Powiat węgorzewski
powiat w województwie warmińsko-mazurskim
Powiat węgorzewski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 2002 z części powiatu giżyckiego. Jego siedzibą jest miasto Węgorzewo.
| |||||||
| |||||||
| |||||||
| |||||||
| Państwo |  Polska
| ||||||
| Województwo |  warmińsko-mazurskie
| ||||||
| TERYT | 6.28.37.19.00.0 | ||||||
| Siedziba | Węgorzewo | ||||||
| Starosta | Marzenna Supranowicz | ||||||
| Powierzchnia | 693,43 km² | ||||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
22 638[1] | ||||||
| • gęstość | 32,6 os./km² | ||||||
| Urbanizacja | 49,24% | ||||||
| Tablice rejestracyjne | NWE | ||||||
Adres urzędu: ul. 3 Maja 17B11-660 Węgorzewo | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
| 54°13′N 21°45′E/54,216667 21,750000 | |||||||
| Strona internetowa | |||||||
Portal  Polska
| |||||||
W skład powiatu wchodzą:
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 22 638 osób.
DemografiaEdytuj
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2010):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 23 207 | 100 | 11 596 | 49,97 | 11 611 | 50,03 |
| Miasto | 11 377 | 49,02 | 5726 | 24,67 | 5651 | 24,35 |
| Wieś | 11 830 | 50,98 | 5870 | 25,29 | 5960 | 25,68 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu węgorzewskiego w 2014 roku[3].
Ludność w latachEdytuj
- 2002 – 23 928
- 2003 – 23 947
- 2004 – 23 798
- 2007 – 23 551
- 2010 - 23 207
GospodarkaEdytuj
W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie węgorzewskim obejmowała ok. 0,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 12,2% do aktywnych zawodowo[4].
Skład narodowościowyEdytuj
Według danych uzyskanych w Narodowym Spisie Powszechnym z 2011 roku 6,1% ludności powiatu należy do mniejszości ukraińskiej[5].
Kalendarium ziemi węgorzewskiejEdytuj
Terminem "ziemia węgorzewska" określa się obszar powiatu Angerburg z lat 1818-1945, a także tereny dawnych powiatów gierdawskiego i darkiejmskiego, które w 1945 roku zostały przyłączone do Polski - łącznie to teren o powierzchni 1123 km2. Obecny powiat węgorzewski wskutek reform administracyjnych z 1954 i 1999 roku ma znacznie mniejszą powierzchnię - 693 km2.
- między 1335 a 1341 - wybudowany w 1312 roku zamek krzyżacki Angerburg staje się siedzibą prokuratorii w komturii królewieckiej (prokurator węgoborski (Pfleger) był jednocześnie rybiczym komturii królewieckiej) - jest to początek administracji terytoialnej w Węgorzewie. Na zamku Dietrich von Altenburg ustalił granicę między okręgami prokuratorskimi w Angerburgu i Leczenburgu
- 1412 - osada Angeraw położona przy zamku Angerburg (siedziba prokuratorii) - otrzymuje prawdopodobnie prawa miejskie i przyjmuje nazwę od zamku (Angerburg)
- 1466-1657 - obszar ziemi węgorzewskiej znajdował się pod polskim zwierzchnictwem
- 1467 lub 1468 - Angerburg wskutek działań wojny trzynastoletniej traci prawa miejskie
- 1520 - wskutek sekularyzacji państwa krzyżackiego w Prusach, prokuratoria w zostaje przekształcona w starostwo (kapitanat, Amtshauptleute) w powiecie natangijskim, na którego czele stał starosta (Amtshauptmann)
- 4 kwietnia 1571 – Albrecht Fryderyk Hohenzollern nadał Nowej Wsi założonej kilkaset metrów od zamku Angerburg prawa miejskie – otrzymała ona nazwę Angerburg od zamku, choć zamek do 1706 roku nie należał do miasta
- 1723 - starostwo w Angerburgu zaczyna podlegać pod nowo utworzoną kamerę wojenno-skarbową w Królewcu (od 1766 - w Gąbinie, od 1808 - jako rejencja gąbińska)
- 1752 - starostwo w Angerburgu wchodzi w skład powiatu ziemskiego w Rynie, na którego czele stoi Landrat
- 1796 - wskutek utraty znaczenia starostw w Prusach, kończy urzędowanie ostatni starosta w Angerburgu
- 1818 - na mocy reformy administracyjnej, zostaje powołany powiat ziemski (Landkreis) Angerburg o powierzchni 929,42 km2, podzielony jest na 9 parafii - Angerburg, Benkheim, Buddern, Engelstein, Possessern,Kruglanken,Kutten, Olschöwen,Rosengarten z filią w Doben
- 5 lutego 1945 - Biuro Pełnomocnika RP na Prusy Wschodnie tworzy powiat węgoborski o powierzchni 929,42 km2
- 14 marca 1945 obszar powiatu węgoborskiego zostaje przyłączony do Polski - wchodzi w skład okręgu mazurskiego (od 29 maja 1946 województwo olsztyńskie)
- październik 1945 - podział powiatu węgoborskiego na 10 gmin wiejskich (Banie Mazurskie, Budry, Kruklanki, Kuty, Olszewo, Pozezdrze, Radzieje, Węgielsztyn, Węgorzewo) i 1 miejską (Węgorzewo)
- 1945-1946 - przyłączenie do powiatu węgoborskiego południowych skrawków zlikwidowanych powiatów gierdawskiego i darkiejmskiego - zwiększenie powierzchni do 1123 km2
- 1954 - podział powiatu węgorzewskiego na 19 gromad zamiast gmin (Banie Mazurskie, Rogale, Żabin, Lisy, Popioły, Budry, Sobiechy, Olszewo Węgorzewskie, Wilkowo, Perły, Węgielsztyn, Trygort, Radzieje, Pozezdrze, Kruklanki, Boćwinka, Kuty, Krzywińskie, Węgorzewo)[6]
- 1955 - przeniesienie z powiatu węgorzewskiego do powiatu gołdapskiego gromad Banie Mazurskie, Rogale, Lisy i Żabin[7]; do powiatu giżyckiego gromadę Sołdany oraz miejscowości Doba, Dziewiszewo i Dejguny; do powiatu kętrzyńskiego gromadę Mażany[8] - powierzchnia powiatu zmniejszyła się do 871 km2
- 1973 - przywrócenie podziału na gminy (w powiecie węgorzewskim - Węgorzewo, Budry, Kruklanki, Pozezdrze i Węgielsztyn)
- 1975 - wprowadzenie dwustopniowego podziału administracyjnego państwa (likwidacja powiatów)-ziemia węgorzewska znalazła się w województwie suwalskim
- 1999 - przywrócenie powiatów, jednak nie powołano powiatu węgorzewskiego (obszar wszedł w skład powiatu giżyckiego)
- 2002 - po 3 latach starań, powstał ponownie powiat węgorzewski (bez gminy Kruklanki; gmina miejsko-wiejska Węgorzewo oraz gminy wiejskie Budry i Pozezdrze; 693 km2)
Sąsiednie powiatyEdytuj
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11].
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ Powiat węgorzewski w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r., stat.gov.pl [dostęp 2019-12-30] (pol.).
- ↑ Wybrane tablice dotyczące przynależności narodowo-etnicznej, języka i wyznania, Główny Urząd Statystyczny [zarchiwizowane z adresu 2014-10-16].
- ↑ UCHWAŁA NR 28 WOJEWÓDZKIEJ RADY NARODOWEJ W OLSZTYNIE z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu węgorzewskiego. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 50
- ↑ Wyciąg Z ROZPORZĄDZENIA RADY MINISTRÓW z dnia 7 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych województw.Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 51
- ↑ UCHWAŁA NR 30 WOJEWÓDZKIEJ RADY NARODOWEJ z dnia 4 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych powiatów w województwie olsztyńskim. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 50
Linki zewnętrzneEdytuj
BibliografiaEdytuj
- Norbert Skowron: Angerburg. [dostęp 2016-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-09)].
- Pruthenia. „Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie Towarzystwo „Pruthenia””, 2006. Olsztyn: Wydawnictwo Littera. ISSN 1897-0915.
- Rada Miejska w Węgorzewie: Program Opieki nad Zabytkami Miasta i Gminy Węgorzewo 2010-2013. 2010. [dostęp 2016-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-27)].
- Histmag: Podróże z Histmag.org (2): Węgorzewo – niezwyczajne losy zwyczajnego miasteczka. 2011. [dostęp 2016-02-22].
- Max Toeppen: Historia Mazur. Przyczynek do dziejów krainy i kultury pruskiej. Olsztyn: Wspólnota Kulturowa "Borussia", 1998, s. 520. ISBN 83-900380-3-X.
- Carl Daniel Küster: Kleine preussische Länderkenntniss, mit einer Situationscharte aller Brandenburgischen Länderkunde. 1782.
- Grzegorz Białuński. Dla powszechnego rozwoju, podniesienia i poprawy naszego księstwa. Lokacje miast mazurskich w Prusach Książęcych (1525-1701).. „CZASOPISMO PRAWNO-HISTORYCZNE Tom LXIX — 2017 — Zeszyt 2”, 2017.