Rdest plamisty

Rdest plamisty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	rdestowate
Rodzaj	Persicaria
Gatunek	rdest plamisty
	Nazwa systematyczna
	Persicaria maculosa Gray; Nat. Arr. Brit. Pl. 2: 269 (1821 publ. 1822), nom. cons.
Synonimy
	Persicaria mitis Delarbre in; Persicaria persicaria (L.) Small; Persicaria ruderalis C.F.Reed; Peutalis persicaria (L.) Raf.; Polygonon persicarium (L.) St.-Lag.; Polygonum lapathifolium subsp. maculosum (Gray) Dyer & Trimen; Polygonum persicaria L.; Polygonum persicaria var. ruderale Meisn.; Polygonum ruderale Salisb.;
	Persicaria mitis Delarbre in; Persicaria persicaria (L.) Small; Persicaria ruderalis C.F.Reed; Peutalis persicaria (L.) Raf.; Polygonon persicarium (L.) St.-Lag.; Polygonum lapathifolium subsp. maculosum (Gray) Dyer & Trimen; Polygonum persicaria L.; Polygonum persicaria var. ruderale Meisn.; Polygonum ruderale Salisb.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rdest plamisty (Persicaria maculosa) – gatunek z rodziny rdestowatych (Polygonaceae). Pospolity w całej Polsce chwast i roślina lecznicza wykorzystywana w lecznictwie ludowym.

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Naturalny zasięg geograficzny obejmuje rozległe przestrzenie Azji od Dalekiego Wschodu, Chin, Indonezji poprzez Azję Środkową (na południu sięgając po Nepal) po rejon Kaukazu. W Europie przez jedne źródła uznawany za naturalny jedynie w części wschodniej (Rosja)^[5], inne wskazują na bardziej rozległy zasięg przyznając, że na części terenów gatunek został zawleczony. Spotykany jest niemal w całej Europie^[6]. W Polsce gatunek uznawany za rodzimy^[7], pospolity na całym terenie.

Morfologia edytuj

Kwiatostan

Gatka

Łodyga: Podnosząca się lub wyprostowana o wysokości 10–60 cm.
Liście: Lancetowate lub równowąskolancetowate, długo zaostrzone, z bardzo krótkim ogonkiem. Na wierzchu blaszki liściowej w części centralnej często obecna jest ciemna plama. Na brzegu liścia i nerwach obecne są krótkie szczecinki, także na końcach gatki włoski do 3 mm długości, przylegające włoski obecne na całej gatce.
Kwiaty: Zebrane w gęstym kłosie. Okwiat różowy, 6-członowy, okwiat i szypułki kwiatowe nagie.
Owoce: Drobny, 3-kanciasty lub soczewkowaty orzeszek.

Biologia i ekologia edytuj

Roślina jednoroczna. Występuje w miejscach wilgotnych na brzegach rzek, na przydrożach, na polach i w ogrodach jako chwast w uprawach warzyw i roślin okopowych. Kwitnie od lipca do października, jest rośliną miododajną. Roślina jest trująca dla świń^[8].

Zmienność edytuj

Gatunek bardzo zmienny pod względem sposobu wzrostu oraz kształtu liści i kwiatostanu. Tworzy mieszańce z rdestem ostrogorzkim, mniejszym, szczawiolistnym i łagodnym^[6].

Zastosowanie edytuj

Roślina lecznicza: Ziele rdestu plamistego Herba Persicariae zawiera flawonoidy, garbniki, olejek eteryczny, śluz^[9]. Stosowane było w medycynie ludowej jako środek przeciwkrwotoczny (w leczeniu hemoroidów), moczopędny, przeciwzapalny^[9]. Ma podobne własności lecznicze, jak rdest ostrogorzki, tylko w odróżnieniu od niego nie posiada ostrego i piekącego smaku^[9].
Ziele służyło dawniej do barwienia tkanin na żółto^[9].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ ^a ^b Persicaria maculosa Gray, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-25] .
↑ Persicaria maculosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Persicaria maculosa. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2008-12-12]. (ang.).
↑ ^a ^b Polygonum persicaria. Flora Europaea. [dostęp 2008-12-12]. (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ S. Bagiński, J. Mowszowicz: Krajowe rośliny trujące. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963.
↑ ^a ^b ^c ^d Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.

Bibliografia edytuj

Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1985. ISBN 83-09-00682-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[powo-3] Persicaria maculosa Gray, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-25] .

[iucn-4] Persicaria maculosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[5] Persicaria maculosa. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2008-12-12]. (ang.).

[europea-6] Polygonum persicaria. Flora Europaea. [dostęp 2008-12-12]. (ang.).

[7] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[8] S. Bagiński, J. Mowszowicz: Krajowe rośliny trujące. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963.

[A-9] Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]