Wikipedia

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie

Przedsiębiorstwo zajmujące się operowaniem transportu zbiorowego w Krakowie

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Spółka Akcyjna w Krakowie (MPK S.A. w Krakowie) – jedna ze spółek powstałych w 1997 roku z przekształcenia MPK Sp. z o.o.[3]. Zajmuje się realizacją transportu zbiorowego[2] na terenie gminy Kraków – na podstawie umowy z Zarządem Transportu Publicznego – oraz poza jej granicami. W 2012 roku otrzymała srebrny listek CSR. Spółka otrzymała 16 razy tytuł i certyfikat „Przedsiębiorstwa Fair Play”[6].

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie
Ilustracja
siedziba główna spółki na ul. św. Wawrzyńca
Państwo

 Polska

Siedziba

Kraków

Adres

ul. św. Wawrzyńca 13
31-060 Kraków

Data założenia

1997 (przekształcenie ze spółki z o.o. założonej w 1990, najwcześniejsza data związana z historią przedsiębiorstwa: 1867 – najstarsza zachowana koncesja na omnibusy konne w Krakowie)

Forma prawna

spółka akcyjna

Prezes

dr Rafał Świerczyński[1]

Przewodniczący rady nadzorczej

prof. dr hab. inż. Wiesław Starowicz[1]

Udziałowcy

Krakowski Holding Komunalny S.A.[2][3]

Nr KRS

0000025692

Zatrudnienie

2193 (2015 rok)[4]

Dane finansowe
Kapitał zakładowy

84 280 400,00 zł[5]

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa

Historia

edytuj

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie zostało spółką akcyjną w styczniu 1997 roku[3] i jest spółką zależną Krakowskiego Holdingu Komunalnego SA. Pierwotnie przedsiębiorstwo było spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, powstałą w 1990 roku z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie[7]. Nowa spółka zajęła się organizacją transportu zbiorowego na terenie Krakowa oraz sąsiednich gmin. Od 1 sierpnia 2006 roku komunikacja miejska w Krakowie funkcjonuje na zupełnie innych zasadach, w których rozdzielona jest rola organizatora od przewoźników, a MPK SA w Krakowie stało się przewoźnikiem, przekazując kompetencje organizacyjne do nowo utworzonego Zarządu Dróg i Transportu, zastąpionego później przez Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu[8], który 1 listopada 2018 został zastąpiony przez Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie[9].

Zakres działalności

edytuj
 
Dowód sprzedaży biletu okresowego MPK w Krakowie

Do 31 lipca 2006 roku

edytuj

Do 31 lipca 2006 roku MPK SA było zarówno organizatorem transportu zbiorowego w mieście, jak i przewoźnikiem. Do kompetencji spółki należało:

  1. ustalanie liczby i przebiegu linii autobusowych oraz tramwajowych,
  2. dobór częstotliwości kursowania na poszczególnych liniach,
  3. układanie rozkładów jazdy,
  4. lokalizacja przystanków,
  5. przydział taboru do linii,
  6. wykonywanie przewozów na liniach autobusowych i tramwajowych,
  7. dystrybucja i kontrola biletów,
  8. zarządzanie miejską infrastrukturą transportu publicznego.

Dochody spółki stanowiła sprzedaż biletów oraz dofinansowanie Gminy Miejskiej Kraków.

Od 1 sierpnia 2006 roku

edytuj

Obecnie MPK SA jest przedsiębiorstwem świadczącym usługi przewozowe na rzecz Gminy Miejskiej Kraków oraz gmin sąsiednich na podstawie osobnych umów. W jego kompetencjach leży[8]:

  1. wykonywanie przewozów na obsługiwanych liniach autobusowych i tramwajowych,
  2. układanie rozkładów jazdy,
  3. obsługa informacyjna na przystankach,
  4. utrzymywanie miejskiej infrastruktury przystankowej,
  5. dystrybucja biletów.

Dochody spółki stanowią opłaty za wykonaną pracę przewozową na obsługiwanych liniach autobusowych i tramwajowych, a także za utrzymywanie infrastruktury przystankowej oraz dystrybucję biletów określane przez umowy powierzenia z organizatorem transportu publicznego.

Oprócz wykonywania przewozów pasażerskich, MPK SA realizuje także wybrane inwestycje miejskie z zakresu transportu publicznego (np. remonty torowisk tramwajowych)[10].

Zajezdnie

edytuj

Obecnie MPK SA posiada pięć zajezdni[11]:

W roku 1998 zakończono eksploatację autobusowej Zajezdni Czyżyny, a załogę oraz stacjonujący tam tabor przeniesiono do pozostałych zajezdni. Od roku 2009 zabytkowe tramwaje będące własnością MPK SA przeniesiono do wyremontowanej Zajezdni św. Wawrzyńca na Kazimierzu, która należy do Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie[12].

Tabor

edytuj

MPK SA eksploatuje obecnie w swojej flocie pojazdów autobusy i tramwaje.

Tramwaje

edytuj
Osobny artykuł: Tramwaje w Krakowie.

Pod koniec 2022 roku MPK SA posiadało 376 liniowych wagonów tramwajowych[13]. Od drugiej dekady XXI wieku zintensyfikowano działania mające na celu odnowienie taboru przewoźnika – w 2015 roku do ruchu wprowadzono wagony Pesa 2014N zwane „Krakowiakami”, a w 2020 roku do jazd z pasażerami wyjechały pierwsze pojazdy Stadler Tango nazywane w Krakowie „Lajkonikami”[14]. Dodatkowo została zamówiona partia 60 wagonów Stadler Tango w wersji „Lajkonik II”, których produkcja jest zaplanowana na lata 2022-2023[15].

Eksploatowane

edytuj

W październiku 2023 roku eksploatowane były następujące pojazdy[13][16][17]:

Typ tramwaju Eksploatacja od Numer taborowy Udogodnienia Uwagi Zajezdnia Podgórze
[R] 		Zajezdnia Nowa Huta
[H] 		Liczba składów
(wagonów)
Konstal 105Na 1975 RZ2xx[a]       [b] stopniowo wycofywane 13 (34) – 13 (34)
E1 2004[c] HW1xx[a]        stopniowo wycofywane – 8 (8) 8 (8)
E1+c3 2004[c] HW1xx+HB5xx[a]        stopniowo wycofywane – 13 (26) 13 (26)
Bombardier NGT6 1999 RP601 – RP650           [b] eksploatowane są 3 serie nieznacznie różniące się od siebie
wagony II i III serii są wyposażane w klimatyzację[18] 		50 (50) – 50 (50)
N8S/N8C 2006[c] HK451 - HK462

(bez HK458)

           7 pojazdów zmodernizowano do standardu N8C – 11 (11) 11 (11)
Düwag GT8C/GT8N 2009[c] RF301-RF331          po kasacji RF316 w wyniku kolizji nastąpiło przenumerowanie:
RF312 → RF316 oraz RF303 → RF312[19] 		31 (31) – 31 (31)
EU8N 2008[c] HL401 – HL440            – – 40 (40) 40 (40)
Protram 405N 2012 HG999            – – 1 (1) 1 (1)
Bombardier NGT8 2012 RY801 – RY824            – 24 (24) – 24 (24)
Pesa Krakowiak 2014N 2015 RG901 – RG914
HG915 – HG936 		             – 14 (14) 22 (22) 36 (36)
Stadler Tango Lajkonik 2020 RY825 – RY839
HY840 – HY874 		             – 15 (15) 35 (35) 50 (50)
Stadler Tango Lajkonik II 2022 RY875 – RY889
HY701 – HY745 		             – 15 (15) 45 (45) 60 (60)

Wszystkie składy (wagony) (stan na 22.10.2023r.)

159 (181) 176 (189) 335 (370)
Udział składów (wagonów) niskopodłogowych (stan na 22.10.2023r.) 66% (59%)
Udział składów (wagonów) niskopodłogowych i niskowejściowych (stan na 22.10.2023r.) 90% (81%)
Udział składów (wagonów) klimatyzowanych (stan na 22.10.2023r.) 85% (76%)

Galeria

edytuj
  •  
    Bombardier NGT6/2 (III seria)
  •  
    Bombardier NGT8
  •  
    MAN N8S-NF
  •  
    EU8N
  •  
    E1 z przyczepą C3
  •  
    Stadler Tango Lajkonik

Historyczne

edytuj

MPK Kraków posiada następujące tramwaje jako pojazdy historyczne[20][21]:
(w nawiasie podano numer taborowy)

Autobusy

edytuj
Osobny artykuł: Autobusy w Krakowie.

Eksploatowane

edytuj

24 listopada 2023 roku MPK SA w Krakowie posiadało łącznie 640 autobusy, z czego 22 pojazdy należały do spółki-córki „Krak-Trans-Rem”[22].

Model autobusu Eksploatacja od Numer taborowy Udogodnienia Uwagi Zajezdnia Bieńczyce [B] Zajezdnia Płaszów [P] Zajezdnia Wola Duchacka [D] Liczba
Automet Cityliner Smile 2018 PA103 – PA105

PA146-149

         obsługują usługę Tele-Bus – 7 – 7
Autosan M09LE „SanCity” 2009 BA113 – BA121
BA132– BA141
DA106 – DA112

DA122-DA121

             – 18 – 18 36
Karsan Jest 2021 PA100 – PA101              najmniejsze pojazdy kursujące na regularnych liniach – 2 – 2
Irizar ie bus 12 2023 DE637 – DE640              – – 4 4
MAN Lion’s InterCity LE 13 2022 KM490 – KM499            do obsługi linii podmiejskich, własność Krak-Trans-Rem 10 – – 10
Mercedes-Benz City 75 2019 PA102          obsługuje usługę Tele-Bus – 1 – 1
Mercedes-Benz O530 2011 DO211 – DO218            – – – 8 8
Mercedes-Benz Conecto 2018 DO200 – DO201            – – – 2 2
Mercedes-Benz O530 C2 2018 BO258 – BO299
DO244 – DO257
PO206 – PO243 		             pojazdy z zajezdni Płaszów posiadają napęd hybrydowy 40 30 16 86
Mercedes-Benz O530G 2008 DC701
DC713
DC718 DC721-DC731 		           – – – 14 14
Mercedes-Benz Conecto G 2018 DC700
DC732 – DC734 		           – – – 4 4
Solaris Urbino 8,9 LE electric 2016 DE602 – DE605              – – – 4 4
Solaris Urbino 8,9LE 2023 BA142-BA145 - 4
Solaris Urbino 12 III 2008 BU857
BU863 – BU864
BU867 – BU868
BU891 – BU926
BU977 		           – 43 50 – 93
Solaris Urbino 12 IV 2016 BU319 – BU340
BU992 – BU997
DU301 – DU318
PU334 – PU335
PU337 – PU338
PU978 – PU991
KU341 – KU349 		             9 pojazdów z zajezdni Wola Duchacka należy do Krak-Trans-Rem 24 18 27 69
Solaris Urbino 12 electric 2016 DE601
DE606 		           – – – 2 2
Solaris Urbino 12 IV electric 2017 DE607 – DE636              – – – 30 30
Solaris Urbino 12,9 Hybrid 2018 BH400 – BH403
DH404 – DH408 		           – 4 – 5 9
Solaris Urbino 18 III 2005 BR737 – BR738
BR741
DR742 – DR745
PR746 – PR777 		           – 3 24 4 31
Solaris Urbino 18 Metrostyle 2014 PR769 – PR776            – – 8 – 8
Solaris Urbino 18 Hybrid 2014 BH410 – BH421              – 12 – – 12
Solaris Urbino 18 IV 2017 BR501 – BR510
BR557 – BR579
DR511 – DR556
DR580 – DR595
PR778 – PR797
KR596 – KR598 		             3 pojazdy z zajezdni Wola Duchacka należą do Krak-Trans-Rem 33 20 65 118
Solaris Urbino 18 IV Electric 2017 DN001 – DN004
DN007 – DN063 		             – – – 79 79
Volvo 7900 Hybrid 2022 BH409              – 1 – – 1
Volvo 7900A Hybrid 2018 BH084 – BH095              – 12 – – 12
Wszystkie pojazdy (stan na 24.11.2023r.) 200 156 284 640
Udział autobusów niskopodłogowych we flocie 100%
Udział autobusów klimatyzowanych we flocie 100%

Galeria

edytuj
  •  
    Solaris Urbino 18 III
  •  
    Volvo 7900A hybrid
  •  
    Autosan M09LE SanCity
  •  
    Solaris Urbino 12 IV
  •  
    Solaris Urbino 18 III electric
  •  
    Mercedes O530 Citaro G

Zabytkowe

edytuj

MPK Kraków posiada następujące autobusy jako pojazdy historyczne[23][24]:
(w nawiasie podano numer taborowy)

Wycofane z eksploatacji

edytuj

Poniższe pojazdy zostały wycofane z liniowej eksploatacji w MPK Kraków[25]:

Uwagi

edytuj
  1. ↑ a b c Ze względu na kasacje pojazdów ciągłość numeracji nie jest zachowana.
  2. ↑ a b Tylko niektóre pojazdy
  3. ↑ a b c d e Data wejścia do eksploatacji w Krakowie, wagony sprowadzone.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Władze spółki. Biuletyn Informacji Publicznej MPK SA w Krakowie. [dostęp 2009-11-08]. (pol.).
  2. ↑ a b Statut spółki MPK SA w Krakowie. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. 2008-03-06. [dostęp 2009-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-10)]. (pol.).
  3. ↑ a b c Status prawny MPK SA w Krakowie. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. 2008-03-27. [dostęp 2009-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-10)]. (pol.).
  4. ↑ / Organizacja / Zatrudnienie [online], www.mpk.krakow.pl [dostęp 2017-11-25].
  5. ↑ / Organizacja / Dane rejestrowe [online], www.mpk.krakow.pl [dostęp 2017-11-25].
  6. ↑ MPK SA w Krakowie: MPK SA w Krakowie po raz 16. przedsiębiorstwem Fair Play. 2016-11-28. [dostęp 2016-12-09].
  7. ↑ Historia MPK S.A. w Krakowie [online], www.mpk.krakow.pl [dostęp 2021-05-28].
  8. ↑ a b Zakres działania. MPK SA w Krakowie. [dostęp 2009-11-08]. (pol.).
  9. ↑ Strona główna Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie- Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa – BIP MK [online], www.bip.krakow.pl [dostęp 2021-04-21].
  10. ↑ Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego. [w:] Projekty unijne [on-line]. MPK SA w Krakowie. [dostęp 2009-11-08]. (pol.).
  11. ↑ ilostan taboru autobusowaego. KMK. [dostęp 2021-12-28].
  12. ↑ Rewaloryzacja zajezdni tramwajowej. Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie. [dostęp 2009-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 stycznia 2010)]. (pol.).
  13. ↑ a b / Tabor / Tramwaje [online], MPK Kraków [dostęp 2023-10-22].
  14. ↑ / Aktualności / Dwa Lajkoniki wyjechały na regularne linie [online], mpk.krakow.pl [dostęp 2020-11-21].
  15. ↑ Kraków korzysta z opcji. Będzie komplet – 110 Lajkoników. Transport Publiczny, 2020-11-04. [dostęp 2021-12-27]. (pol.).
  16. ↑ baza taboru tramwajowego. KMK. [dostęp 2022-12-11].
  17. ↑ Zestawienie taboru Komunikacji Miejskiej w Krakowie. PSMKMS. [dostęp 2023-10-22]. [niewiarygodne źródło?]
  18. ↑ Jakub Drath: Kolejne ze starszych Bombardierów zyskają klimatyzację. LoveKraków, 2023-09-25. [dostęp 2023-10-22].
  19. ↑ Düwag GT8S, Düwag/MPK GT8C, GT8N. KMK. [dostęp 2021-12-27]. (pol.).
  20. ↑ Histroyczne tramwaje. MPK Kraków. [dostęp 2022-12-11].
  21. ↑ Tramwaje historyczne. KMK. [dostęp 2022-12-11].
  22. ↑ Zestawienie taboru Komunikacji Miejskiej w Krakowie. PSMKMS. [dostęp 2023-11-25]. (pol.). [niewiarygodne źródło?]
  23. ↑ Historyczne autobusy. MPK Kraków. [dostęp 2022-12-11].
  24. ↑ Autobusy historyczne. KMK. [dostęp 2022-12-11].
  25. ↑ Autobusy wycofane z ruchu. KMK. [dostęp 2022-12-11].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Miejskie_Przedsiębiorstwo_Komunikacyjne_w_Krakowie&oldid=76533691”