Krzysztof Klenczon

kompozytor, wokalista i gitarzysta

Krzysztof Antoni Klenczon pseudonim Niuniek (ur. 14 stycznia 1942 w Pułtusku, zm. 7 kwietnia 1981 w Chicago[3]) – polski kompozytor, wokalista, gitarzysta i akordeonista[2] muzyki rockowej (bigbit, pop rock, blues rock)[4][5]. Lider zespołów muzycznych: Pięciolinie (1964), Czerwone Gitary (1965–1970) i Trzy Korony (1970–1972).

Krzysztof Klenczon
Ilustracja
Imię i nazwisko

Krzysztof Antoni Klenczon

Pseudonim

Niuniek[1]

Data i miejsce urodzenia

14 stycznia 1942
Pułtusk

Data i miejsce śmierci

7 kwietnia 1981
Chicago

Przyczyna śmierci

wypadek samochodowy

Instrumenty

gitara, akordeon[2]

Gatunki

bigbit, pop rock, blues rock, psychedelic pop

Zawód

kompozytor, wokalista

Powiązania

Trzy Korony, Czerwone Gitary, Niebiesko-Czarni, Pięciolinie

Zespoły
Niebiesko-Czarni (1962–1964)
Pięciolinie (1964–1965)
Czerwone Gitary (1965–1970)
Trzy Korony (1970–1972)
Strona internetowa

Życiorys edytuj

 
Pomnik Krzysztofa Klenczona w Szczytnie

Wczesne życie edytuj

Urodził się 14 stycznia 1942 roku w Pułtusku, był synem Heleny i Czesława Klenczonów. Jego matka w filmie Zagubiona dusza wspominała: W Pułtusku mieszkaliśmy [...] nie dłużej niż rok; gdy nadeszli Sowieci, musieliśmy uciekać na wieś. [...] Kiedy front zatrzymał się blisko nas, uciekliśmy do Ostrołęki. Tam mąż zaczął pracować na kolei. Czynił starania, żeby przenieść się do Szczytna. [...] Późną wiosną ’45 zjechaliśmy nad mazurskie jeziora[6]. Ze względu na nową pracę rodziców przyniósł się z nimi do Szczytna, gdzie zaczął uczęszczać do Szkoły Podstawowej. W 1946 jego ojciec, jako były żołnierz Armii Krajowej i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa[7], a w oczekiwaniu na wyrok uciekł z miasta i ukrywał się przez 10 lat pod zmienionym nazwiskiem, wrócił do Szczytna po odwilży politycznej[8].

W 1959 ukończył Liceum Ogólnokształcące w Szczytnie. Rozpoczął studia z budowy dróg i mostów na Politechnice Gdańskiej, jednak po kilku miesiącach z nich zrezygnował. W latach 1960–1962[9] uczył się w Gdańskim Studium Wychowania Fizycznego[10] (Studium Nauczycielskim)[9].

Był samoukiem muzycznym, godzinami ćwiczył grę na gitarze, nie potrafił czytać nut[7]. By zaoszczędzić na pierwszą gitarę, podobno odżywiał się tylko cukrem[11]. W 1962 w duecie z Karolem Warginem został laureatem I Festiwalu Młodych Talentów w Szczecinie za piosenkę „Pluszowe niedźwiadki”.

Niebiesko-Czarni edytuj

Po ukończeniu Studium Nauczycielskiego otrzymał nakaz pracy w Rumach, ale już następnego dnia dostał od Franciszka Walickiego telegram z prośbą o stawienie się na próbę zespołu Niebiesko-Czarni. W tym celu wyjechał na wybrzeże i dołączył do zespołu jako gitarzysta. Pierwszym utworem muzycznym, który napisał, był „Gdy odlatują bociany”. W 1963 wystąpił z zespołem w „Olympii” w Paryżu. Pomimo sukcesów zespołu, w 1964 postanowił z niego odejść, bo chciał tworzyć własną muzykę, poza tym nie podobało mu się występowanie „w cieniu” Czesława Niemena i Wojciecha Kordy[8].

Czerwone Gitary edytuj

W lutym 1964 nie przyszedł na koncert Niebiesko-Czarnych. Dołączył jako gitarzysta i wokalista do nowego, gdańskiego zespołu Pięciolinie, który w 1965 został przekształcony w Czerwone Gitary[12]. Był kompozytorem największych przebojów Czerwonych Gitar (obok Seweryna Krajewskiego): „Taka jak ty”, „Biały krzyż”, „Jesień idzie przez park”, „Historia jednej znajomości”, „Nikt na świecie nie wie”, „Wróćmy na jeziora”, „Gdy kiedyś znów zawołam cię”, „Kwiaty we włosach” i „Powiedz stary gdzieś ty był”[13]. W 1969 za „Biały krzyż” otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki na 7. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu[14]. W następnym roku, wskutek konfliktu z Sewerynem Krajewskim o przyszły repertuar Czerwonych Gitar, odszedł z zespołu[15].

Trzy Korony edytuj

W 1969 zaczął słuchać wówczas popularnych zespołów hardrockowych i heavymetalowych, takich jak Black Sabbath, Led Zeppelin i Deep Purple. Zainspirowany nimi, postanowił założyć nowy zespół, grający w ich stylu. Zaprosił do współpracy swojego kuzyna, gitarzystę Ryszarda Klenczona. Wkrótce dołączyli do nich perkusista Marek Ślazyk i basista Grzegorz Andrian[16], z którymi w styczniu 1970 uformowali zespół Trzy Korony[17]. Klenczon skomponował dla grupy m.in. piosenki: „10 w skali Beauforta”, „Port”, „Czyjaś dziewczyna”, „Natalie-piękniejszy świat” i „Nie przejdziemy do historii”. Zespół nie powtórzył sukcesu Czerwonych Gitar, co sprowokowało Klenczona do wyjazdu z Polski[17].

Stany Zjednoczone edytuj

W 1973 na stałe wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie komponował, nagrywał i występował (głównie w małych klubach), a także wspierał innych wykonawców przyjeżdżających z Polski oraz dorabiał jako dozorca domu[18]. W 1977 wydał album pt. The Show Never Ends, który z uwagi na brak promocji przeszedł bez echa na amerykańskim rynku[17]. W latach 1978–1979 koncertował w Polsce. Rozważał powrót do grania w Czerwonych Gitarach[19].

Został ciężko ranny w wypadku samochodowym, gdy wracał 27 lutego 1981 z koncertu charytatywnego w klubie Milford w Avondale (Chicago)[20]. Przeszedł kilka operacji ratujących życie, zmarł wskutek zapalenia płuc[11] 7 kwietnia 1981 w Szpitalu św. Józefa (Saint Joseph Hospital) w Chicago. Uroczystości żałobne odbyły się w kościele w Chicago[11]. Urnę z prochami złożono w dzień imienin 25 lipca 1981 na cmentarzu komunalnym przy ulicy Mazurskiej w Szczytnie.

Życie prywatne edytuj

W grudniu 1967 w katedrze oliwskiej zawarł związek małżeński z Alicją Cywińską[21], która urodziła w Chicago córki Caroline (ur. 1969) i Jaqueline (ur. 1973).

Pamięć o artyście edytuj

 
Kładka im. Krzysztofa Klenczona w Bydgoszczy (Wyspa Młyńska)
 
Mural upamiętniający Krzysztofa Klenczona w Sopocie
 
Ulica Krzysztofa Klenczona w Bydgoszczy

Na cześć muzyka odbywają się co roku Dni i Noce Szczytna, na których główny koncert nosi imię Krzysztofa Klenczona. Odbywał się też Ogólnopolski Konkurs Piosenki im. artysty, którego pierwsza edycja odbyła się w 2005 roku, a ostatnia w 2008. Stałymi jurorami w konkursie byli: Janusz Kondratowicz i Alicja Klenczon-Corona. Konferansjerem konkursu we wszystkich edycjach był dziennikarz muzyczny Grzegorz Kasjaniuk.

Podobny festiwal odbywa się corocznie w okresie letnim od 2013 r. w miejscu urodzenia Klenczona, czyli Pułtusku. W ramach festiwalu oprócz Ogólnopolskiego Konkursu Piosenek Klenczona i Czerwonych Gitar odbywają się m.in. koncerty innych znanych polskich wokalistów z dawnych lat[22].

Istnieje dział poświęcony jego pamięci na otwartej w czerwcu 2004 wystawie Franciszka Walickiego w Gdyni.

11 października 1993 zarejestrowane zostało w Gdyni stowarzyszenie mające na celu propagowanie twórczości artystycznej Krzysztofa Klenczona. Była to inicjatywa trzech miłośników jego muzyki: Adama Jarzębińskiego, Wiesława Wilczkowiaka i Krzysztofa Arsenowicza. Pierwotna nazwa to „Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Krzysztofa Klenczona”, obecna: Stowarzyszenie Muzyczne „Christopher” im. Krzysztofa Klenczona.

Jedna z warszawskich ulic w dzielnicy Bielany na Radiowie nosi imię Krzysztofa Klenczona. Jedną z ulic w centrum Pułtuska nazwano Bulwarem Krzysztofa Klenczona. Nazwiskiem Klenczona nazwano także ulice w Sopocie[23] i Białogardzie. Krzysztof Klenczon jest też patronem Publicznego Gimnazjum w Dźwierzutach oraz sali koncertowej w Wieliszewie.

Jeden z gdańskich tramwajów (nr taborowy 1039) nosi imię artysty[24].

W Pułtusku od 2017 roku znajduje się jedyna w Polsce grająca ławka poświęcona artyście[25].

Pułtusk Festiwal im. Krzysztofa Klenczona edytuj

Od 2013 roku w Pułtusku organizowany jest festiwal poświęcony twórczości Krzysztofa Klenczona. Obok rywalizacji uczestników konkursu organizowane są: warsztaty wokalno-instrumentalne, koncert finałowy z udziałem laureatów festiwalu i zaproszonych gwiazd (m.in. Czerwone Gitary, Żuki, Stan Borys, Wojciech Korda, Natalia Niemen), pokazy, wystawy, koncerty.

Książki o Krzysztofie Klenczonie edytuj

Dyskografia[26] edytuj

Albumy Studyjne
Single
  • Port / Czyjaś Dziewczyna (1970, Polskie Nagrania Muza)
  • Nie Przejdziemy Do Historii / Wiosenna Miłość (1971, Polskie Nagrania Muza)
  • The Show Never Ends / All For You (1977, Clay Pigeon Productions)

Przypisy edytuj

  1. Klenczon, Krzysztof. bibliotekapiosenki.pl. [dostęp 2015-01-02]. (pol.).
  2. a b 14 stycznia 1942 urodził się Krzysztof Klenczon. [dostęp 2021-02-06] (pol.).
  3. Leszek Gnoiński, Encyklopedia Polskiego Rocka, Jan Skaradziński, Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 237–238, ISBN 83-7129-570-7, OCLC 43868642.
  4. Krzysztof Klenczon discography - RYM/Sonemic, Rate Your Music [dostęp 2023-04-23] (ang.).
  5. Krzysztof Klenczon i Trzy Korony by Krzysztof Klenczon / Trzy Korony - RYM/Sonemic. [dostęp 2023-04-23].
  6. Za: Dariusz Michalski - "Krzysztof Klenczon który przeszedł do historii" - ISBN: 978-83-7779-164-6
  7. a b Agnieszka Dajbor, W Polsce był idolem, a w Chicago taksówkarzem. Krzysztof Klenczon zawsze żył na własnych warunkach, Viva.pl, 14 stycznia 2023 [dostęp 2023-02-14] (pol.).
  8. a b Wiesław Wilczkowiak, Biografia Krzysztofa Klenczona, klenczon.pl [dostęp 2023-02-14].
  9. a b KLENCZON KRZYSZTOF. gedanopedia. [dostęp 2022-01-19].
  10. Tramwaj Klenczona ruszył z Oliwy, staraoliwa.pl, 5 października 2011 [dostęp 2011-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-15].
  11. a b c Dornowski i in. 1992 ↓, s. 7.
  12. Biografia zespołu. Czerwone Gitary Group, 2013. [dostęp 2023-02-14].
  13. Dornowski i in. 1992 ↓, s. 40, 42, 127–128.
  14. Dornowski i in. 1992 ↓, s. 40.
  15. Dornowski i in. 1992 ↓, s. 67, 110.
  16. Krzysztof Klenczon – burzliwy rejs, trzykorony123, 7 lutego 2013 [dostęp 2023-02-14] (pol.).
  17. a b c Dornowski i in. 1992 ↓, s. 67.
  18. Dornowski i in. 1992 ↓, s. 6–8, 67–68.
  19. Dornowski i in. 1992 ↓, s. 7, 68.
  20. Andrzej Kosmala, Krzysztof Krawczyk. Życie jak wino, Wydawnictwo Świat Książki, 2021, s. 142, ISBN 978-83-813-9990-6.
  21. Tygodnik „Życie na Gorąco” nr 27, 7 lipca 2016, s. 12-13
  22. VI Pułtusk Festiwal im. Krzysztofa Klenczona. pultusk.pl. [dostęp 2019-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-14)]. (pol.).
  23. Sopot: Krzysztof Klenczon będzie miał swoją ulicę. [w:] Dziennik Bałtycki [on-line]. dziennikbaltycki.pl, 2011-04-26. [dostęp 2011-05-09]. (pol.).
  24. Przejazd tramwajem im. Krzysztofa Klenczona. trojmiasto.pl, 2011-10-02. [dostęp 2015-10-30]. (pol.).
  25. Beata Modzelewska: Pierwsza w Polsce grająca ławeczka Krzysztofa Klenczona została zamontowana w Pułtusku. pultusk.naszemiasto.pl, 2017-06-29. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
  26. Krzysztof Klenczon, Discogs [dostęp 2021-11-15] (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Bernard Dornowski, Jerzy Kossela, Seweryn Krajewski, Jerzy Skrzypczyk: „Czerwone Gitary” to właśnie my. Tadeusz Sosnowski (oprac.). Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, 1992. ISBN 83-7066-456-3.

Linki zewnętrzne edytuj