynęła następnie z Neapolu i stoczyła zwycięską potyczkę z Turkami pod Lesbos[3]. Papież zarządził również, by pieniądze ze zbiórek publicznych w całej Europie zostały przekazane dla prowadzącego krucjatę Jánosa Hunyady’ego, któremu, dzięki wsparciu finansowemu, udało się wyprzeć Turków pod Belgradem 22 lipca 1456 i ranić sułtana Mehmeda Zdobywcę[3][2].

Wprowadzenie tzw. „tureckich dziesięcin”, spowodowało niezadowolenie na dworach europejskich, m.in. we Francji i w Niemczech[1], jednak dzięki dyplomacji kardynała Eneasza Piccolominiego udało się załagodzić sytuację[1]. Papież popadł także w konflikt ze swoim dawnym protektorem, królem Alfonsem V – konsekwencją tegoż sporu było przekazanie korony królestwa Aragonii i Neapolu (po śmierci króla) bratankowi Kaliksta[1].

Kalikst III praktycznie nie wykazywał zainteresowania sztuką, w porównaniu z jego poprzednikiem Mikołajem V[1]. Nie było to jednak powodowane ignorancją papieża, ale ogromnymi wydatkami na organizowanie krucjaty, a także obsypywaniem dobrami krewnych[1]. Papież nie stronił od nepotyzmu: powołał swojego siostrzeńca kardynała Luisa Juana Milę na gubernatora Zamku św. Anioła i prefekta Rzymu, a drugiego siostrzeńca, kardynała Rodriga Borgię na wicekanclerza Kurii Rzymskiej[1]. Ponadto kreował kardynałami dwóch bratanków, którzy mieli zaledwie po dwadzieścia kilka lat[1].

Przywiązywał dużą wagę do odbudowy Rzymu, który był wówczas w dużym stopniu zrujnowany i wyludniony[3]. Na jego rozkaz wybrukowano Campo de’ Fiori, co było częścią renowacji zaniedbanej dzielnicy miasta[3].

Był pierwszym papieżem pochodzącym z Hiszpanii, z tego powodu był nielubiany przez włoskie rodziny arystokratyczne z Rzymu (np. Orsini, Colonna)[3].

16 czerwca 1456 unieważnił wyrok i zrehabilitował spaloną na stosie w Rouen, Joannę d'Arc[1]. Ustanowił święto Przemienienia Pańskiego w dniu 6 sierpnia; zmarł właśnie w tym dniu, w 1458 roku[1].

Przez historyków jest oceniany jako papież oddany Kościołowi, chcący ochronić go przed Turkami, którego wadą był nepotyzm[1][2].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 343-344. ISBN 83-06-02633-0.
  2. a b c d e f g h i Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 124. ISBN 83-7006-437-X.
  3. a b c d e f Strathern 2019 ↓, Origins of a Dynasty.

Bibliografia

edytuj