1568
rok
Rządzący państwami w 1568
Wydarzenia w Polsce edytuj
- 24 marca – Zygmunt II August powołał w Gdańsku Komisję Morską, zaczątek polskiej admiralicji, zarządzającej flotą kaperską.
- W Grodnie zebrał się sejm walny Wielkiego Księstwa Litewskiego[1]
- 19 sierpnia – wydano wilkierz olsztyński.
- 28 października – Mrągowo: w wyniku pożaru zniszczona została doszczętnie zabudowa miasta.
- Założono Toruńskie Gimnazjum Akademickie w Toruniu, jedną z najstarszych uczelni w kraju.
- W Krakowie, w drukarni Macieja Wirzbięty wykonano z pięknymi drzeworytami „Zwierciadło” Mikołaja Reja.
- zwołanie przez króla na rok następny Sejmu do Lublina
- Knyszyn, Rajgród otrzymały prawa miejskie.
Wydarzenia na świecie edytuj
- 23 marca – został zawarty pokój z Longjumeau w trakcie wojen religijnych we Francji.
- 2 maja – królowa Szkotów Maria I Stuart uciekła z zamku na jeziorze Loch Leven, gdzie była uwięziona przez zbuntowanych lordów.
- 13 maja – wojna domowa w Szkocji: klęska wojsk byłej królowej Marii I Stuart z siłami szkockich protestantów w bitwie pod Langside.
- 19 maja – królowa Szkotów Maria I Stuart została aresztowana na zamku Carlisle przez królową angielską, Elżbietę I.
- 23 maja – wojna osiemdziesięcioletnia: wojska rebeliantów niderlandzkich pokonały siły fryzyjsko-hiszpańskie w bitwie pod Heiligerlee.
- 5 czerwca – w Brukseli zostali ścięci publicznie walczący z hiszpańskim panowaniem w Niderlandach hrabiowie Filip van Montmorency i Lamoral Egmont.
- 21 lipca – wojna osiemdziesięcioletnia: Hiszpanie rozgromili powstańców niderlandzkich w II bitwie pod Jemgum.
- 24 lipca – uwięziony przez ojca, króla Hiszpanii Filipa II, zmarł (rzekomo otruty) najstarszy jego syn - książę Asturii Don Carlos; legenda posłużyła Fryderykowi Schillerowi za kanwę dramatu, na którym z kolei oparto libretto opery (do odsłuchania fragment - „La peregrina”) Giuseppe Verdiego.
- 29 września – obalony został Eryk XIV, drugi król Szwecji z dynastii Wazów; tron objął jego przyrodni brat, Jan III.
- Austria i Turcja podpisały traktat pokojowy w Adrianopolu.
Urodzili się edytuj
- 20 stycznia – Ventura Salimbeni, włoski malarz i rysownik okresu manieryzmu (zm. 1613)
- 28 stycznia – Gustaw Eriksson Waza, królewicz szwedzki, syn Eryka XIV i Katarzyny Månsdotter (zm. 1607)
- 3 lutego – Alfons de Mena, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, błogosławiony (zm. 1622)
- 2 marca – Stefan Potocki, wojewoda bracławski, starosta feliński i kamieniecki pisarz polny koronny, generał podolski (zm. 1631)
- 9 marca – Alojzy Gonzaga, święty, włoski jezuita (zm. 1591)
- 16 marca – Juan Martínez Montañés, rzeźbiarz hiszpański epoki baroku wykształcony w Grenadzie (zm. 1649)
- 30 marca – Henry Wotton, angielski dyplomata, poeta i kolekcjoner sztuki (zm. 1639)
- 17 maja – Anna Wazówna, szwedzka królewna, siostra króla Zygmunta III Wazy, starosta brodnicki i golubski (zm. 1625)
- 24 maja – Franz Ursinus, niemiecki duchowny katolicki, biskup pomocniczy wrocławski (zm. 1615)
- 30 kwietnia – Maffeo Barberini we Florencji, późniejszy papież Urban VIII (zm. 1644)
- 25 czerwca – Gunilla Bielke, królowa Szwecji (zm. 1597)
- 7 lipca – Richard Burbage, angielski aktor i właściciel teatru (zm. 1619)
- 3 września – Adriano Banchieri, włoski kompozytor i organista (zm. 1634)
- 5 września – Tommaso Campanella, włoski filozof, teolog i poeta (zm. 1639)
- data dzienna nieznana:
- Jan Brueghel (starszy), malarz flamandzki (zm. 1625)
- Fernando de Alva Ixtlilxochitl, meksykański historyk (zm. 1650)
- Olivier van Noort, holenderski kapitan, był pierwszym Holendrem który odbył rejs dookoła świata (zm. 1627)
- Wincenty Oczko, kanonik gnieźnieński, lekarz (zm. 1626)
- Jürgen Pavels, kupiec, członek rady miejskiej i urzędnik skarbowy miasta Lubeka (zm. 1645)
- Hans Ulrich von Eggenberg, urodził się w znanej arystokratycznej rodzinie austriackiej (zm. 1634)
Zmarli edytuj
- 6 stycznia – Clemente d'Olera, włoski kardynał, generał franciszkanów (ur. 1501)
- 16 marca lub po 27 lipca – Józef Struś, polski lekarz, tłumacz, poeta (ur. 1510)
- 20 marca – Albrecht Hohenzollern, wielki mistrz krzyżacki, książę Prus (ur. 1490)
- 24 lipca – Don Carlos, książę Asturii, syn Filipa II Habsburga (ur. 1545)
- 15 sierpnia – Stanisław Kostka, polski jezuita, święty Kościoła katolickiego, patron polskich dzieci i młodzieży (ur. 1550)
- 14 października – Jakob Arcadelt, kompozytor (ur. ok. 1500)
Przypisy edytuj
- ↑ Матвей Кузьмич Любавский, Литовско-русский Сейм. Опыт по истории учреждения в связи с внутренним строем и внешней жизнью государства, Москва 1900, s. 3.
