Raróg górski
Raróg górski (Falco biarmicus) – gatunek ptaka z rodziny sokołowatych (Falconidae).
| ||
| Falco biarmicus[1] | ||
| Temminck, 1825 | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Nadrząd | neognatyczne | |
| Rząd | sokołowe | |
| Rodzina | sokołowate | |
| Podrodzina | sokoły | |
| Rodzaj | Falco | |
| Gatunek | raróg górski | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
WystępowanieEdytuj
Występuje w południowo-wschodniej Europie, całej Afryce i częściowo w Azji – w Arabii i Azji Mniejszej. To jedyny duży sokół, który zamieszkuje tak południowo położone części świata. Europejskie szczątkowe populacji ulokowane są w Chorwacji, południowych Włoszech (na Sycylii) i Grecji (zachodnie i południowe Bałkany). W Europie Środkowej pojawia się sporadycznie, rzadko na terenach na północ od basenu Morza Śródziemnego.
Na wszystkich obszarach, gdzie żyje, jest uznawany za ptaka rzadkiego. Niektórymi z przyczyn takiego stanu jest rzadko spełniony wymóg dużego terytorium, a także działanie człowieka, który tępiąc tego drapieżnika przyczynia się do jego niskiej liczebności.
CharakterystykaEdytuj
Ptak ten, w sokolnictwie nazywany lanerem, ma najsmuklejszą sylwetkę wśród dużych sokołów. Upierzenie barwy brązowej, czubek głowy (potylica i kark) rdzawy, ciemne pasy w pobliżu oczu i wąskie "wąsy" na policzku. Na wierchu (bardziej) i spodzie ciała mocno zaznaczają się prążki. Samica wyraźnie większa od samca. Mierzy 43–50 cm. Młode osobniki są upierzone mniej kontrastowo, ubarwione są bardziej jednolicie i mają brunatny nalot. Na tyle głowy widać jasnobrązowe kreskowanie, na grzbiecie jednolicie ciemnobrązowe pióra, a na spodzie białe z podłużnymi plamkami. Z bliska niewyrośnięte młode raroga i raroga górskiego są do odróżnienia.
W porównaniu z sokołem wędrownym ma dłuższe ogon i skrzydła, które są bardziej równomiernie szerokie. W powietrzu macha nimi wolniej. Ma ciemniejszy wierzch niż nieco większy raróg zwyczajny – górski: niebieskoszary z ciemnymi prążkami, a zwyczajny: brunatny. W locie oba te spokrewnione gatunki są trudne do rozróżnienia, zwłaszcza na Bałkanach i innych regionach, gdzie współwystępują. Osiąga wielkość wrony.
Wymiary średnieEdytuj
- Rozpiętość skrzydeł
- samiec około 100 cm
samica 110-115 cm
Masa ciałaEdytuj
700-900 g
BiotopEdytuj
Góry.
PożywienieEdytuj
Poluje na ptaki wielkości gołębia, łapie je zarówno na ziemi, jak i w powietrzu. Często poluje w parach – jeden ptak wypłasza ofiarę, drugi ją chwyta. Na suchych terenach może też chwytać ssaki, gady i płazy.
Wśród typowej diety rarogów górskich znajdują się kawki, pustułeczki, kalandry, pustułki łapane w locie, a z ziemi szczury, młode króliki, jaszczurki i duże owady.
Okres lęgowyEdytuj
GniazdoEdytuj
Para rarogów górskich pozostaje sobie wierna całe życie. Gnieździ się w górskich załomach skalnych, często także przejmuje nadrzewne gniazda po innych ptakach. Czasem na bezludnych pustkowiach zakłada gniazdo na ziemi.
JajaEdytuj
Składa 3-4 jaja. Przypominają zniesienie sokoła wędrownego, choć mają żółtawe plamkowanie, a nie czerwonobrązowe.
Wychowywanie młodychEdytuj
W trakcie wychowywania potomstwa często oboje rodzice polują razem – na zmianę atakują wypłoszone ptaki. Nierzadko sukces łowiecki zależy od skuteczności ich współpracy.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Falco biarmicus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Falco biarmicus. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
BibliografiaEdytuj
- Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: MUZA, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.