Pogórze Popradzkie

Pogórze Popradzkie – region geograficzny o krajobrazie pogórza i niskich gór położony w Beskidach Zachodnich, na terenie Polski i Słowacji (pogranicze sądecko-spisko-szaryskie). Obejmuje swoim zasięgiem Pasmo Lubowelskie oraz Pasmo Leluchowskie rozdzielone doliną rzeki Popradu[1]. Wyróżniony jako mezoregion z numerem 513.59 w wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku[2]. W geografii słowackiej region jest określany jako Ľubovnianska vrchovina[3].

Pogórze Popradzkie
Ilustracja
Wieś Dubne w Paśmie Leluchowskim
Megaregion

Region karpacki

Prowincja

Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i Północnym

Podprowincja

Zewnętrzne Karpaty Zachodnie

Makroregion

Beskidy Zachodnie

Mezoregion

Pogórze Popradzkie

Zajmowane
jednostki
administracyjne

Polska:
woj. małopolskie
Słowacja:
kraj preszowski

Środowisko przyrodnicze

edytuj

Region graniczy z Beskidem Sądeckim, Beskidem Niskim, Pogórzem Ondawskim, Górami Czerchowskimi, Pieninami i Międzygórzem Spisko-Szaryskim. Rozciąga się obszarem w kształcie szerokiej litery „V” ulokowanym między miastami Muszyną i Lubowlą[4]. Ma powierzchnię 397 km², w tym 91 km² leży w granicach Polski jako dwie izolowane od siebie części wchodzące w skład Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Główną rzeką jest tu Poprad, którego przełomowa dolina dzieli region na dwie części – zachodnie Pasmo Lubowelskie i wschodnie Pasmo Leluchowskie. Najwyższym szczytem jest Eliaszówka (1024 m)[5].

Budulcem skalnym są skały fliszowe w strefie jednostki magurskiej, przede wszystkim piaskowce i łupki. Występuje rzeźba pogórska i niskogórska z deniwelacjami rzadko kiedy większymi niż 300 m. Region jest słabo zaludniony, większość terenu pokrywają sztucznie wprowadzone przez człowieka lasy świerkowe, miejscami występują naturalne siedliska buka i jodły[6].

Różnice w podziałach geograficznych

edytuj

W szeroko rozpowszechnionym podziale fizycznogeograficznym Polski według Jerzego Kondrackiego omawiany region nie jest wyodrębniony, a obszar go obejmujący stanowi tam część mezoregionu Beskidu Sądeckiego[7]. W regionalizacji Słowacji autorstwa Emila Mazúra i Michala Lukniša region pojawia się jako jednostka o nazwie Ľubovnianska vrchovina, przy czym regionalizacja słowacka, w przeciwieństwie do polskich podziałów, nie jest transgraniczna i w ogóle nie wyróżnia Beskidu Sądeckiego[8].

W polskiej geografii Pogórze Popradzkie jako mezoregion beskidzki wyszczególnili Jarosław Balon i Miłosz Jodłowski w swojej propozycji podziału Karpat Zachodnich[9]. Potrzebę wydzielenia Pogórza jako odrębnego mezoregionu uzasadnili oni odmiennym charakterem rzeźby terenu od Beskidu Sądeckiego, który cechuje krajobraz średniogórski. Ten punkt widzenia został przyjęty w wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku[10].

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski, Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat Zachodnich – studium metodologiczne, [w:] Wiesław Ziaja, Miłosz Jodłowski (red.), Struktura środowiska przyrodniczego a fizjonomia krajobrazu, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014, s. 85–106.
  • Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski, Paweł Krąż, Beskidy Zachodnie (513.4–5), [w:] Andrzej Richling i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 481–496.
  • Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
  • Emil Mazúr, Michal Lukniš, Regionálne geomorfologické členenie Slovenskej socialistickej republiky, „Geografický časopis”, 30 (2), 1978, s. 101–125 + mapa załącznikowa (słow.).
  • Jerzy Solon i inni, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91 (2), 2018, s. 143–170 + mapa załącznikowa (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj