Otwórz menu główne
Wikipedia

Krystian Zimerman

pianista polski
(Przekierowano z Krystian Zimmerman)

ŻyciorysEdytuj

Początkowo kształcony muzycznie przez ojca, od 7 roku życia był uczniem Andrzeja Jasińskiego, wówczas asystenta Władysławy Markiewiczówny. Absolwent Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia w Zabrzu (1963–1975), Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II stopnia im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (1971–1975) oraz tamtejszej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej (dyplom w 1977 roku) – wszędzie w klasie Andrzeja Jasińskiego. W młodości był laureatem szeregu konkursów ogólnopolskich i zagranicznych (m.in. I nagroda na międzynarodowym konkursie im. Ludwiga van Beethovena w Hradec Kralove w 1973 roku i na konkursie im. Sergiusza Prokofiewa w Katowicach w 1974 roku.

W 1975 roku został zwycięzcą Konkursu Chopinowskiego oraz laureatem nagród specjalnych, m.in.: Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków, Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza i nagrody Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu[1]. Jak o tym pisze Jerzy Waldorff:

 
Pierwszy raz wszakże, w całych półwiecznych dziejach Konkursu stało się tak, że kandydat do Grand Prix ujawnił się od samego początku, świetnym talentem wyprzedzając wszystkich konkurentów. Był to 18-letni Polak – Krystian Zimerman, dopiero absolwent Liceum Muzycznego w Katowicach, wychowanek profesora Andrzeja Jasińskiego. Mając wrodzoną łatwość do pokonywania barier techniki, wyróżniał się grą spontaniczną, w młodzieńczy sposób pełną radosnego polotu. Porywał tak, że – słuchając go – nie chciało się nawet próbować szukania usterek w tym fascynującym popisie. Podobny do młodego Chopina, kiedy grał Koncert e-moll zdawało się, ze to sam Fryderyk po słonecznej drodze dźwięków, w promiennych blaskach nadziei rusza wartko na podbój świata. W rezultacie też pierwszy raz się zdarzyło, że jeden kandydat Konkursu warszawskiego zgarnął wszystkie czołowe nagrody: Grand Prix i Złoty Medal oraz za najlepsze wykonanie Mazurków, Poloneza i Sonaty. (...) Sam Zimerman, poza niebagatelną nagrodą główną, 60 000 złotych, dostał trzy prywatnie fundowane nagrody pieniężne na sumę 55 000 złotych oraz siedem nagród na łączną kwotę 21 000 dolarów USA[2].

Od 1977 roku Krystian Zimerman wszystkie honoraria za koncerty w Polsce przeznacza na cele dobroczynne, a od 1985 roku przyznaje nagrody na Konkursach Chopinowskich w Warszawie za najlepsze wykonanie sonaty.

Od tego czasu datuje się współpraca Zimermana z najbardziej znaczącymi postaciami świata muzyki. Współpracował m.in. z takimi dyrygentami jak Claudio Abbado, Władimir Aszkenazi, Daniel Barenboim, Leonard Bernstein, Pierre Boulez, Charles Dutoit, Carlo Maria Giulini, Bernard Haitink, Herbert von Karajan, Kiriłł Kondraszyn, Erich Leinsdorf, Lorin Maazel, Zubin Mehta, Riccardo Muti, Seiji Ozawa, Simon Rattle, Esa-Pekka Salonen, Giuseppe Sinopoli, Stanisław Skrowaczewski czy Wolfgang Sawallisch.

Od początku działalności koncertowej, Krystian Zimerman umieszczał w swoim repertuarze dzieła polskich kompozytorów – oprócz Fryderyka Chopina także Grażyny Bacewicz i Karola Szymanowskiego.

Polski kompozytor Witold Lutosławski napisał dla Krystiana Zimermana i jemu zadedykował swój jedyny Koncert fortepianowy, którego premierowe wykonanie odbyło się na Festiwalu Muzycznym w Salzburgu 19 sierpnia 1988 roku. Orkiestrą symfoniczną austriackiego radia (ORF–Symphonieorchester Wien) dyrygował Witold Lutosławski, a wykonawcą był Krystian Zimerman. Także w 1988 roku miało miejsce prawykonanie tego koncertu na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Orkiestrą Filharmonii Narodowej dyrygował Witold Lutosławski, a wykonawcą ponownie był Krystian Zimerman[3]. W 2013 roku, w 100. rocznicę urodzin Witolda Lutosławskiego Krystian Zimerman wykonał ów koncert w Paryżu, wcześniej w Singapurze, a 30 stycznia 2014 roku w Royal Festival Hall w Londynie gdzie orkiestrę poprowadził fiński dyrygent Esa-Pekka Salonen. Koncert ten włączyli do swojego repertuaru m.in. Ewa Pobłocka i Piotr Paleczny

Do momentu zwycięstwa Rafała Blechacza w Konkursie Chopinowskim w 2005 roku, Krystian Zimerman był jedynym polskim pianistą posiadającym kontrakt z wytwórnią Deutsche Grammophon, z którą jest związany na zasadzie wyłączności, i dla której zarejestrował już ponad 20 znaczących albumów płytowych (dane na rok 2015). Od 1996 roku wykłada w konserwatorium w Bazylei (Szwajcaria).

W 1999 roku, w 150-lecie śmierci Fryderyka Chopina, Zimerman powołał do życia orkiestrę, nazwaną Polska Orkiestra Festiwalowa (Polish Festival Orchestra), powstałą jako zupełnie nowy, wyselekcjonowany, składający się z 64 osób zespół młodych muzyków, aby podczas tournée po świecie wykonać oba koncerty fortepianowe Fryderyka Chopina (f-moll op. 21 i e-moll op.11) z nim, Zimermanem jako pianistą i dyrygentem. Orkiestra dała łącznie 39 koncertów. Pierwsze odbyły się w sierpniu w Polsce w Gdańsku, Łodzi, Kielcach i Wrocławiu. Później w Europie Zachodniej i nagranie płyty. Znowu koncerty w Polsce w Katowicach, Zabrzu, Krakowie, Wrocławiu i Szczecinie. W październiku 1999 roku, Orkiestra dotarła do Paryża. 17 października rano muzycy złożyli kwiaty na Cmentarzu Pére-Lachaise na grobie Fryderyka Chopina, a wieczorem zagrali w Salle Pleyel, w której Chopin kiedyś koncertował. Wśród miast, w których odbyły się koncerty, znalazły się m.in. Salzburg, Locarno, Wiesbaden, Akwizgran, Kolonia, Norymberga, Frankfurt, Stuttgart, Mannheim, Brema, Hanower, Hamburg, Bruksela, Lille, Paryż, Londyn, Birmingham, Amsterdam, Bazylea, Zurych, Lucerna, Waszyngton, Princeton i Nowy Jork (Carnegie Hall). Zarejestrowania interpretacji obu koncertów Chopina na płytę dokonano w Lingatto k. Turynu w sierpniu 1999 roku.

W 2009 roku w 100-lecie urodzin polskiej skrzypaczki i kompozytorki Grażyny Bacewicz, pragnął przybliżyć jej twórczość, którą bardzo ceni. Planował koncerty w kraju i nagranie płyty dla Deutsche Grammophon w nowej sali Akademii Muzycznej w Katowicach. W realizacji tego projektu wzięła udział skrzypaczka Kaja Danczowska oraz troje muzyków młodszego pokolenia, Agata Szymczewska - skrzypaczka, Ryszard Groblewski - altowiolista i Rafał Kwiatkowski - wiolonczelista. Dochód z koncertów Zimerman postanowił (jak zwykle) przeznaczyć na cele charytatywne. Koncerty odbyły się w pięciu polskich miastach: Łodzi, Warszawie, Poznaniu, Krakowie i Katowicach. W dniu 5 lutego 2009 roku w rocznicę urodzin Grażyny Bacewicz w filharmonii łódzkiej Krystian Zimerman zagrał II Kwintet fortepianowy kompozytorki, który napisała cztery lata przed śmiercią (zmarła w 1969 roku), a potem burzliwie oklaskiwaną II Sonatę na fortepian (z 1953 roku). Po przerwie wykonano I Kwintet fortepianowy (1952), a na bis artyści wybrali tradycyjnie II część I Kwintetu fortepianowego. Otrzymane kwiaty złożono pod wiszącym na scenie portretem Grażyny Bacewicz. Na koncercie była obecna córka kompozytorki, Alina Biernacka. Zimerman już od lat 90. XX w. wykonuje utwory Grażyny Bacewicz i są one po utworach Chopina, Szymanowskiego i Lutosławskiego najczęściej przez niego wykonywanymi utworami polskich kompozytorów.

Krystian Zimerman protestuje przeciw łamaniu praw człowieka i obywatela i dlatego np. od dawna nie jeździ z koncertami do Rosji, traktując tę decyzję jako osobisty protest przeciwko niewyjaśnieniu do końca zbrodni katyńskiej[4]. Nie koncertuje w Izraelu ze względu na dławiący ludzką godność konflikt na Bliskim Wschodzie. Nie przyjął też bardzo intratnego zaproszenia do RPA gdy panował tam apartheid. W Japonii, podczas recitalu w Tokio wygłosił apel, aby kraj ten wycofał armię z Iraku (Japończycy niedługo potem to uczynili). Od dłuższego czasu wyraża też swój sprzeciw wobec polityki Stanów Zjednoczonych realizowanej w świecie. W czasie konferencji prasowej w Katowicach i w wywiadzie dla TVP Kultura uznał za bezsensowne plany budowy na terytorium Polski amerykańskiej tarczy antyrakietowej. Denerwowały go, naruszające jego godność coraz uciążliwsze kontrole amerykańskich służb na lotniskach, pod pretekstem walki z terroryzmem. Tuż po 11 września 2001 roku, na lotnisku im. Johna F. Kennedy'ego w Nowym Jorku skonfiskowano jego fortepian, bo służby bezpieczeństwa uznały, iż klej użyty w instrumencie dziwnie pachnie i instrument został zniszczony. 26 kwietnia 2009 podczas koncertu w Los Angeles, po wykonaniu Partity c-moll nr 2 J.S.Bacha i II Sonaty Grażyny Bacewicz, Krystian Zimerman zwrócił się do 2265 osób słuchających go w Walt Disney Concert Hall:

 
To mój ostatni występ w Stanach Zjednoczonych. Nie mogę z czystym sumieniem koncertować w państwie, którego rząd utrzymuje nielegalne Guantanamo, a armia chce być żandarmem świata. Zabierzcie także ręce od mojego kraju[5].

Jest mężem Marii Drygajło (skrzypaczki), ojcem Klaudii i Ryszarda. Mieszkają w Szwajcarii w Binningen pod Bazyleą[6].

Publikacje (albumy)Edytuj

  Albumy[7]
Rok Tytuł Wydawca
1975 Kronika Konkursu Polskie Nagrania „Muza”
1977 Frédéric Chopin Deutsche Grammophon
Beethoven, Prokofiev, Bacewicz Polskie Nagrania „Muza”
Chopin Recital Deutsche Grammophon
Frédéric Chopin. 14 Walzer, Waltzes
1978 Mozart, 4 Sonaten
1979 Frédéric Chopin, Klavierkonzert - Piano Concerto No. 1
Mozart. Sonaty K.V. 547, 404, 481 Wifon
1980 Frédéric Chopin, Klavierkonzert. Piano Concerto No. 2, Andante spianato et Grande Polonaise brillante Deutsche Grammophon
Johannes Brahms. Klaviersonaten No.1 & 2. Piano Sonatas
1981 Franck. Violinsonate. Szymanowski. Mythen
1982 Schumann. Grieg. Klavierkonzerte. Piano Concertos
1984 Johannes Brahms. Klavierkonzert. Piano Concert No. 1
1985 Brahms. Klavierkonzert No. 2
1986 Frédéric Chopin. Klavierkonzert Nr. 1
1988 Franz Liszt. Klavierkonzerte Nos 1 & 2. Totentanz
Chopin. 4 Balladen
1989 Richard Strauss. Ottorino Respighi. Violinsonaten. Violin Sonatas
1990 Frédéric Chopin. International Chopin Piano Competitions. The Golden Twelve. Vol. 4 Polskie Nagrania „Muza”
Fryderyk Chopin. International Chopin Piano Competition. Best Mazurka Performances
1991 Franz Schubert. Impromptus D 899 & D 935 Deutsche Grammophon
1992 Lutosławski. Piano Concerto. Chain 3. Novelette
Ludwig van Beethoven. Klavierkonzert No. 5 »Emperor« Concerto
Ludwig van Beethoven. Klavierkonzerte. Piano Concertos Nos. 1 & 2
Ludwig van Beethoven. Klavierkonzerte. Piano Concertos Nos. 3 & 4
Ludwig van Beethoven. Die 5 Klavierkonzerte. The Piano Concertos
1993 Johannes Brahms. Concerto Para Piano E Orquesta № 2 Em Si Bemol Maior, Op. 83
1994 Claude Debussy. Préludes
1998 Maurice Ravel. The Piano Concertos
1999 Chopin: Piano Concertos Nos. 1 & 2
2002 Witold Lutosławski. Partita • Chain 2 • Piano Concerto
2004 Rachmaninov. Piano Concertos Nos. 1 & 2
2005 Bartók. The Piano Concertos
2006 Brahms. Piano Concerto No. 1
2011 Grażyna Bacewicz. Piano Sonata 2. Piano Quintets 1 & 2
The Liszt Recordings
2014 Liszt. Sonate h-moll • in B minor
2015 Lutosławski. Piano Concerto, Symphony No. 2
2017 Franz Schubert. Piano Sonatas D 959 & 960
2018 Leonard Bernstein. Symphony No. 2 "The Age of Anxiety"

Odznaczenia, nagrody i wyróżnieniaEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Encyklopedia muzyczna PWM. Kraków: PWM S.A., 2012, s. 368.
  2. ↑ Jerzy Waldorff: Wielka Gra. Rzecz o Konkursach Chopinowskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1985, s. 97.
  3. ↑ Charles Bodman Rae: Muzyka Lutosławskiego. Warszawa: PWN Sp. z o. o., 1996, s. 223-224,231. ISBN 83-01-11908-X.
  4. ↑ Krystian Zimerman nie chce grać w Polsce (pol.). Rzeczpospolita - rp.pl, 20-02-2011. [dostęp 14-05-2018].
  5. ↑ Krystian Zimerman wywołał skandal w Los Angeles (pol.). Gazeta.pl, 2009-04-27. [dostęp 2009-04-30].
  6. ↑ Po prostu Krystian Zimerman. [dostęp 5 maja 2013].
  7. ↑ Krystian Zimerman. Discogs.com ↓.
  8. ↑ Krystian Zimerman (pol.). [dostęp 2018-01-16].
  9. ↑ Doktorzy Honoris Causa – Akademia Muzyczna w Katowicach (pol.). [dostęp 2011-07-13].
  10. ↑ Krystian Zimerman zagrał w La Scali po 24 latach. Owacje i bisy. gazeta.pl, 2 lutego 2010. [dostęp 28 czerwca 2011].
  11. ↑ Krystian Zimerman odznaczony przez prezydenta. prezydent.pl, 21 września 2013. [dostęp 21 września 2013].
  12. ↑ UMFC. Uroczystość Inauguracji Roku akademickiego 2015/2016 (pol.). [dostęp 2015-10-13].

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Krystian_Zimerman&oldid=57755741”