Wikipedia

Leonard Bernstein

amerykański kompozytor, pianista, dyrygent

Leonard Bernstein (wym. ˈbɜːrnstaɪn; ur. 25 sierpnia 1918 w Lawrence[1], zm. 14 października 1990 w Nowym Jorku[2]) – amerykański dyrygent, kompozytor i pianista pochodzenia żydowskiego.

Leonard Bernstein
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 sierpnia 1918
Lawrence

Data i miejsce śmierci

14 października 1990
Nowy Jork

Instrumenty

fortepian

Zawód

kompozytor, dyrygent

Aktywność

1940–1990

Odznaczenia
Krzyż Komandorski I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Krzyż Komandorski Orderu Lwa Finlandii Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RFN Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy (1951-2001) Order Orła Azteckiego (Meksyk) Kawaler Orderu Bernardo O’Higginsa (Chile)
Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

ŻyciorysEdytuj

Był synem żydowskich emigrantów z Rosji – Jennie Resnick i Samuela Josepha Bernsteina, przedsiębiorcy produkującego produkty do pielęgnacji włosów dla kobiet oraz uczonego talmudysty[3].

Bernstein komponował muzykę symfoniczną, kameralną, baletową, filmową i musicale dla Broadwayu. W swej twórczości wykorzystywał szeroko folklor amerykański (pieśni kowbojskie, tańce meksykańskie, jazz). W karierze pomogło mu dwóch artystów: grecki dyrygent Dimitri Mitropoulos i nowojorski kompozytor Aaron Copland (z którymi łączyły go romanse[4]). Droga do kariery stanęła przed Bernsteinem otworem w 1943 roku, kiedy musiał on zastąpić na podium chorego Brunona Waltera na koncercie w nowojorskiej sali Carnegie Hall[5].

Prowadził programy popularyzatorskie w telewizji, pisał książki i felietony. Przez cały okres swojej kariery na amerykańskiej scenie muzycznej był stale „rozdarty” między obowiązkami dyrygenckimi a osobistym zamiłowaniem do kompozycji.

Był dyrektorem artystycznym najsłynniejszych amerykańskich orkiestr, a nawet teatrów operowych z Metropolitan Opera na czele. Pisywał piosenki, między innymi dla Franka Sinatry.

Rok przed śmiercią, 1 września 1989 roku, Bernstein dyrygował w Warszawie podczas Koncertu dla Pokoju w 50. rocznicę najazdu Niemiec hitlerowskich na Polskę[6]. Wykonał uwerturę Leonora III autorstwa Ludwiga van Beethovena oraz swój własny utwór Chichester Psalms z udziałem m.in. Poznańskiego Chóru Chłopięcego i Męskiego prowadzonego przez prof. Stefana Stuligrosza. W koncercie występowali między innymi: Barbara Hendricks, Liv Ullmann, Marek Drewnowski, Krzysztof Penderecki, Hermann Prey. Na widowni znajdował się późniejszy Prezydent Polski Lech Wałęsa.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (1970), chilijskim Orderem Bernardo O’Higginsa (1964), Orderem Lwa Finlandii w stopniu Komandora (1965), meksykańskim Orderem Orła Azteckiego (1982), francuską Legią Honorową (Kawaler 1968, Oficer 1978, Komandor 1985), Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1987), Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1989)[7].

W 1985 roku, na pięć lat przed śmiercią Bernsteina, przyznano mu Grammy Lifetime Achievement Award[8]. Przed śmiercią Bernsteina, a także później, uhonorowano go 16 nagrodami Grammy[9].

Zmarł w swoim apartamencie na nowojorskim Manhattanie w wieku 72 lat[2]. Przyczyną jego śmierci był nowotwór płuc[2].

Życie prywatneEdytuj

Wiele źródeł (w tym znajomi Bernsteina) uznaje go za osobę homoseksualną[10]. Sam Bernstein określał siebie jako „pół mężczyznę, pół kobietę”. W latach 1951–1978 jego żoną była Felicia Montealegre Cohn[11], z którą miał trójkę dzieci: córki Jamie Anne Marię (ur. 1952) i Ninę Marię Felicię (ur. 1962) oraz syna Alexandra Serge’a Leonarda (ur. 1955)[12].

TwórczośćEdytuj

Do najważniejszych prac Bernsteina należą: balety – Fancy Free (1944), Facsimile – Choreographic Essay for Orchestra (1946), musicale dla Broadwayu – On the Town (1944), Trouble in Tahiti (1952), Wonderful Town (1953), West Side Story (1957), symfonie – Jeremiah (1942), Kaddish (1963), a także operetka Kandyd (1956).

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Leonard Bernstein. leonardbernstein.com. [dostęp 2016-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 maja 2012)]. (ang.).
  2. ↑ a b c August C. Bolino: Men of Massachusetts: Bay State Contributors to American Society. iUniverse, 2012, s. 226, 270. ISBN 978-1-4759-3376-5.
  3. ↑ Myrna Oliver. Leonard Bernstein Dies; Conductor, Composer : Music: Renaissance man of his art was 72. The longtime leader of the N.Y. Philharmonic carved a niche in history with 'West Side Story.'. „Los Angeles Times”, 15 października 1990. Tronc, Inc.. ISSN 0458-3035. OCLC 3638237. (ang.). 
  4. ↑ Leonard Bernstein w bazie Notable Names Database (ang.)
  5. ↑ Leonard Bernstein – News. leonardbernstein.com, 3 listopada 2008. [dostęp 2016-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 września 2016)]. (ang.).
  6. ↑ Howard Reich: A Grand Concert for Peace. Chicago Tribune, 1989-07-30. [dostęp 2021-01-24]. (ang.).
  7. ↑ Leonard Bernstein: A Complete Catalog of His Works Celebrating His 70th Birthday August 25 1988. edited by Jack Gottlieb. New York: Jalni Publications, 1988. ISBN 0-913932-21-3.
  8. ↑ Sara E. Karesh, Mitchell M. Hurvitz: Encyclopedia of Judaism. Infobase Publishing, 2005, s. 56. ISBN 978-0-8160-6982-8. [dostęp 2016-09-22].
  9. ↑ Robert Hilburn. The 36th Annual Grammy Awards : Grammy's Sorry State, Frankly Speaking : Instead of rewarding mediocrity, the recording academy should focus on its strength--its salutes to pop legends. : Pop / Rock. „Los Angeles Times”, 2 marca 1994. Tronc, Inc.. ISSN 0458-3035. OCLC 3638237. (ang.). 
  10. ↑ Jesse Monteagudo, Leonard Bernstein: A Divided Life, gaytoday.com [dostęp 2014-10-08] (ang.).
  11. ↑ Christopher Lawrence: Swooning: A Classical Music Guide to Life, Love, Lust and Other Follies. Nero, 2015, s. 49. ISBN 978-1-86395-750-2. [dostęp 2016-09-22].
  12. ↑ Leonard Bernstein at 100. leonardbernstein.com, 2015. [dostęp 2016-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 września 2016)]. (ang.).

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leonard_Bernstein&oldid=67811739”