Skrzatusz
Skrzatusz (niem. Schrotz) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Szydłowo.
| ||
 Kościół Wniebowzięcia NMP | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo | wielkopolskie | |
| Powiat | pilski | |
| Gmina | Szydłowo | |
| Liczba ludności (2006) | 580 | |
| Strefa numeracyjna | (+48) 67 | |
| Kod pocztowy | 64-930 (poczta: Szydłowo) | |
| Tablice rejestracyjne | PP | |
| SIMC | 0529999 | |
Położenie na mapie gminy Szydłowo   Skrzatusz | ||
Położenie na mapie Polski  Skrzatusz | ||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  Skrzatusz | ||
Położenie na mapie powiatu pilskiego  Skrzatusz | ||
| 53,2000°N 16,5667°E/53,200000 16,566670 | ||
Wieś królewska starostwa wałeckiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie wałeckim województwa poznańskiego[1].
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.
We wsi znajduje się sanktuarium maryjne z barokowym kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zbudowanym w latach 1687–1694 jako wotum za odsiecz wiedeńską.
HistoriaEdytuj
Pierwsze wzmianki o Skrzatuszu pochodzą z roku 1438. Właścicielem wsi był Jan Kostka[2]. W roku 1575 do miejscowego kościoła sprowadzono gotycką figurkę Matki Bożej Bolesnej (piety) z 1. poł. XV wieku[3]. Miejscowość ta stała się miejscem pielgrzymkowym szeroko znanym w całej Wielkopolsce, co doprowadziło do utworzenia 1 stycznia 1658 roku samodzielnej placówki duszpasterskiej.
Dzięki staraniom starosty nowodworskiego Wojciecha Konstantyna z Goraja Brezy 15 września 1660 roku biskup Wojciech Tholibowski odłączył Skrzatusz od Wałcza i erygował samodzielną parafię. Pierwszym proboszczem parafii został ksiądz Jakub Krueński. W związku z powstaniem parafii, za przykładem króla Jana III Sobieskiego, w latach 1683–1694 Wojciech Breza zafundował w Skrzatuszu nową murowaną świątynię, która została obdarzona wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Konsekracji kościoła dokonał w niedzielę „Laetare” 6 marca 1701 roku, biskup pomocniczy poznański, Hieronim Wierzbowski. Po zwycięskiej wojnie przeciw Turkom i Tatarom Jan III Sobieski 20 września 1690 roku specjalnym przywilejem powiększył dochody skrzatuskiego kościoła. Parafia została zrównana w swoich prawach z wielkimi parafiami miejskimi.
Wieś została włączona do Prus w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej w 1772. W 1945 miejscowość ponownie znalazła się w granicach Polski.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 242.
- ↑ Kostka, Jerzy, Kostkowie herbu Dąbrowa, Koszalin: Z.P. „Polimer”, 2010, s. 80, 117, ISBN 978-83-89976-40-6, OCLC 751293202.
- ↑ Maluśkiewicz, Piotr, Wielkopolska, Warszawa: Sport i Turystyka - Muza, 2008, s. 535, ISBN 978-83-7495-454-9, OCLC 297619615.
Linki zewnętrzneEdytuj
Romuald Frydrychowicz, Skrzetusz 1. niem Schrotz w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. X: Rukszenice – Sochaczew. Warszawa 1889.