Rezerwat przyrody Jelení bučina
Rezerwat przyrody Jelení bučina (cz. Přírodní rezervace Jelení bučina) – rezerwat przyrody, znajdujący się w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník), w północno-wschodnich Czechach, w Sudetach Wschodnich, na Śląsku, w pobliżu miejscowości Ludvíkov, w powiecie Bruntál, położony na zachodnim stoku góry Žárový vrch, oddalony o około 800 m na zachód od jego szczytu[1].
kod: 1306
| |
 Widok na rezerwat przyrody Jelení bučina (2014 rok) | |
| rezerwat leśny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Położenie | |
| Mezoregion |
Wysoki Jesionik |
| Data utworzenia |
14 grudnia 1990 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
45,84 ha |
| Powierzchnia otuliny |
14,81 ha |
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego  | |
Położenie na mapie Czech  | |
 50°06′36″N 17°17′47″E/50,110000 17,296389
| |
Charakterystyka edytuj
Rezerwat znajduje się w obrębie wydzielonego obszaru objętego ochroną o nazwie Obszar Chronionego Krajobrazu Jesioniki (cz. Chráněná krajinná oblast (CHKO) Jeseníky), a utworzonego w celu ochrony utworów skalnych, ziemnych i roślinnych oraz rzadkich gatunków zwierząt, położony w części (mikroregionie) Wysokiego Jesionika o nazwie Masyw Orlíka (cz. Medvědská hornatina)[1]. Rezerwat przyrody Jelení bučina[2] położony jest na wysokościach (712–930) m n.p.m. zachodniego stoku góry Žárový vrch i rozciąga się od doliny potoku Środkowa Opawa (cz. Střední Opava) ku drodze o nazwie (cz. Zámecká cesta) oraz ma powierzchnię 45,84 ha[3] i 14,81 ha (dodatkowo) 50-metrowego pasma otuliny strefy ochronnej[4]. W 2012 roku powierzchnia rezerwatu została powiększona o dolną część stoku zachodniego w pobliżu potoku Środkowa Opawa[4]. Jest on położony w odległości około 5 km na północny wschód od szczytu góry Pradziad (cz. Praděd)[1]. Rezerwat został utworzony 14 grudnia 1990 roku w celu ochrony pierwotnego lasu mieszanego o dominującym drzewostanie bukowym oraz jego otoczenia flory i fauny[5][6]. Na obszarze rezerwatu występuje szereg głazów i skalisk[1]. Przez rezerwat nie poprowadzono żadnego szlaku turystycznego ani żadnej ścieżki dydaktycznej[1]. Przebiega przez jego obszar m.in. ścieżka o nazwie (cz. U Ptačího Mlýna) na trasie Ptačí Mlýn – Sedlová chata[1][7]. Z uwagi jednak na ochronę cennego ekosystemu przejście przez rezerwat oraz przebywanie na jego obszarze nie jest zalecane.
Flora edytuj
Z większych roślin (drzewostan) w rezerwacie występują tu m.in.: buk zwyczajny (łac. Fagus silvatica), klon jawor (Acer pseudoplatanus), klon zwyczajny (Acer platanoides), wiąz górski (Ulmus glabra) i świerk pospolity (Picea abies)[8]. W latach 80. XX wieku występowała tu również jodła pospolita (Abies alba), ale obecnie już jednak jej nie ma. Niektóre gatunki drzewostanu liczą sobie ponad 200 lat[9].
Z mniejszych roślin runa leśnego występują tu m.in. żywiec dziewięciolistny (Denteria enneaphyllos)[3], kostrzewa leśna (Festuca altissima), czartawa drobna (Circaea alpina), prosownica rozpierzchła (Milium effusum), szczyr trwały (Mercurialis perennis), jęczmieniec zwyczajny (Hordelymus europaeus), czerniec gronkowy (Actaea spicata), bodziszek leśny (Geranium sylvaticum), bodziszek cuchnący (Geranium robertianum), sałatnik leśny (Mycelis muralis), szczawik zajęczy (Oxalis acetosella), wroniec widlasty (Huperzia selago) czy widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum)[8][9]. Znajduje się tu ponadto na rozkładających się i powywracanych butwiejących pniach drzew wiele gatunków grzybów i mchów[9].
W 2004 roku prowadzono na obszarze rezerwatu badania briologiczne, które stwierdziły występowanie 97 gatunków mszaków z najcenniejszym i najważniejszym gatunkiem miechera (Neckera pennata)[3][10].
Fauna edytuj
Rezerwat jest miejscem gniazdowania wielu gatunków zwierząt m.in. ptaków: muchołówki małej (Ficedula parva), drozda śpiewaka (Turdus philomelos), kowalika zwyczajnego (Sitta europaea) czy pleszki zwyczajnej (Phoenicurus phoenicurus)[8]. Ptaki te jak np. siniak (Columba oenas) czy muchołówka mała budują w pniach drzew (dziuplach) swoje gniazda[11].
Na obszarze rezerwatu odkryto występowanie rzadkich gatunków m.in. chrząszczy[3]. Występuje tu m.in. (Diacanthous undulatus)[12] czy (Dendrophagus crenatus)[13][3]. Oba gatunki związane ze środowiskiem butwienia drewna wymienione są w czerwonej księdze gatunków zagrożonych, objętych ścisłą ochroną[3]. Do większych zwierząt występujących w rezerwacie zalicza się tu m.in. jelenia szlachetnego (Cervus elaphus)[9].
Z kolei w 2010 roku prowadzono badania malakologiczne, które stwierdziły występowanie 38 gatunków mięczaków[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Rezerwat przyrody Jelení bučina (mapa turystyczna) 1:12 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2017-04-23].
- ↑ Jelení bučina – Přírodní rezervace [online], turistika.cz [dostęp 2017-04-23] (cz.).
- ↑ a b c d e f g Přírodní rezervace Jelení bučina, [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky [online], old.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane z adresu 2022-08-26] (cz.).
- ↑ a b Oznámení návrhu na vyhlášení Přírodní rezervace Jelení bučina dle ustanovení § 40 zákona č. 114/1992 Sb., o ochraně přírody a krajiny. (PDF), [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky [online], obecludvikov.cz [zarchiwizowane z adresu 2021-05-07] (cz.).
- ↑ Jiří Novák, PR Jelení bučina [online], biolip.cz [zarchiwizowane z adresu 2021-04-20] (cz.).
- ↑ Rezerwat przyrody Jelení bučina (mapa lotnicza) 1:12 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2021-05-06].
- ↑ Zdeňka Jordanová, Lovecké chaty v Jeseníkách. Sedlová chata [online], lovecke-chaty-v-jesenikach.webnode.cz [zarchiwizowane z adresu 2023-03-02] (cz.).
- ↑ a b c Přírodní rezervace Jelení bučina, rymarovsko.cz [zarchiwizowane 2021-04-20] (cz.).
- ↑ a b c d CHKO Jeseníky. Jelení bučina [online], m.taggmanager.cz [zarchiwizowane z adresu 2018-10-29] (cz.).
- ↑ Jarosław Makowski, Neckera pennata [online], bio-forum.pl, 30 kwietnia 2016 [zarchiwizowane z adresu 2021-09-26].
- ↑ Historie jesenické přírody. jeseniky.ochranaprirody.cz ↓.
- ↑ Diacanthous undulatus (De Geer, 1774), [w:] Mapa Bioróżnorodności. Taksony [online], baza.biomap.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-03-17].
- ↑ Dendrophagus crenatus (Paykull, 1799), [w:] Mapa Bioróżnorodności. Taksony [online], baza.biomap.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-03-17].
Bibliografia edytuj
- Piotr Banaszkiewicz, Jerzy Parzewski, Jesioniki, Góry Opawskie. Mapa turystyczna: skala 1:50 000, wyd. 1, Kraków: Wydawnictwo Kartograficzne „Compass”, 2019, ISBN 978-83-7605-941-9, OCLC 1150586280 (pol. • cz.).
- Waldemar Brygier i inni, Jesioniki. Pradziad, Jeseník: skala 1:40 000, wyd. 4, Wrocław: Studio Plan, 2017, ISBN 978-83-65689-75-7, OCLC 1036547484 (pol. • cz.).
- Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky jih. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000, wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-18-5, OCLC 865043859 (cz.).
- Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky sever. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000, wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-17-8, OCLC 865043841 (cz.).
- Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech), [w:] Český Úřad Zeměměřický a Katastrální [online], ags.cuzk.cz (cz.).
- Historie jesenické přírody. (PDF), jeseniky.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane 2021-11-13] (cz.).
- Hnutí DUHA a přátelé Jeseníků: Analýza vlivu lesního hospodaření na lesní ekosystémy v CHKO Jeseníky. (PDF). hnutiduha.cz, 2002-03. (cz.).
- Jeseníky – Praděd, Králický Sněžník. Turistická mapa 1:40 000, Zádveřice: SHOCart, 2018, ISBN 978-80-7224-736-3, OCLC 1103831608 (cz.).
- Plán péče o chráněnou krajinnou oblast JESENÍKY na období 2014–2023. (PDF), [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky [online], jeseniky.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane 2022-03-20] (cz.).
- Plán péče o Přírodní rezervaci Jelení bučina na období 2020–2029. (PDF), [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiki [online], drusop.nature.cz [zarchiwizowane z adresu 2021-05-06] (cz.).
- Wysoki Jesionik (mapa turystyczna) 1:192 000 [online], pl.mapy.cz (cz. • pol.).