Piaskówka (gryzoń)
Piaskówka[3] (Psammomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).
| Psammomys | |||
| Cretzschmar, 1828[1] | |||
| Okres istnienia: późny plejstocen–holocen | |||
 Przedstawiciel rodzaju – piaskówka tłusta (P. obesus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
piaskówka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Psammomys obesus Cretzschmar, 1828 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w północnej Afryce i na Półwyspie Arabskim[4][5][6].
Nazwa zwyczajowa edytuj
W polskiej literaturze zoologicznej nazwa „piaskówka” była używana dla oznaczenia gatunku Psammomys obesus[7]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi temu przypisano oznaczenie piaskówka tłusta, rezerwując nazwę „piaskówka” dla rodzaju Psammomys. Rodzaj obejmuje dwa gatunki: piaskówka tłusta i piaskówka chuda[3].
Morfologia edytuj
Długość ciała (bez ogona) 115–185 mm, długość ogona 80–140 mm, długość ucha 10–17 mm, długość tylnej stopy 30–36 mm; masa ciała 82–237 g[5][8].
Systematyka edytuj
Rodzaj zdefiniował w 1828 roku niemiecki zoolog Philipp Jakob Cretzschmar w rozdziale dotyczącym ssaków w książce autorstwa Eduarda Rüppella o tytule Atlas zu der Reise im nördlichen Afrika. Zoologie[1]. Na gatunek typowy Cretzschmar wyznaczył piaskówkę tłustą (P. obesus).
Etymologia edytuj
- Psammomys: gr. ψαμμος psammos ‘piasek’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[9].
- Parameriones: gr. παρα para ‘blisko, obok’[10]; rodzaj Meriones Illiger, 1811 (suwak). Gatunek typowy: †Meriones obeidiensis Haas, 1966.
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[11][8][4][3]:
- Psammomys obesus Cretzschmar, 1828 – piaskówka tłusta
- Psammomys vexillaris O. Thomas, 1925 – piaskówka chuda
Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu dzisiejszego Izraela[12][13]:
- Psammomys obeidiensis (Haas, 1966)
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b P.J. Cretzschmar: Säugethiere. W: E. Rüppell: Atlas zu der Reise im nördlichen Afrika. Zoologie. Frankfurt am Main: Gedruckt und in Commission bei Heinr. Ludw. Brönner, 1826, s. 56. (niem.).
- ↑ E. Tchernov & R. Chetboun. A new genus of gerbillid rodent from the early Pleistocene of the Middle East. „Journal Journal of Vertebrate Paleontology”. 4 (4), s. 560, 1984. DOI: 10.1080/02724634.1984.10012031. (ang.).
- ↑ a b c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 648. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Psammomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].
- ↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 293. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 587, 1904. (ang.).
- ↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 183. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Psammomys Cretzschmar, 1828, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-09] (ang.).
- ↑ G. Haas: On the vertebrate fauna of the lower Pleistocene site of ʻUbeidiya. Jerusalem: Israel Academy of Sciences and Humanities, 1966, s. 1–68. (ang.).