1575
rok
Rządzący państwami w 1575
Wydarzenia w Polsce edytuj
- Wiosną pod Konstantynowem wojska polskie rozbiły pustoszącą Wołyń ordę tatarską chana Dewlet Gireja.
- 16 maja – Henryk Walezy został uznany za zbiegłego.
- 24 czerwca – w Krakowie miał miejsce tzw. „tumult cmentarny”, kiedy to gawiedź krakowska wykopała zwłoki wojewody krakowskiego, ewangelika Stanisława Myszkowskiego oraz innych osób, uczestnicy zajść włóczyli je po mieście i stawiali pod murem nogami do góry.
- 3 października-4 października – w Warszawie obradował sejm konwokacyjny[1].
- 7 listopada – rozpoczął obrady Sejm elekcyjny, który wybrał na króla Stefana Batorego.
- 12 grudnia – prymas Jakub Uchański ogłosił wybór w senacie cesarza Maksymiliana II na króla Polski. Wobec sprzeciwu szlachty polskiej do objęcia tronu nie doszło.
- 13 grudnia – Anna Jagiellonka została w Warszawie wybrana w wolnej elekcji królem Polski i wielkim księciem litewskim, a dzień później stronnictwo szlacheckie pod przewodnictwem Jana Zamoyskiego uznało ten fakt, przydając jej na małżonka Stefana Batorego.
Wydarzenia na świecie edytuj
- 25 stycznia – założono Luandę, dzisiejszą stolicę Angoli.
- 8 lutego – założono Uniwersytet w Lejdzie (Holandia).
- 13 lutego – Henryk III Walezy został koronowany na króla Francji.
- 15 lutego – w katedrze w Reims odbył się ślub króla Francji Henryka III i Ludwiki Lotaryńskiej.
- 3 marca – cesarz Akbar z dynastii Wielkich Mogołów w północnych Indiach odniósł decydujące zwycięstwo nad wojskami bengalskimi w bitwie pod Tukaroi.
- 28 czerwca – bitwa pod Nagashino (jap. 長篠の戦い).
- 22 września – Rudolf II został koronowany na króla Czech.
- 16 grudnia – trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami zniszczyło miasto Valdivia w południowym Chile.
- Ukazał się poemat epicki Jerozolima wyzwolona Torquata Tassa.
Urodzili się edytuj
- 25 lutego – Bernard z Wąbrzeźna, duchowny rzymskokatolicki, mnich z opactwa benedyktyńskiego (zm. 1603)
- 10 marca – Giovanni Antonio Facchinetti de Nuce młodszy, włoski duchowny katolicki, kardynał (zm. 1606)
- 3 kwietnia – Gabriel Fabricius, pastor luterański, kaznodzieja i poeta (zm. ?)
- 21 kwietnia – Francesco Molino, wenecki admirał, doża Wenecji (zm. 1655)
- 26 kwietnia – Maria Medycejska, królowa francuska, córka Franciszka I Medyceusza Wielkiego, księcia Toskanii, druga żona Henryka IV (zm. 1642)
- 8 maja – Anioł od św. Wincentego Ferreriusza Orsucci, włoski dominikanin, misjonarz, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1622)
- 26 maja – Anna Ostrogska, polska księżna (zm. 1635
- 26 czerwca – Anna Katarzyna Hohenzollern, królowa Danii i Norwegii (zm. 1612)
- 15 sierpnia – Diego Feliks Habsburg, trzeci wspólny syn Filipa II, króla Hiszpanii i Anny Habsburg (zm. 1582)
- 18 sierpnia – Anna Maria Wittelsbach (Pfalz-Neuburg), księżniczka Palatynatu – Neuburg, księżna Saksonii-Weimar (zm. 1643)
- 1 listopada – Jan Chrzciciel Zola, włoski błogosławiony katolicki (zm. 1626)
- 24 sierpnia – Jakub Böhme, niemiecki mistyk i filozof religii (zm. 1624)
- 4 listopada – Guido Reni, włoski malarz i grafik okresu wczesnego baroku (zm. 1642)
- 26 listopada – Jan August Wittelsbach (Pfalz-Veldenz), hrabia palatyn i książę Palatynatu-Lützelstein (zm. 1611)
- 4 grudnia – Virginia de Leyva, księżniczka Monzy, benedyktynka (zm. 1650)
- data dzienna nieznana:
- Melchior Adam – biograf, pedagog, leksykograf i historyk literatury (zm. 1622)
- Hendrick van Balen – flamandzki malarz barokowy (zm. 1632)
- Concino Concini – włoski arystokrata i polityk (zm. 1617)
- Floris van Dijck – holenderski malarz okresu baroku (zm. 1651)
- Abraham Janssens - flamandzki malarz okresu baroku (zm. 1632)
- Jan Jaroszewicz (architekt) – polski architekt. Szczególnie zasłużony dla Zamościa (zm. 1670)
- Leonard Kimura – błogosławiony katolicki, męczennik, ofiara prześladowań katolików w Japonii (zm. 1619)
- Antoine de Montchrestien – francuski ekonomista i pisarz, zwolennik merkantylizmu (zm. 1621)
- Andrzej Opaliński (biskup) – biskup poznański (zm. 1623)
- Anna Ostrogska – księżna herbu Dąbrowa (zm. 1635)
- Samuel Otwinowski – orientalista polski, tłumacz, arianin (zm. 1650)
- John Robinson – angielski pastor purytański (zm. 1625)
- Roman Rożyński – rotmistrz królewski (zm. 1610)
- Fryderyk Szembek – polski ksiądz, jezuita krakowski, historyk kościoła, teolog (zm. 1644)
- Cyril Tourneur – angielski poeta i dramaturg (zm. 1626)
- Jan Wężyk – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (zm. 1638)
Zmarli edytuj
- 28 maja – Zofia Jagiellonka, polska królewna i księżniczka litewska, księżna brunszwicka, córka Zygmunta I Starego (ur. 1522)
- 17 września – Heinrich Bullinger, szwajcarski reformator religijny i teolog protestancki (ur. 1504)
- 18 grudnia – Marcin Bielski, żołnierz, historyk, renesansowy poeta satyryczny, autor „Kroniki wszystkiego świata” i „Kroniki polskiej” (ur. ok. 1495)
- data dzienna nieznana:
- Andrzej Potocki, szlachcic, chorąży kamieniecki, rotmistrz (ur. 1532)
Przypisy edytuj
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 228
