Powiat węgorzewski

Powiat węgorzewski
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
TERC	2819
Siedziba	Węgorzewo
Starosta	Alicja Rymszewicz
Powierzchnia	693,43 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 22 638
• gęstość	32,6 os./km²
Urbanizacja	49,24%
Tablice rejestracyjne	NWE
	Adres urzędu:ul. 3 Maja 17B; 11-660 Węgorzewo
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich	1
Liczba gmin wiejskich	2
	Położenie na mapie województwa;
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat węgorzewski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 2002 z części powiatu giżyckiego. Jego siedzibą jest miasto Węgorzewo.

W skład powiatu wchodzą:

gmina miejsko-wiejska: Węgorzewo
gminy wiejskie: Budry, Pozezdrze
miasto: Węgorzewo

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 22 638 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 22 555 osób^[3].

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2010):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	23 207	100	11 596	49,97	11 611	50,03
Miasto	11 377	49,02	5726	24,67	5651	24,35
Wieś	11 830	50,98	5870	25,29	5960	25,68

Piramida wieku mieszkańców powiatu węgorzewskiego w 2014 roku^[4]

Ludność w latach

2002 – 23 928
2003 – 23 947
2004 – 23 798
2007 – 23 551
2010 – 23 207

Gospodarka

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie węgorzewskim obejmowała ok. 0,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 12,2% do aktywnych zawodowo^[5].

Skład narodowościowy

Według danych uzyskanych w Narodowym Spisie Powszechnym z 2011 roku 6,1% ludności powiatu należy do mniejszości ukraińskiej^[6].

Kalendarium ziemi węgorzewskiej

Terminem „ziemia węgorzewska” określa się obszar powiatu Angerburg z lat 1818–1945, a także tereny dawnych powiatów gierdawskiego i darkiejmskiego, które w 1945 roku zostały przyłączone do Polski – łącznie to teren o powierzchni 1123 km². Obecny powiat węgorzewski wskutek reform administracyjnych z 1954 i 1999 roku ma znacznie mniejszą powierzchnię – 693 km².

między 1335 a 1341 – wybudowany w 1312 roku zamek krzyżacki Angerburg staje się siedzibą prokuratorii w komturii królewieckiej (prokurator węgoborski (Pfleger) był jednocześnie rybiczym komturii królewieckiej) – jest to początek administracji terytorialnej w Węgorzewie. Na zamku Dietrich von Altenburg ustalił granicę między okręgami prokuratorskimi w Angerburgu i Leczenburgu
1412 – osada Angeraw położona przy zamku Angerburg (siedziba prokuratorii) – otrzymuje prawdopodobnie prawa miejskie i przyjmuje nazwę od zamku (Angerburg)
1466–1657 – obszar ziemi węgorzewskiej znajdował się pod polskim zwierzchnictwem
1467 lub 1468 – Angerburg wskutek działań wojny trzynastoletniej traci prawa miejskie
1520 – wskutek sekularyzacji państwa krzyżackiego w Prusach, prokuratoria w zostaje przekształcona w starostwo (kapitanat, Amtshauptleute) w powiecie natangijskim, na którego czele stał starosta (Amtshauptmann)
4 kwietnia 1571 – Albrecht Fryderyk Hohenzollern nadał Nowej Wsi założonej kilkaset metrów od zamku Angerburg prawa miejskie – otrzymała ona nazwę Angerburg od zamku, choć zamek do 1706 roku nie należał do miasta
1723 – starostwo w Angerburgu zaczyna podlegać pod nowo utworzoną kamerę wojenno-skarbową w Królewcu (od 1766 – w Gąbinie, od 1808 – jako rejencja gąbińska)
1752 – starostwo w Angerburgu wchodzi w skład powiatu ziemskiego w Rynie, na którego czele stoi Landrat
1796 – wskutek utraty znaczenia starostw w Prusach, kończy urzędowanie ostatni starosta w Angerburgu
1818 – na mocy reformy administracyjnej, zostaje powołany powiat ziemski (Landkreis) Angerburg o powierzchni 929,42 km², podzielony jest na 9 parafii – Angerburg, Benkheim, Buddern, Engelstein, Possessern, Kruglanken, Kutten, Olschöwen, Rosengarten z filią w Doben
5 lutego 1945 – Biuro Pełnomocnika RP na Prusy Wschodnie tworzy powiat węgoborski o powierzchni 929,42 km²
14 marca 1945 obszar powiatu węgoborskiego zostaje przyłączony do Polski – wchodzi w skład okręgu mazurskiego (od 29 maja 1946 województwo olsztyńskie)
październik 1945 – podział powiatu węgoborskiego na 10 gmin wiejskich (Banie Mazurskie, Budry, Kruklanki, Kuty, Olszewo, Pozezdrze, Radzieje, Węgielsztyn, Węgorzewo) i 1 miejską (Węgorzewo)
1945–1946 – przyłączenie do powiatu węgoborskiego południowych skrawków zlikwidowanych powiatów gierdawskiego i darkiejmskiego – zwiększenie powierzchni do 1123 km²
1954 – podział powiatu węgorzewskiego na 19 gromad zamiast gmin (Banie Mazurskie, Rogale, Żabin, Lisy, Popioły, Budry, Sobiechy, Olszewo Węgorzewskie, Wilkowo, Perły, Węgielsztyn, Trygort, Radzieje, Pozezdrze, Kruklanki, Boćwinka, Kuty, Krzywińskie, Węgorzewo)^[7]
1955 – przeniesienie z powiatu węgorzewskiego do powiatu gołdapskiego gromad Banie Mazurskie, Rogale, Lisy i Żabin^[8]; do powiatu giżyckiego gromadę Sołdany oraz miejscowości Doba, Dziewiszewo i Dejguny; do powiatu kętrzyńskiego gromadę Mażany^[9] – powierzchnia powiatu zmniejszyła się do 871 km²
1973 – przywrócenie podziału na gminy (w powiecie węgorzewskim – Węgorzewo, Budry, Kruklanki, Pozezdrze i Węgielsztyn)
1975 – wprowadzenie dwustopniowego podziału administracyjnego państwa (likwidacja powiatów)-ziemia węgorzewska znalazła się w województwie suwalskim
1999 – przywrócenie powiatów, jednak nie powołano powiatu węgorzewskiego (obszar wszedł w skład powiatu giżyckiego)
2002 – po 3 latach starań, powstał ponownie powiat węgorzewski (bez gminy Kruklanki; gmina miejsko-wiejska Węgorzewo oraz gminy wiejskie Budry i Pozezdrze; 693 km²)

Sąsiednie powiaty

Zobacz też

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Powiat węgorzewski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-30] (pol.).
↑ Wybrane tablice dotyczące przynależności narodowo-etnicznej, języka i wyznania [online], Główny Urząd Statystyczny [zarchiwizowane z adresu 2014-10-16] .
↑ UCHWAŁA NR 28 WOJEWÓDZKIEJ RADY NARODOWEJ W OLSZTYNIE z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu węgorzewskiego. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 50.
↑ Wyciąg Z ROZPORZĄDZENIA RADY MINISTRÓW z dnia 7 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych województw.Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 51.
↑ UCHWAŁA NR 30 WOJEWÓDZKIEJ RADY NARODOWEJ z dnia 4 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych powiatów w województwie olsztyńskim. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 50.

Bibliografia

Norbert Skowron: Angerburg. [dostęp 2016-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-09)].
Pruthenia. „Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie Towarzystwo „Pruthenia””, 2006. Olsztyn: Wydawnictwo Littera. ISSN 1897-0915.
Rada Miejska w Węgorzewie: Program Opieki nad Zabytkami Miasta i Gminy Węgorzewo 2010-2013. 2010. [dostęp 2016-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-27)].
Histmag: Podróże z Histmag.org (2): Węgorzewo – niezwyczajne losy zwyczajnego miasteczka. 2011. [dostęp 2016-02-22].
Max Toeppen: Historia Mazur. Przyczynek do dziejów krainy i kultury pruskiej. Olsztyn: Wspólnota Kulturowa „Borussia”, 1998, s. 520. ISBN 83-900380-3-X.
Carl Daniel Küster: Kleine preussische Länderkenntniss, mit einer Situationscharte aller Brandenburgischen Länderkunde. 1782.
Grzegorz Białuński. Dla powszechnego rozwoju, podniesienia i poprawy naszego księstwa. Lokacje miast mazurskich w Prusach Książęcych (1525-1701).. „CZASOPISMO PRAWNO-HISTORYCZNE Tom LXIX – 2017 – Zeszyt 2”, 2017.

Linki zewnętrzne

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11] .

[2] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[3] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[populacja2016-4] Powiat węgorzewski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[5] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-30] (pol.).

[Tablice-6] Wybrane tablice dotyczące przynależności narodowo-etnicznej, języka i wyznania [online], Główny Urząd Statystyczny [zarchiwizowane z adresu 2014-10-16] .

[7] UCHWAŁA NR 28 WOJEWÓDZKIEJ RADY NARODOWEJ W OLSZTYNIE z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu węgorzewskiego. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 50.

[8] Wyciąg Z ROZPORZĄDZENIA RADY MINISTRÓW z dnia 7 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych województw.Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 51.

[9] UCHWAŁA NR 30 WOJEWÓDZKIEJ RADY NARODOWEJ z dnia 4 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych powiatów w województwie olsztyńskim. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 50.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]