Luteina (barwnik)

związek chemiczny

Luteina (E161b) – organiczny związek chemiczny, żółty barwnik należący do ksantofili (podgrupa karotenoidów), alkoholowa pochodna α-karotenu. Do zastosowań przemysłowych otrzymuje się ją z traw[2].

Luteina
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C40H56O2

Masa molowa

568,87 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

127-40-2

PubChem

5368396

DrugBank

DB00137

Podobne związki
Podobne związki

zeaksantyna (izomer luteiny)

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Występowanie

edytuj

W stanie naturalnym występuje m.in. w żółtku i komórkach tłuszczowych[3]. Jest jednym z głównych ksantofili obecnych w tkankach roślinnych oraz olejach pochodzenia roślinnego[4]. Jest powszechnie obecna w owocach i warzywach. W krajach europejskich do najistotniejszych jej źródeł należą (ze względu na wielkość spożycia i wysoką zawartość luteiny): szpinak, groch, sałata, brokuł, papryka, pomidor, jaja kurze, marchew, pomarańcza, cykoria[5].

Działanie

edytuj

Luteina jest istotna dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku, gdyż chroni go przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki[6]. Szczególnie dużo luteiny zawiera siatkówka oka, oraz plamka żółta, za której kolor odpowiadają także inne ksantofile - zeaksantyna i β-kryptoksantyna[4].

Zastosowanie

edytuj

W przemyśle spożywczym używa się jej jako barwnika do zup i napojów alkoholowych[2], a także ciast i przetworzonej żywności. Luteina jest również składnikiem niektórych karm dla zwierząt (np. drobiu)[3].

Przypisy

edytuj
  1. Sicherheitsdatenblatt gemäß Verordnung (EG) Nr. 1907/2006 (Lutein Rotichrom TLC) [online], Carl Roth, 27 października 2011 [zarchiwizowane z adresu 2012-03-13] (niem.).
  2. a b Food-Info.net: E161b: Luteina. [dostęp 2010-12-21]. (pol.).
  3. a b Bill Statham: E213: Tabele dodatków i składników chemicznych. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2006. ISBN 978-83-7243-529-3.
  4. a b Saskia Franke i inni, Analysis of carotenoids and vitamin E in selected oilseeds, press cakes and oils, „European Journal of Lipid Science and Technology”, 112 (10), 2010, s. 1122–1129, DOI10.1002/ejlt.200900251.
  5. F. Granado, B. Olmedilla, I. Blanco, Nutritional and clinical relevance of lutein in human health, „The British Journal of Nutrition”, 90 (3), 2003, s. 487–502, DOI10.1079/bjn2003927, PMID14513828.
  6. W.B. Szostak, D. Szostak-Węgierek, Żywienie w profilaktyce zwyrodnienia plamki żółtej, „Przegląd Lekarski”, 65 (6), 2008, s. 308–311, PMID18853663.