Ligue 1

Ligue 1 Uber Eats – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich we Francji, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1932 roku i zarządzana przez Ligue de football professionnel (LFP), a wcześniej przez Francuski Związek Piłki Nożnej (FFF). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 20 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Francji, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Ligue 2 (II ligi francuskiej).

Ligue 1 Uber Eats Le Championnat de France de football
2021/2022
Państwo	Francja Monako
Oficjalny skrót	L1
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator rozgrywek	Ligue de football professionnel
Data założenia	16 stycznia 1932, Paryż
Założyciel	Georges Bayrou Emmanuel Gambardella Gabriel Hanot
Poprzednia nazwa	Première Division (1932/33 – 2001/02)
Przekształcona na zawodową	1932/1933
Prezes	Nathalie Boy de la Tour
Partner TV	Canal+, BeIN Sport (we Francji)
Sponsor tytularny	Uber Eats
Rozgrywki
Liczba drużyn	20 (od 2002/2003)
Zwycięzca	Mistrz Francji
Niższy poziom ligowy	Ligue 2
Puchary	Puchar Francji Puchar Ligi Francuskiej Superpuchar Francji
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	Olympique Lille (1932/33)
Obecny zwycięzca	Lille OSC (2020/21)
Najwięcej zwycięstw	AS Saint-Étienne (10)
Strona internetowa

Mecz Ligue 1, pomiędzy PSG i SM Caen

Historia

Era przedligowa

Ligue 1: L'hexagoal

Przed "erą ligową" rozgrywki o piłkarskie mistrzostwo Francji toczyły się systemem pucharowym i miały charakter amatorski, a odpowiadała za nie federacja USFSA. Pierwszą ich edycję przeprowadzono w 1894 (między 15 kwietnia 1894 - 6 maja 1894) i do 1896 odbywały się systemem "wiosna-jesień". Od sezonu 1896/1897 wprowadzono formułę "jesień-wiosna". Ich ostatnią pełną edycję rozegrano w sezonie 1913/1914, bowiem przeprowadzenie kolejnych uniemożliwił wybuch I wojny światowej. Po jej zakończeniu udało się zorganizować faktycznie ostatnią edycję w sezonie 1919, po czym zaprzestano rozgrywania następnych. Od tej pory (nieprzerwanie do sezonu 1931/1932) najlepszą klubową drużynę kraju wyłaniano poprzez Puchar Francji, którego ranga i prestiż rosły z roku na rok.

Początki ligi

16 stycznia 1932 utworzono w Paryżu pierwszą w historii zawodową ligę piłkarską we Francji, nadając jej nazwę Première Division (w skrócie Division 1 lub D1). Jej założycielami byli: Georges Bayrou, Emmanuel Gambardella i Gabriel Hanot. Premierową edycję przeprowadzono w sezonie 1932/1933 (od samego początku rozgrywki toczono systemem jesień-wiosna), gdy do rywalizacji przystąpiło 20 drużyn, podzielonych na dwie 10-zespołowe grupy (inauguracyjna kolejka odbyła się 11 września 1932). Pierwszymi triumfatorami zostały: Lille OSC (w grupie A) oraz FC Antibes (w grupie B), zaś 14 maja 1933 na stadionie Colombes w Paryżu rozegrano finał ligi, w którym Lille OSC pokonało drugie w tabeli grupy B AS Cannes 4:3 (FC Antibes zostało zdyskwalifikowane przez władze ligi i niedopuszczone do udziału w finale).

Ligue 1 jest częścią Ligue de Football Professionnel, obejmującej również Ligue 2. Od chwili powstania do sezonu 2001/2002 nosiła ona oficjalną nazwę Première Division, zaś w 2002 zmieniono ją na Ligue 1 (w skrócie L1) i pod tą nazwą rozgrywana jest od edycji 2002/2003.

System rozgrywek

Obecny format ligi zakładający brak systemu pucharowego obowiązuje od sezonu 1932/33. Po przerwie spowodowanej działaniami wojennymi latach 1939–1945 od sezonu 1945/46 reaktywowano rozgrywki.

Rozgrywki składają się z 38 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 1970/71 w lidze występuje 20 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 14 do 18. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1993/94 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Francji w piłce nożnej. Mistrz Francji, podobnie jak drużyna z drugiego miejsca zdobywa prawo gry w Lidze Mistrzów UEFA. Trzecia drużyna zdobywa prawo uczestniczenia w fazie Play-off Ligi Mistrzów. Czwarta drużyna zdobywa możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Ekipy z piątego i szóstego miejsca również mają szansę na udział w tych rozgrywkach (Francja posiada bowiem możliwość wystawienia w nim 3 klubów), jednak zależy to od wyników Pucharu Francji oraz Pucharu Ligi Francuskiej (zwycięzcy tych dwóch rozgrywek również mają możliwość gry w Lidze Europy UEFA, jeśli nie znajdą się w czołowej "trójce" ligi). Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do Ligue 2. Trzeci zespół od końca, po zakończeniu rozgrywek rozgrywa mecze barażowe z trzecim zespołem Ligue 2 o pozostanie w lidze.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, o kolejności decyduje bilans bramkowy.

Skład ligi w sezonie 2021/22

Uczestnicy poprzedniej edycji
LIL	Lille OSC	Lille	1
PSG	Paris Saint-Germain	Paryż	2
ASM	AS Monaco	Monako	3
LYO	Olympique Lyon	Lyon	4
OMA	Olympique Marsylia	Marsylia	5
REN	Stade Rennes	Rennes	6
RCL	RC Lens	Lens	7
MHS	Montpellier HSC	Montpellier	8
NIC	OGC Nice	Nicea	9
MET	FC Metz	Metz	10
STE	AS Saint-Étienne	Saint-Étienne	11
BOR	Girondins Bordeaux	Bordeaux	12
ANG	Angers SCO	Angers	13
REI	Stade de Reims	Reims	14
RCS	RC Strasbourg	Strasbourg	15
LOR	Lorient	Lorient	16
BRS	Brest	Brest	17
Zwycięzca baraży o Ligue 1
NAN	FC Nantes	Nantes	18
Spadek z Ligue 1 2019/20
NÎM	Nîmes Olympique	Nîmes	19
DIJ	Dijon FCO	Dijon	20
Awans z Ligue 2 (2019/20)
TRO	Troyes	Troyes	1
CLE	Clermont Foot	Clermont-Ferrand	2
Oznaczenia: kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn, kolumna trzecia – siedziba klubu, kolumna czwarta – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów

Ligowi mistrzowie Francji

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi Première Division 1932/33     1 Olympique Lillois AS Cannes - 15 Robert Mercier (Club Français) Walter Kaiser (Stade Rennais) 2 grp. po 10 klubów 1933/34     1 FC Sète SC Fives Olympique Marsylia 28 István Lukács (FC Sète) 14 klubów 1934/35     1 FC Sochaux-Montbéliard RC Strasbourg RC Paryż 30 André Abegglen (FC Sochaux-Montbéliard) 16 klubów 1935/36     1 RC Paryż Olympique Lillois RC Strasbourg 34 Roger Courtois (FC Sochaux-Montbéliard) 16 klubów 1936/37     1 Olympique Marsylia FC Sochaux-Montbéliard RC Paryż 30 Oskar Rohr (RC Strasbourg) 16 klubów 1937/38     2 FC Sochaux-Montbéliard Olympique Marsylia FC Sète 26 Jean Nicolas (FC Rouen) 16 klubów 1938/39     2 FC Sète Olympique Marsylia RC Paryż 27 Roger Courtois (FC Sochaux-Montbéliard) Désiré Koranyi (FC Sète) 16 klubów 1939–1945     nie rozgrywano z powodu II wojny światowej 1945/46     1 Lille OSC AS Saint-Étienne CO Roubaix-Tourcoing 28 René Bihel (Lille OSC) 18 klubów 1946/47     1 CO Roubaix-Tourcoing Stade de Reims RC Strasbourg 33 Pierre Sinibaldi (Stade de Reims) 20 klubów 1947/48     2 Olympique Marsylia Lille OSC Stade de Reims 31 Jean Baratte (Lille OSC) 18 klubów 1948/49     1 Stade de Reims Lille OSC Olympique Marsylia 26 Jean Baratte (Lille OSC) Josef Humpál (FC Sochaux-Montbéliard) 18 klubów 1949/50     1 Girondins Bordeaux Lille OSC Stade de Reims 24 Jean Grumellon (Stade de Reims) 18 klubów 1950/51     1 OGC Nice Lille OSC Le Havre AC 28 Roger Piantoni (FC Nancy) 18 klubów 1951/52     2 OGC Nice Girondins Bordeaux Lille OSC 28 Gunnar Andersson (Olympique Marsylia) 18 klubów 1952/53     2 Stade de Reims FC Sochaux-Montbéliard Girondins Bordeaux 35 Gunnar Andersson (Olympique Marsylia) 18 klubów 1953/54     2 Lille OSC Stade de Reims Girondins Bordeaux 27 Édouard Kargu (Girondins Bordeaux) 18 klubów 1954/55     3 Stade de Reims Toulouse FC RC Lens 30 René Bliard (Stade de Reims) 18 klubów 1955/56     3 OGC Nice RC Lens AS Monaco 31 Thadée Cisowski (RC Paryż) 18 klubów 1956/57     1 AS Saint-Étienne RC Lens Stade de Reims 33 Thadée Cisowski (RC Paryż) 18 klubów 1957/58     4 Stade de Reims Nîmes Olympique Angers SCO 34 Just Fontaine (Stade de Reims) 18 klubów 1958/59     4 OGC Nice Nîmes Olympique RC Paryż 30 Thadée Cisowski (RC Paryż) 20 klubów 1959/60     5 Stade de Reims Nîmes Olympique RC Paryż 28 Just Fontaine (Stade de Reims) 20 klubów 1960/61     1 AS Monaco RC Paryż Stade de Reims 28 Roger Piantoni (Stade de Reims) 20 klubów 1961/62     6 Stade de Reims RC Paryż Nîmes Olympique 25 Touré Sékou (SO Montpellier) 20 klubów 1962/63     2 AS Monaco Stade de Reims CS Sedan 35 Serge Masnaghetti (US Valenciennes-Anzin) 20 klubów 1963/64     2 AS Saint-Étienne AS Monaco RC Lens 30 Ahmed Oudjani (RC Lens) 18 klubów 1964/65     1 FC Nantes Girondins Bordeaux US Valenciennes-Anzin 24 Jacques Simon (FC Nantes) 18 klubów 1965/66     2 FC Nantes Girondins Bordeaux US Valenciennes-Anzin 36 Philippe Gondet (FC Nantes) 20 klubów 1966/67     3 AS Saint-Étienne FC Nantes Angers SCO 31 Patrick Revelli (AS Saint-Étienne) 20 klubów 1967/68     4 AS Saint-Étienne OGC Nice FC Sochaux-Montbéliard 26 Étienne Sansonetti (AC Ajaccio) 20 klubów 1968/69     5 AS Saint-Étienne Girondins Bordeaux FC Metz 25 André Guy (Olympique Lyon) 18 klubów 1969/70     6 AS Saint-Étienne Olympique Marsylia CS Sedan 28 Patrick Revelli (AS Saint-Étienne) 18 klubów 1970/71     3 Olympique Marsylia AS Saint-Étienne FC Nantes 44 Josip Skoblar (Olympique Marsylia) 20 klubów 1971/72     4 Olympique Marsylia Nîmes Olympique FC Sochaux-Montbéliard 30 Josip Skoblar (Olympique Marsylia) 20 klubów 1972/73     3 FC Nantes OGC Nice Olympique Marsylia 26 Josip Skoblar (Olympique Marsylia) 20 klubów 1973/74     7 AS Saint-Étienne FC Nantes Olympique Lyon 30 Carlos Bianchi (Stade de Reims) 20 klubów 1974/75     8 AS Saint-Étienne Olympique Marsylia Olympique Lyon 30 Delio Onnis (AS Monaco) 20 klubów 1975/76     9 AS Saint-Étienne OGC Nice FC Sochaux-Montbéliard 34 Carlos Bianchi (Stade de Reims) 20 klubów 1976/77     4 FC Nantes RC Lens SC Bastia 28 Carlos Bianchi (Stade de Reims) 20 klubów 1977/78     3 AS Monaco FC Nantes RC Strasbourg 37 Carlos Bianchi (Paris Saint-Germain) 20 klubów 1978/79     1 RC Strasbourg FC Nantes AS Saint-Étienne 27 Carlos Bianchi (Paris Saint-Germain) 20 klubów 1979/80     5 FC Nantes FC Sochaux-Montbéliard AS Saint-Étienne 21 Erwin Kostedde (Stade Laval) 20 klubów 1980/81     10 AS Saint-Étienne FC Nantes Girondins Bordeaux 24 Delio Onnis (Tours FC) 20 klubów 1981/82     4 AS Monaco AS Saint-Étienne FC Sochaux-Montbéliard 29 Delio Onnis (Tours FC) 20 klubów 1982/83     6 FC Nantes Girondins Bordeaux Paris Saint-Germain 27 Vahid Halilhodžić (FC Nantes) 20 klubów 1983/84     2 Girondins Bordeaux AS Monaco AJ Auxerre 21 Patrice Garande (AJ Auxerre) Delio Onnis (Sporting Toulon) 20 klubów 1984/85     3 Girondins Bordeaux FC Nantes AS Monaco 28 Vahid Halilhodžić (FC Nantes) 20 klubów 1986/87     1 Paris Saint-Germain FC Nantes Girondins Bordeaux 23 Jules Bocandé (FC Metz) 20 klubów 1986/87     4 Girondins Bordeaux Olympique Marsylia Toulouse FC 18 Bernard Zénier (FC Metz) 20 klubów 1987/88     5 AS Monaco Girondins Bordeaux Montpellier HSC 19 Jean-Pierre Papin (Olympique Marsylia) 20 klubów 1988/89     5 Olympique Marsylia Paris Saint-Germain AS Monaco 22 Jean-Pierre Papin (Olympique Marsylia) 20 klubów 1989/90     6 Olympique Marsylia Girondins Bordeaux AS Monaco 30 Jean-Pierre Papin (Olympique Marsylia) 20 klubów 1990/91     7 Olympique Marsylia AS Monaco AJ Auxerre 23 Jean-Pierre Papin (Olympique Marsylia) 20 klubów 1991/92     8 Olympique Marsylia AS Monaco Paris Saint-Germain 27 Jean-Pierre Papin (Olympique Marsylia) 20 klubów 1992/93     - Olympique Marsylia Paris Saint-Germain AS Monaco 23 Alen Bokšić (Olympique Marsylia) 20 klubów 1993/94     2 Paris Saint-Germain Olympique Marsylia AJ Auxerre 20 Roger Boli (RC Lens) Youri Djorkaeff (AS Monaco) Nicolas Ouédec (FC Nantes) 20 klubów 1994/95     7 FC Nantes Olympique Lyon Paris Saint-Germain 22 Patrice Loko (FC Nantes) 20 klubów 1995/96     1 AJ Auxerre Paris Saint-Germain AS Monaco 21 Sonny Anderson (AS Monaco) 20 klubów 1996/97     6 AS Monaco Paris Saint-Germain FC Nantes 22 Stéphane Guivarc’h (Stade Rennais) 20 klubów 1997/98     1 RC Lens FC Metz AS Monaco 21 Stéphane Guivarc’h (AJ Auxerre) 20 klubów 1998/99     5 Girondins Bordeaux Olympique Marsylia Olympique Lyon 22 Sylvain Wiltord (Girondins Bordeaux) 20 klubów 1999/00     7 AS Monaco Paris Saint-Germain Olympique Lyon 23 Sonny Anderson (Olympique Lyon) 20 klubów 2000/01     8 FC Nantes Olympique Lyon Lille OSC 22 Sonny Anderson (Olympique Lyon) 20 klubów 2001/02     1 Olympique Lyon RC Lens AJ Auxerre 22 Djibril Cissé (AJ Auxerre) Pauleta (Girondins Bordeaux) 20 klubów 2002/03     2 Olympique Lyon AS Monaco Olympique Marsylia 26 Shabani Nonda (AS Monaco) 20 klubów 2003/04     3 Olympique Lyon Paris Saint-Germain AS Monaco 26 Djibril Cissé (AJ Auxerre) 20 klubów 2004/05     4 Olympique Lyon Lille OSC AS Monaco 26 Alexander Frei (Stade Rennais) 20 klubów 2005/06     5 Olympique Lyon Girondins Bordeaux Lille OSC 21 Pauleta (Paris Saint-Germain) 20 klubów 2006/07     6 Olympique Lyon Olympique Marsylia Toulouse FC 15 Pauleta (Paris Saint-Germain) 20 klubów 2007/08     7 Olympique Lyon Girondins Bordeaux Olympique Marsylia 15 Karim Benzema (Olympique Lyon) 20 klubów 2008/09     6 Girondins Bordeaux Olympique Marsylia Olympique Lyon 14 André-Pierre Gignac (Toulouse FC) 20 klubów 2009/10     9 Olympique Marsylia Olympique Lyon AJ Auxerre 18 Mamadou Niang (Olympique Marsylia) 20 klubów 2010/11     3 Lille OSC Olympique Marsylia Olympique Lyon 25 Moussa Sow (Lille OSC) 20 klubów 2011/12     1 Montpellier HSC Paris Saint-Germain Lille OSC 21 Olivier Giroud (Montpellier HSC) Nenê (Paris Saint-Germain) 20 klubów 2012/13     3 Paris Saint-Germain Olympique Marsylia Olympique Lyon 30 Zlatan Ibrahimović (Paris Saint-Germain) 20 klubów 2013/14     4 Paris Saint-Germain AS Monaco Lille OSC 26 Zlatan Ibrahimović (Paris Saint-Germain) 20 klubów 2014/15     5 Paris Saint-Germain Olympique Lyon AS Monaco 27 Alexandre Lacazette (Olympique Lyon) 20 klubów 2015/16     6 Paris Saint-Germain Olympique Lyon AS Monaco 38 Zlatan Ibrahimović (Paris Saint-Germain) 20 klubów 2016/17     8 AS Monaco Paris Saint-Germain OGC Nice 35 Edinson Cavani (Paris Saint-Germain) 20 klubów 2017/18     7 Paris Saint-Germain AS Monaco Olympique Lyon 28 Edinson Cavani (Paris Saint-Germain) 20 klubów 2018/19     8 Paris Saint-Germain Lille OSC Olympique Lyon 33 Kylian Mbappé (Paris Saint-Germain) 20 klubów 2019/20     9 Paris Saint-Germain Olympique Marsylia Stade Rennes 18 Kylian Mbappé (Paris Saint-Germain) Wissam Ben Yedder (AS Monaco) 20 klubów 2020/21     4 Lille OSC Paris Saint-Germain AS Monaco 27 Kylian Mbappé (Paris Saint-Germain) 20 klubów

Statystyka

Do tej pory we francuskiej ekstraklasie wystąpiło łącznie 77 klubów (stan po zakończeniu sezonu 2018/2019), jednak żaden z nich nie uczestniczył w jej wszystkich edycjach (najwięcej sezonów pierwszoligowych ma na swym koncie Olympique Marsylia, który jednocześnie rozegrał najwięcej meczów w D1/L1). Rekordzistą w liczbie mistrzowskich tytułów jest natomiast AS Saint-Étienne (10-krotny triumfator ligi). Spośród wszystkich zawodników występujących w historii D1/L1 najwięcej spotkań rozegrał w niej bramkarz Mickaël Landreau (618 meczów), a najwięcej goli zdobył Delio Onnis (299 bramek).

Tabela medalowa

Mistrzostwo Francji zostało do tej pory zdobyte przez 19 różnych drużyn. Stan po zakończeniu sezonu 2020/2021.

Lp.	Klub	Miejsca na podium			Zwycięskie sezony
1.	AS Saint-Étienne	10	3	2	1956/57, 1963/64, 1966/67, 1967/68, 1968/69, 1969/70, 1973/74, 1974/75, 1975/76, 1980/81
2.	Olympique Marsylia	9	12	5	1936/37, 1947/48, 1970/71, 1971/72, 1988/89, 1989/90, 1990/91, 1991/92, 2009/10
3.	Paris Saint-Germain	9	9	3	1985/86, 1993/94, 2012/13, 2013/14, 2014/15, 2015/16, 2017/18, 2018/19, 2019/20
4.	AS Monaco	8	7	12	1960/61, 1962/63, 1977/78, 1981/82, 1987/88, 1996/97, 1999/00, 2016/17
5.	FC Nantes	8	7	2	1964/65, 1965/66, 1972/73, 1976/77, 1979/80, 1982/83, 1994/95, 2000/01
6.	Olympique Lyon	7	5	9	2001/02, 2002/03, 2003/04, 2004/05, 2005/06, 2006/07, 2007/08
7.	Girondins Bordeaux	6	9	4	1949/50, 1983/84, 1984/85, 1986/87, 1998/99, 2008/09
8.	Stade Reims	6	3	4	1948/49, 1952/53, 1954/55, 1957/58, 1959/60, 1961/62
9.	Lille OSC	4	6	5	1945/46, 1953/54, 2010/11, 2020/21
10.	OGC Nicea	4	3	1	1950/51, 1951/52, 1955/56, 1958/59
11.	FC Sochaux-Montbéliard	2	3	4	1934/35, 1937/38
12.	FC Sète	2	0	1	1933/34, 1938/39
13.	RC Lens	1	4	2	1997/98
14.	RC Paryż	1	2	5	1935/36
15.	RC Strasbourg	1	1	3	1978/79
16.	Olympique Lillois	1	1	0	1932/33
17.	AJ Auxerre	1	0	5	1995/96
18.	CO Roubaix-Tourcoing	1	0	1	1946/47
	Montpellier HSC	1	0	1	2011/12
20.	Nîmes Olympique	0	4	1
21.	Toulouse FC	0	1	2
22.	FC Metz	0	1	1
23.	AS Cannes	0	1	0
	SC Fives	0	1	0
25.	Angers SCO	0	0	2
	CS Sedan	0	0	2
	US Valenciennes-Anzin	0	0	2
28.	Le Havre AC	0	0	1
	SC Bastia	0	0	1
	Stade Rennes	0	0	1

Prawa telewizyjne w Polsce

Lata	Stacja telewizyjna	Źródło
1997–2015, 2020-2024	Canal+
2008–2012	Orange Sport
2015–2018, 2020-2024	Eleven Sports Network

Bibliografia

• Oficjalna strona LFP (Ligue 1 i 2) (fr.)
• Ligue 1, [w:] baza Soccerway (liga) [online] [dostęp 2021-01-02] .
• Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
• Oficjalna strona Ligue de Football Professionnel (ang.)
• Oficjalna strona FFF (fr.)
• Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)