Mieczysław Seweryn Kwilecki
Mieczysław Seweryn Maria Kwilecki herbu Bieliny[1] (ur. 4 sierpnia 1895 w Grodźcu, zm. wiosną 1940 w Charkowie[2]) – polski szlachcic, hrabia, ziemianin, hodowca, ostatni właściciel majątków Gosławice i Maliniec, powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, współzałożyciel 2 Pułku Ułanów Wielkopolskich, żołnierz 2 Pułku Ułanów Legionów Polskich i 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich, adiutant generała Józefa Hallera, porucznik rezerwy, działacz społeczny, członek Związku Ziemian, Ligi Morskiej i Kolonialnej w Koninie, Związku Polskich Kawalerów Maltańskich, kierownik oddziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Malińcu, prezes OSP Gosławice, ofiara zbrodni komunistycznych[1].
| Hrabia | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
4 sierpnia 1895 |
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Ojciec | |
| Matka |
Maria Karska |
| Żona |
Maria Róża Zamoyska |
| Dzieci |
|
| Rodzeństwo | |
Życiorys
edytujBył synem Kazimierza Kwileckiego herbu Bieliny i Marii Karskiej herbu Jastrzębiec.[1] Miał młodszego brata – Stanisława Franciszka Kwileckiego[2].
Dzieciństwo spędził w Grodźcu. Początkowo pobierał nauki w rodzinnym domu, by po jakimś czasie kształcić się w prowadzonej przez zakonników szkole w Maredsous w Belgii. Następnie przez krótki czas, do 1911 roku[1], uczęszczał do Zakładu Naukowo-Wychowawczego OO. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem[3]. W późniejszym okresie rozpoczął naukę prawdopodobnie w III Gimnazjum w Krakowie (z ośmiu klas miał ukończyć siedem). Przez dwa lata, jako wolny słuchacz, uczęszczał również na kursy rolne przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie[1]. Dzięki intensywnej edukacji opanował trzy języki obce: francuski, rosyjski i niemiecki[1].
Prawdopodobnie w 1916 roku wstąpił w szeregi Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1916 roku miał również zostać żołnierzem 2 Pułku Ułanów Legionów Polskich. W ramach tego Pułku do 1 lipca 1917 roku odbywał służbę garnizonową. Przerwał ją jednak z powodu mającej się odbyć przysięgi na wierność państwom centralnym. Pod koniec wojny odbył dwuletnie praktyki rolne w dawnym Królestwie Polskim i na terenie Prowincji Poznańskiej w majątku Stanisława Łąckiego w Posadowie. Po kapitulacji Niemiec, na polecenie swojego pracodawcy, uczestniczył w licytacjach koni, które następnie trafiły do majątku w Posadowie[1].
Przyłączył się do powstających niemieckich Rad Żołnierskich, celem werbowania ochotników do przygotowywanego w Wielkopolsce powstania. 27 grudnia 1918 roku wstąpił spontanicznie do organizowanego polskiego oddziału powstańczego. 29 grudnia 1918 roku, wraz ze Stanisławem Korzbok-Łąckim, rozpoczął przygotowania do organizacji oddziału, do którego przyłączali się byli kawalerzyści armii niemieckiej oraz inni ochotnicy. W późniejszym czasie sformował również ochotniczy szwadron kawalerii, który wszedł w skład 2 Pułku Ułanów Wielkopolskich (przemianowanego następnie na 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich)[1].
Podczas powstania wielkopolskiego uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w Posadowie, Lwówku, Koninie i Pakosławiu oraz w uwalnianiu jeńców rosyjskich[1].
14 października 1919 roku został odkomenderowany do komisji zakupu koni dla Armii Wielkopolskiej. Zwierzęta pochodziły od demobilizujących się wojsk brytyjskich, a sprzedaż odbywała się w Kolonii i Paryżu[1].
Od 4 grudnia 1919 do 4 marca 1920 roku kontynuował służbę oficera szwadronu. Następnie, decyzją Sztabu Generalnego w Warszawie, został mianowany osobistym adiutantem generała Józefa Hallera. W międzyczasie brał udział w działaniach wojennych na froncie polsko-bolszewickim[1].
15 lipca 1921 roku, w stopniu porucznika, został zwolniony do rezerwy. W latach 20. i 30. kilkukrotnie uczestniczył w ćwiczeniach wojskowych 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich[1].
Po 1921 roku zamieszkał, w otrzymanym od ojca, majątku Maliniec (był również właścicielem majątku Gosławice). W swoich dobrach prowadził hodowlę koni pełnej krwi angielskiej, które następnie sprzedawał wojsku. W latach 20. rozbudował dwór w Malińcu, dobudowując do niego piętrowe skrzydło. W planach miał jeszcze budowę drugiego skrzydła, jednak z powodu kryzysu gospodarczego, rodzinnego i II wojny światowej plany te nigdy nie zostały zrealizowane[1].
Nie jest wiadome czy Mieczysław Kwilecki otrzymał przydział mobilizacyjny do Wojska Polskiego. Wiadomo jednak, że tuż po wybuchu wojny polecił swoim pracownikom wywieść najcenniejsze rzeczy z majątku w bezpieczne miejsce za Wisłę. Jego podwładni nie dotarli jednak do celu, ponieważ po drodze zostali zbombardowani[1].
Kwilecki chciał się przedostać do swojego pułku ułanów, stacjonującego w Bydgoszczy, co ostatecznie mu się nie udało. Wraz z oddziałami Pomorskiej Brygady Kawalerii dotarł do Łucka. W rejonie Kamionki Strumiłowej dostał się do niewoli sowieckiej i był przetrzymywany w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 roku został zamordowany – wraz z innymi polskimi oficerami – przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie[2] i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[4], gdzie od 17 czerwca 2000 roku mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[5]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1523[4].
5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana[6][7][8]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[9][10][11].
Działalność społeczna
edytujBył członkiem Związku Ziemian, Ligi Morskiej i Kolonialnej w Koninie, a także Związku Polskich Kawalerów Maltańskich. Kierował oddziałem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Malińcu. Pełnił funkcję prezesa OSP w Gosławicach. W 1937 roku, wraz z bratem, włączył się w działania na rzecz Funduszu Obrony Narodowej, przeznaczając na niego część dochodów z majątku. W 1935 roku utworzył oddział tzw. „Krakusów”, czyli ochotniczą formację w ramach Przysposobienia Wojskowego Konnego[1].
Odznaczenia
edytujMieczysław Kwilecki, za zasługi na rzecz Zakonu Maltańskiego, otrzymał Krzyż Maltański „Honoris et Dewotions”. Był również odznaczony Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921[1]. 12 czerwca 1935 i 25 października 1937 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[12].
Życie rodzinne
edytuj9 czerwca 1921 roku wziął ślub z Marią Różą Zamoyską – córką Władysława Leona Zamoyskiego i sanitariuszką w szpitalu wojskowym Polskiego Czerwonego Krzyża podczas wojny polsko-bolszewickiej. Miał z nią czworo dzieci: Teresę Annę Marię, Gabrielę Marię, Rafała Stefana i Kazimierza Marię[2].
Maria Zamoyska mieszkała wraz z mężem i dziećmi w Malińcu. Zarządzała dworskim ogrodem warzywnym, sadem, hodowlą drobiu oraz udzielała się społecznie niosąc pomoc medyczną okolicznym mieszkańcom[1].
Po czternastu latach małżeństwo rozpadło się. W 1936 roku Maria zabrała dzieci i wyjechała do majątku swoich rodziców w Rudzie Pilczyckiej. W późniejszym czasie zamieszkała w wynajętej willi w Rabce, m.in. z powodu dwóch dobrych szkół prywatnych, do których posłała swoje dzieci. Utrzymywała się wtedy z wynajmu pokoi turystom oraz uczniom. W 1940 roku została aresztowana przez gestapo i umieszczona w obozie koncentracyjnym Ravensbrück. Rok później, dzięki staraniom rodziny, uwolniono ją. Po powrocie z Ravensbrück Niemcy wyrzucili ją z Rudy Pilczyckiej. Jej kolejnym domem została Bąkowa Góra[13]. W maju 1943 roku wzięła udział w gaszeniu pożaru w Bąkowej Górze. 31 maja, w wyniku poparzeń, zmarła. Pochowano ją na cmentarzu w Bąkowej Górze[1][14].
Upamiętnienie
edytuj16 kwietnia 2010 roku na skwerze przed budynkiem Zespołu Szkół Górniczo-Energetycznych w Koninie odsłonięto kamień, na którym umieszczono tablicę upamiętniającą Mieczysława Kwileckiego[15].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Jarosław Durka, Mieczysław Seweryn (1895–1940) i Stanisław (1896–1939) Kwileccy – uczestnicy Powstania Wielkopolskiego i właściciele ziemscy, Polonia Maior Orientalis, 2022, T. IX, ISSN 2392-0106.
- ↑ a b c d Mieczysław Seweryn Maria hr. Kwilecki z Kwilcza h. Byliny (odm.) [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-04-08].
- ↑ hr. Stanisław Kwilecki [online], CSW2020 [dostęp 2023-04-08] (pol.).
- ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 286.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 96 [dostęp 2024-09-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-08-28].
- ↑ Magdalena Kwilecka, Nigdy nie traćmy nadziei..., TOlos, 2006, ISBN 978-83-923610-0-8
- ↑ Maria Róża Emilia hr. Zamoyska z Zamościa h. Jelita [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-04-08].
- ↑ Konin archiwum – Młodzi górnicy i energetycy pamiętali o Mieczysławie Kwileckim [online], www.konin.pl [dostęp 2023-04-08].
Bibliografia
edytuj- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.