Liceum Ogólnokształcące im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim

szkołą średnia w Polsce

I Liceum Ogólnokształcące im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim (potocznie „Bartosz”[2], „liceum na górce”[3]) – liceum ogólnokształcące w Tomaszowie Lubelskim z ponad stuletnią tradycją. Mieści się przy ul. Wyspiańskiego 8, w budynku projektu Witolda Minkiewicza z 1929 roku. Razem z Gimnazjum oraz Liceum Profilowanym tworzą Zespół Szkół nr 1 w Tomaszowie Lubelskim.

I Liceum Ogólnokształcące
im. Bartosza Głowackiego
liceum ogólnokształcące
Ilustracja
Fragment fasady
Honor et Patria
Państwo

 Polska

Miejscowość

Tomaszów Lubelski

Adres

ul. Wyspiańskiego 8

Data założenia

16 września 1917[1]

Patron

Bartosz Głowacki

Dyrektor

Leszek Bober

Wicedyrektorzy

Beata Grela

Położenie na mapie Tomaszowa Lubelskiego
Mapa konturowa Tomaszowa Lubelskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „I Liceum Ogólnokształcąceim. Bartosza Głowackiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „I Liceum Ogólnokształcąceim. Bartosza Głowackiego”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „I Liceum Ogólnokształcąceim. Bartosza Głowackiego”
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego
Mapa konturowa powiatu tomaszowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „I Liceum Ogólnokształcąceim. Bartosza Głowackiego”
Ziemia50°26′34,6″N 23°24′44,9″E/50,442944 23,412472
Strona internetowa
Dokument pierwszej matury Gimnazjum im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim upamiętniony w Polskiej Deklaracji o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych
Zakład Naukowy w Tomaszowie Lubelskim, Witold Minkiewicz 1923
Budynek Gimnazjum im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim w latach 30. XX wieku
Budynek Liceum im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim, widok z boiska
Liceum im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim, park przed szkołą

Szkoła należy do grupy pięciuset najlepszych szkół średnich w Polsce, odznaczonych Srebrną Tarczą w rankingu czasopisma Perspektywy[4]. Szkoła sześciokrotnie zdobyła tytuł „Szkoły innowacji”. Ukończyło ją około 15 tysięcy absolwentów[5].

Lokalizacja i baza dydaktyczna edytuj

Liceum posiada własny kampus zlokalizowany na kilkuhektarowej działce przy ulicy Wyspiańskiego 8 w Tomaszowie Lubelskim, przekazanej na potrzeby szkoły w 1920 roku w wymiarze 9,25 ha[6]. Na terenie szkoły znajdują się:

  • Budynek główny z 1929 roku projektu Witolda Minkiewicza o powierzchni 2720 m². W budynku znajduje się ponad 25 sal lekcyjnych, biblioteka z ponad 25 000 wolumenów, gabinet pielęgniarski, stołówka, pomieszczenia kuchni oraz szatnie[7].
  • Hala sportowa z 1992 roku[7] o powierzchni 2122 m². W hali znajdują się trzy pełnowymiarowe boiska, sala gimnastyczna, siłownia, sala do gry w tenisa stołowego oraz strzelnica. Tutaj swoją siedzibę mają także muzeum szkolne oraz archiwum[8].
  • Kompleks boisk typu Orlik z 2012 roku w wersji rozszerzonej z powiększonym boiskiem wielofunkcyjnym, o wymiarach 50×30 m, do wykorzystania jako pełnowymiarowe boisko do piłki ręcznej, 2 boiska do koszykówki, 3 korty tenisowe oraz boisko do piłki siatkowej. Drugie boisko o wymiarach 30×60 służy do gry w piłkę nożną[9].
  • Boisko do piłki nożnej wraz z bieżnią lekkoatletyczną.
  • Park szkolny, założony w 1928 roku[10].
  • Budynek „Domu Nauczyciela” z 1930 roku, niegdyś internat, obecnie muzeum powiatowe[11].
  • Budynek „Dyrektorówki” z 1935 roku, kiedyś pełniącego funkcję rezydencji dyrektora, potem biblioteki szkolnej[11].

Historia edytuj

Powstanie szkoły edytuj

Po zajęciu Kongresówki przez państwa centralne w 1915 roku, w czasie I wojny światowej, austriackie władze okupacyjne zliberalizowały politykę samorządową wywołując wzrost liczby inicjatyw z zakresu szkolnictwa. W maju 1917 roku w Tomaszowie Lubelskim powołano Komitet Organizacyjny Szkoły, mający na celu utworzenie szkoły średniej, któremu przewodniczył ksiądz Feliks Frank[1].

Szkołę otwarto 16 września 1917 roku jako Gimnazjum Realne Samorządowe Męskie. Pierwotnie szkoła mieściła się w kamienicy Emila Franke, przy ulicy Lwowskiej[12]. W 1918 roku szkoła została przeniesiona do budynku „Brygady” przy ul. T. Kościuszki, wydzierżawionego od Ordynacji Zamojskiej przez Komitet Organizacyjny[13].

Okres międzywojenny (1918–1939) edytuj

Tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, 27 listopada 1918 roku podpisany został akt upaństwowienia gimnazjum (z mocą wstecz od 1 października 1918 roku) przez przedstawiciela Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, Józefa Grodeckiego oraz Prezesa Komitetu Gimnazjalnego, Kazimierza Ligowskiego[14].

29 stycznia 1919 roku Gimnazjum męskie zostało przekształcone w koedukacyjne[15]. 4 czerwca 1920 roku Tadeusz Łopuszański, minister WRiOP, nadał szkole nazwę: Państwowe Gimnazjum imienia Bartosza Głowackiego[16].

19 marca 1921 roku szkołę odwiedził marszałek Józef Piłsudski. Po uroczystościach udekorowania Orderem Virtuti Militari dwóch pułków kawalerii, marszałek zapoznał się z wystawą prac uczniowskich[17].

6 września 1922 roku, odbyła się uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod nowy budynek szkoły projektu Witolda Minkiewicza[18]. Koncepcja Zakładu Naukowego w Tomaszowie Lubelskim zakładała stworzenie wzorowego zakładu naukowo-wychowawczego z własnym kampusem, na wzór zagranicznych szkół tego rodzaju, takich jak francuska École des Roches(inne języki), czy angielska Abbotsholme School(inne języki)[19]. 3 września 1929 roku rozpoczął się rok szkolny w nowych pomieszczeniach[11].

W dniach 2–7 czerwca 1925 roku w szkole odbyła się pierwsza matura. Świadectwa dojrzałości otrzymało 18 abiturientów. Wydarzenie to zostało upamiętnione w Polskiej Deklaracji o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych z 1926 roku, dostarczonej prezydentowi USA Calvinowi Coolidge[20].

W 1932 roku, w wyniku reformy ministra Wacława Jędrzejewicza w szkole wprowadzono naukę w czteroletnim gimnazjum, kończącą się „małą maturą” oraz w dwuletnim liceum, kończącą się maturą właściwą[11].

Lata II wojny światowej (1939–1945) edytuj

Podczas kampanii wrześniowej, w budynku szkoły mieścił się szpital polowy przygotowany na ok. 500 rannych, walczących w bitwie pod Tomaszowem[21]. Rannymi opiekowali się nauczyciele oraz uczniowie gimnazjum, wobec braku personelu medycznego[22].

9 października 1939 roku, Tomaszów Lubelski zaczęli okupować Niemcy[23]. W Generalnym Gubernatorstwie zlikwidowano szkoły wyższe i średnie. W listopadzie budynek szkoły opustoszał, w grudniu zamieniono go na lazaret, następnie zajęty został przez gestapo, a potem niemiecką żandarmerię policji porządkowej oraz policję graniczną[24]. W budynku internatu stacjonował szef SS. Za „Dyrektorówką” Niemcy zbudowali psiarnię dla psów wykorzystywanych w obozie zagłady w Bełżcu[22].

W 1940 roku, na prośbę rodziców, zorganizowano tajne komplety[25]. Około 120 uczniów uczęszczało na zajęcia tajnego nauczania[26]. Tajne nauczanie było bezwzględnie zwalczane przez niemieckie władze okupacyjne, w mieście aresztowano 37 nauczycieli[25].

Okres 1945–1989 edytuj

4 września 1944 roku, około miesiąc po opuszczeniu Tomaszowa przez wojska niemieckie, rozpoczął się nowy rok szkolny w czteroletnim gimnazjum oraz dwuletnim liceum, zorganizowano także Gimnazjum dla Dorosłych[27].

W 1948 roku, wzorem szkolnictwa radzieckiego, wprowadzono pięcioletnie liceum. W budynku gimnazjum uczyła się także ostatnia klasa szkoły powszechnej. W 1949 roku wprowadzono czteroklasowe liceum, a w budynku gimnazjum pozostały jedynie klasy licealne. Zmieniono nazwę szkoły na Państwowe Liceum Ogólnokształcące im. Bartosza Głowackiego[28].

W roku 1972 szkoła zaistniała jako I Liceum Ogólnokształcące im. Bartosza Głowackiego w związku z otworzeniem II Liceum Ogólnokształcącego w Tomaszowie Lubelskim[27]. W 1977 roku powołano Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Bartosza Głowackiego w skład którego weszły: I Liceum Ogólnokształcące, Liceum korespondencyjne oraz Wieczorowe Liceum Ogólnokształcące dla Pracujących[29].

18 listopada 1980 roku w szkole powstał NSZZ „Solidarność”[30]. W dniach 23–30 marca oraz 28 października 1981 roku w szkole odbyły się strajki ostrzegawcze Solidarności. Podczas stanu wojennego działacze Solidarności oraz Konfederacji Polski Niepodległej byli narażeni na rewizje, aresztowania oraz kary więzienia[31].

Okres po 1989 edytuj

 
Plakieta z okazji Zjazdu Absolwentów 1917-1997

W roku 1996 na terenie szkoły otwarto Punkt Dydaktyczny Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[32], a w 2002 roku Kolegium Języków Obcych KUL, przeniesione w 2006 roku do własnego budynku[33].

W roku szkolnym 2000/2001 liczba uczniów osiągnęła rekordowy stan 1348 uczących się w 39 klasach[34]. W 2002 roku, w związku z reformą oświaty z 1999 roku w szkole rozpoczęli naukę uczniowie trzyletniego gimnazjum. Utworzono Zespół Szkół Nr 1 im. Bartosza Głowackiego w skład którego weszło liceum ogólnokształcące oraz do roku 2006 gimnazjum[35].

27 marca 2002 roku szkoła nawiązała współpracę z niemiecką szkołą średnią im. Eduarda Sprangera we Freudenstadt, polegającą m.in. na wymianie młodzieży[36].

W roku 2018 budynek szkoły został odremontowany. Otworzono aule im. dyrektora Józefa Rybickiego z freskiem Panoramy Racławickiej, namalowanym przez Wiolettę Lewandowską w 2017 roku[37].

W dniach 9–12 czerwca 2018 roku odbyły się uroczystości Jubileuszu 100-lecia szkoły, w których udział wzięło ponad tysiąc absolwentów[38]. 10 czerwca szkoła została uhonorowana Medalem Pamiątkowym Województwa Lubelskiego, przyznanym przez Zarząd Województwa Lubelskiego oraz Medalem za Zasługi dla Tomaszowa Lubelskiego im. Tomasza Zamojskiego Założyciela Miasta przyznanym przez Burmistrza Tomaszowa Lubelskiego[39].

W roku 2019 szkoła nawiązała współpracę z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie wprowadzając do swojej oferty edukacyjnej klasę o profilu uniwersyteckim z dodatkowymi zajęciami z informatyki, matematyki i fizyki[40].

Nazwy szkoły edytuj

Nazwy w historii szkoły[41].

  • Gimnazjum Realne Samorządowe Męskie (1917–1918)
  • Państwowe Gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim (1918–1919)
  • Państwowe Gimnazjum Koedukacyjne W Tomaszowie Lubelskim (1919–1920)
  • Koedukacyjne Gimnazjum Państwowe imienia Bartosza Głowackiego (1920–1932)
  • Państwowe Liceum i Gimnazjum imienia Bartosza Głowackiego (1932–1939)
  • Szkoła zamknięta podczas okupacji niemieckiej, tajne komplety (1939–1944)
  • Państwowe Liceum i Gimnazjum imienia Bartosza Głowackiego (1944–1949)
  • Państwowe Liceum Ogólnokształcące im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim (1949–1972)
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim (1972–1977)
  • Zespół Szkół Ogólnokształcących w Tomaszowie Lubelskim, w skład którego wchodziło m.in. I Liceum Ogólnokształcące im. Bartosza Głowackiego (1977–2002)
  • Zespół Szkół Nr 1 im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim, w skład którego wchodzi I Liceum Ogólnokształcące im. Bartosza Głowackiego (2002–)

Osiągnięcia edytuj

Szkoła została wyróżniona znakiem jakości Srebrnej Tarczy w rankingu Perspektyw, oceniającym wyniki na egzaminie maturalnym oraz w olimpiadach przedmiotowych, znajdując się tym samym w grupie 500 najlepszych szkół średnich w Polsce (w 2019 roku – 457[4], w 2018 roku – 445[42]).

Szkoła sześciokrotnie zdobyła tytuł „Szkoła Innowacji” w programie certyfikacji pod patronatem marszałka województwa lubelskiego, prezydenta miasta Lublin oraz lubelskiego kuratora oświaty (w roku 2019[43], 2018[44], 2017[45], 2016[46], 2014[47], 2013[48]).

W 2018 roku szkoła została odznaczona Medalem Pamiątkowym Województwa Lubelskiego oraz Medalem za Zasługi dla Tomaszowa Lubelskiego im. Tomasza Zamojskiego Założyciela Miasta[39].

Działalność pozalekcyjna edytuj

W szkole działa założony w 1931 roku samorząd uczniowski[6]. Samorząd bierze udział w uroczystościach, współdziała w organizacji Targów Edukacyjnych, organizuje dyskoteki oraz redaguje szkolną gazetkę „Bartoszek”[8]. Samorząd kontynuuje tradycje organizacji Bratnia Pomoc istniejącej na szkole w latach 1918–1939 poprzez akcje społeczne i charytatywne[6].

Od 2004 roku w szkole działa grupa wokalna „The One”, a od września 2009 roku zespół muzyczny „Bartosz Band”. W szkole działa także Tomaszowski Uczniowski Klub Sportowy „Bartek” z sekcjami: piłki siatkowej, ręcznej, koszykowej, lekkoatletyczną i tenisa stołowego[8].

Dyrektorzy edytuj

Lista dyrektorów szkoły oraz okresy piastowania stanowiska[49].

  • dr Adam Maciurzyński (od 1 września do 30 listopada 1917 roku)
  • Romuald Balawelder (1917–1918)
  • dr Ludwik Kobierzycki (1918–1935)
  • Elżbieta Andrzejewska-Jackiewicz (1935–1937)
  • dr Józef Rybicki (1937–1939)
  • Władysław Radliński (1944–1944)
  • Władysław Wesołowski (1944–1946)
  • Bronisław Krzysik (1946–1948)
  • Jerzy Rozmej (1948–1950)
  • Michal Kość (1950–1958)
  • Kazimierz Mazurek (1958–1961)
  • Stefan Gromek (1961–1962)
  • Zygmunt Twardowski (1962–1972)
  • Jan Hałasa (1972–1990)
  • Henryk Soluch (1990–2001)
  • Alicja Palak (2001–2008)
  • Robert Puźniak (2008–2013)
  • dr Janusz Frykowski (2013–2015)
  • Leszek Bober (2015–)

Nauczyciele edytuj

Lista znanych nauczycieli oraz daty nauczania[50].

  • Franciszek Gomoliński – nauczyciel matematyki w latach 1931–1936, za walkę niepodległościową w 1921 r. otrzymał Krzyż Walecznych, odznaczony w 1932 przez Prezydenta RP Krzyżem Niepodległości „za wkład w dzieło odzyskania niepodległości”
  • Jan Dobrzański – nauczyciel historii w latach 1931–1933, czołowy polski historyk wychowania oraz jeden z organizatorów nauki i powojennego szkolnictwa wyższego w Lublinie, profesor UMCS i KUL
  • doc. dr hab. Wacław Gniewkowski – nauczyciel wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego w latach 1936–1939, później docent i kierownik Zakładu Metodyki WF w Instytucie Wychowania Fizycznego Warszawskiej AWF, autor
  • Roman Mucha – nauczyciel plastyki, rysunku i rysunku technicznego w latach 1963–1991, grafik, odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w twórczości artystycznej

Absolwenci i uczniowie edytuj

Lista znanych absolwentów oraz uczniów z datą matury[51].

Przypisy edytuj

  1. a b Czyż 2017 ↓, s. 111.
  2. Tygodnik Zamojski 2017 ↓.
  3. Mazur 2012 ↓.
  4. a b Ranking Liceów Ogólnokształcących 2019 – Portal edukacyjny Perspektywy.
  5. Horbaczewski 2017 ↓.
  6. a b c Ołtuszyk i in. 2012 ↓, s. 9.
  7. a b Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 31.
  8. a b c Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 32.
  9. Krzysztof Chyżyński, Orlik otwarty! [online], Serwis internetowy Powiatu Tomaszowskiego, 9 czerwca 2009 [dostęp 2019-05-03].
  10. Ołtuszyk i in. 2012 ↓, s. 11.
  11. a b c d Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 11.
  12. Szczygieł (red) 2011 ↓, s. 393.
  13. Mazurek 1939 ↓, s. 3.
  14. Państwowe Gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim 1929 ↓, s. 9.
  15. Państwowe Gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim 1929 ↓, s. 10.
  16. Państwowe Gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim 1929 ↓, s. 23.
  17. Państwowe Gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim 1929 ↓, s. 27.
  18. Kobierzycki (red) 1922 ↓, s. 4.
  19. Ekielski (red) 1923 ↓, s. 20.
  20. Polish Declarations of Admiration and Friendship for the United States: Secondary schools. T. 9. 1926, s. 7.
  21. Szczygieł (red) 2011 ↓, s. 419.
  22. a b Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 14.
  23. Szczygieł (red) 2011 ↓, s. 423.
  24. Zyśko 1969 ↓, s. 136.
  25. a b Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 15.
  26. Ołtuszyk i in. 2012 ↓, s. 13.
  27. a b Szczygieł (red) 2011 ↓, s. 476.
  28. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 18.
  29. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 25.
  30. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 20.
  31. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 26.
  32. Szczygieł (red) 2011 ↓, s. 508.
  33. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 27.
  34. ZS nr 1 w Tomaszowie Lubelskim 2007 ↓, s. 10.
  35. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 23.
  36. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 29.
  37. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 2.
  38. Tomaszów Lubelski: 100 lat „Bartosza” [online], Kronika Tygodnia [dostęp 2019-05-03].
  39. a b Krzysztof Chyżyński, Wielkie święto Bartosza – Jubileusz 100-lecia szkoły [online], Serwis internetowy Powiatu Tomaszowskiego [dostęp 2019-05-03].
  40. Klasa uniwersytecka w naszej szkole [online], Oficjalna strona szkoły [dostęp 2019-05-24].
  41. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 7–32.
  42. Ranking Liceów Ogólnokształcących 2018 – Portal edukacyjny Perspektywy.
  43. VI Gala „Szkoła Innowacji” 2018 – Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie.
  44. VI Gala „Szkoła Innowacji” 2018 – Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie.
  45. V Gala „Szkoła Innowacji” 2017 – Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie.
  46. IV Gala „Szkoła Innowacji” 2016 – Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie.
  47. II Gala „Szkoła Innowacji” 2014 – Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie.
  48. I Gala „Szkoła Innowacji” 2013 – Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie.
  49. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 167.
  50. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 167–183.
  51. Gorgol, Soniak i Pienkos 2017 ↓, s. 184–270.

Bibliografia edytuj

  • Robert Czyż. Dyrektorzy i profesorowie Państwowego Gimnazjum Koedukacyjnego im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim w okresie międzywojennym, na podstawie wspomnień i materiałów źródłowych – część 2. „Rocznik Tomaszowski”. 7, s. 65–88, 2018. Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne im. doktora Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim. ISSN 0209-0414. 
  • Robert Czyż. Dyrektorzy i profesorowie Państwowego Gimnazjum Koedukacyjnego im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim w okresie międzywojennym, na podstawie wspomnień i materiałów źródłowych – część 1. „Rocznik Tomaszowski”. 6, s. 111–132, 2017. Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne im. doktora Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim. ISSN 0209-0414. 
  • Władysław Ekielski (red). Zakład Naukowy w Tomaszowie Lubelskim. „Architekt”. 2, 1923. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Techniczne. 
  • Zofia Gorgol, Roman Soniak, Leszek Pienkos: Jubileusz 100-lecia Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim. Tomaszów Lubelski: 2017. ISBN 978-83-935200-1-5.
  • Wacław Gniewkowski: Wspomnienia absolwentów i profesorów. Wydanie pamiątkowe w 70. rocznicę założenia gimnazjum im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim 1917–1987. Warszawa: 1989.
  • Irena Ołtuszyk, Dorota Wujec, Bolesław Fus, Roman Soniak, Leszek Pienkos, Katarzyna Ważna, Maria Dziedzic, Joanna Zyza: Jubileusz 95-lecia Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim 1917-2012. Tomaszów Lubelski: 2012. ISBN 978-83-935200-0-8.
  • Ludwik Kobierzycki (red). Tomaszowskie Gimnazjum. „Ziemia Tomaszowska”. 9, 1922. Tomaszów Lubelski: Sejmik Powiatowy w Tomaszowie Lubelskim. 
  • Alina Misiura: Tomaszów Lubelski w dwudziestoleciu 1918-1939. Warszawa: Bel Studio, 2010. ISBN 978-83-612086-62.
  • Jan Mazurek: Tomaszów w latach międzywojennych 1918-1939. Tomaszów Lubelski: Zbiory Muzeum Regionalnego w Tomaszowie Lubelskim, 1939, seria: Kronika miasta.
  • Ryszard Szczygieł (red): Tomaszów Lubelski. Monografia miasta.. Tomaszów Lubelski: Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne, 2011. ISBN 978-83-931302-5-2.
  • W. Zyśko: Władze policyjne dystryktu lubelskiego w latach 1939–1944 (Struktura, zakres, obsada). 1969, seria: Zeszyty Majdanka. ISBN 978-83-931302-5-2.
  • Państwowe Gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim: Kronika Państwowego Gimnazjum im. Bartosza Głowackiego – tom2. Tomaszów Lubelski: 1938.
  • Państwowe Gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim: Kronika Państwowego Gimnazjum im. Bartosza Głowackiego – tom1. Tomaszów Lubelski: 1929.
  • ZS nr 1 w Tomaszowie Lubelskim: Jubileusz 90-lecia gimnazjum i liceum ogólnokształcącego im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim 1917–2007. Tomaszów Lubelski: 2007.
  • Małgorzata Mazur. LICEUM „NA GÓRCE”. „Tygodnik Zamojski”. 22, 2012. Zamość: Wydawnictwo Zamojskie Sp. z o.o.. 
  • Tygodnik Zamojski. Zbliża się jubileusz „Bartosza”. Można się zapisywać.. „Tygodnik Zamojski”. 10, 2017. Zamość: Wydawnictwo Zamojskie Sp. z o.o.. 
  • Robert Horbaczewski: Tomaszów Lubelski: 100 lat „Bartosza”. Kronika Tygodnia, 2017. [dostęp 2019-06-14].
  • Biuletyn Informacji Publicznej
  • Oficjalna strona szkoły
  • Ośrodek Brama Grodzka

Linki zewnętrzne edytuj