Krzyżownicowate
Krzyżownicowate (Polygalaceae R. Br. in Flinders) – rodzina roślin należąca do rzędu bobowców. Obejmuje ok. 26 rodzajów z 900 gatunkami. Rośliny tu należące są szeroko rozprzestrzenione na świecie i spotykane wszędzie poza okolicami okołobiegunowymi, rozległymi pustyniami i wysokimi górami. Do polskiej flory należy 5 gatunków z rodzaju krzyżownica Polygala[3]. Znaczenie użytkowe tych roślin jest ograniczone i sprowadza się do lokalnego użytkowania ich w ziołolecznictwie i jako rośliny jadalne (np. spożywane są nasiona Securidaca longipedunculata i Polygala butyracea). Rośliny z rodzaju Xanthophyllum dostarczają cenionego drewna[4].
 Krzyżownica zwyczajna | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
krzyżownicowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Polygalaceae R. Br. in Flinders Voy. Terra Austr. 2: 542. 19 Jul 1814 | |
SystematykaEdytuj
- Pozycja rodziny według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
| bobowce |
| ||||||||||||||||||
| krzyżownicowate |
| |||||||||||||||
- Xanthophylleae Chodat (= Xanthophyllaceae Reveal & Hoogland)
- Xanthophyllum – 95 gatunków występujących w Azji południowo-wschodniej
- Polygaleae Chodat – 11–13 rodzajów z 830 gatunkami (dane liczbowe zmienne ze względu na niejasne podziały zarówno na szczeblu gatunków, jak i rodzajów) występujące na całym świecie (z wyjątkiem Nowej Zelandii i Antarktydy).
- Badiera DC.
- Bredemeyera Willd.
- Comesperma Labill.
- Epirhizanthes Blume
- Monnina Ruiz & Pav.
- Muraltia DC.
- Nylandtia Dumort.
- Phlebotaenia Griseb.
- Polygala L. – krzyżownica
- Salomonia Lour.
- Securidaca L.
- Carpolobieae Eriksen – 2 rodzaje z 6 gatunkami występującymi w tropikalnej Afryce:
- Atroxima Stapf
- Carpolobia G.Don
- Moutabeae Chodat – rośliny z tropikalnej Ameryki oraz wysp Oceanii i Nowej Gwinei:
- Balgoya Morat & Meijden
- Barnhartia Gleason
- Eriandra P.Royen & Steenis
- Moutabea Aubl.
- Diclidanthera Mart.
- Pozycja rodziny w systemie Reveala (1994-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal), klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Geranianae Thorne ex Reveal, rząd krzyżownicowce (Polygalales Dumort.), podrząd Polygalineae Bessey in C.K. Adams, rodzina krzyżownicowate (Polygalaceae R. Br. in Flinders)[6].
W ujęciu Reveala rodzaj Xanthophyllum wyłączany jest do odrębnej rodziny Xanthophyllaceae Reveal & Hoogland.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-06-19] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 261-262. ISBN 978-1-84246-634-6.
- ↑ List of genera in family POLYGALACEAE. Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2010-01-01]. (ang.).
- ↑ Crescent Bloom: Polygalaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-01-01]. (ang.).