1595
rok
Rządzący państwami w 1595
Wydarzenia w Polsce edytuj
- 6 lutego-21 marca w Krakowie obradował sejm zwyczajny[1].
- 15 marca – kanclerz Jan Zamoyski w założonym przez siebie Zamościu otworzył akademię zwaną później Akademią Zamojską.
- Lato – wyprawa Jana Zamoyskiego na Mołdawię.
- 27 sierpnia – armia koronna, dowodzona przez hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego zajęła Chocim.
- 3 września – wojska polskie zajęły miasto Jassy stolicę Hospodarstwa Mołdawskiego. Wódz polski Jan Zamoyski osadził na tronie mołdawskim przychylnego Rzeczypospolitej Jeremiego Mohyłę.
- 19-20 października – bitwa pod Cecorą: zwycięstwo wojsko polskich dowodzonych przez hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego nad Tatarami i posiłkowymi oddziałami tureckimi.
- 21 października – podpisano pokój, na mocy którego Tatarzy uznali władzę Jeremiego Mohyły w Mołdawii i zgodzili się, by na obszarze hospodarstwa pozostały polskie wojska. Dwa dni po zawartym układzie armia tatarska rozpoczęła odwrót.
- 23 grudnia – papież Klemens VIII wydał bullę Magnus Dominus et laudabilis nimis, zatwierdzającą Unię brzeską.
- Trwało powstanie kozackie pod wodzą Semena Nalewajki.
- Ukazał się Psałterz Dawidów w przekładzie Jakuba Wujka.
- Wybuchł pożar, w którym spłonęła północno-wschodnia część Zamku Królewskiego na Wawelu.
Wydarzenia na świecie edytuj
- 17 stycznia – król Francji Henryk IV wypowiedział wojnę Hiszpanii.
- 29 stycznia – premiera sztuki Williama Szekspira Romeo i Julia.
- 22 marca – Walter Raleigh odkrył Jezioro Asfaltowe na wyspie Trynidad.
- 18 maja – podpisano rosyjsko-szwedzki traktat w Tiawzinie.
- 27 maja – irlandzka wojna dziewięcioletnia: zwycięstwo powstańców nad Anglikami w bitwie pod Clontibret.
- 21 lipca – hiszpański żeglarz Álvaro Mendana de Neyra odkrył wyspy Markizy.
- 23 sierpnia – III wojna austriacko-turecka: zwycięstwo wojsk węgiersko-wołoskich w bitwie w wąwozie Calugareni.
- Grudzień – w Rzymie podpisano Unię brzeską.
Urodzili się edytuj
- 22 stycznia – Jerzy Rudolf legnicki, książę legnicki z dynastii Piastów (zm. 1653)
- 24 lutego – Maciej Kazimierz Sarbiewski, polski poeta i teoretyk literatury (zm. 1640)
- 19 marca – Carlo de’ Medici, włoski kardynał z rodu Medyceuszy (zm. 1666)
- 6 kwietnia – Pieter de Molyn, holenderski malarz, rysownik i grawer (zm. 1661)
- 3 maja – Alessandro Gottifredi, włoski jezuita, 9. Przełożony Generalny Towarzystwa Jezusowego (zm. 1652)
- 9 czerwca – Władysław IV Waza, król Polski (zm. 1648)
- 28 sierpnia – Hans Ulrich von Schaffgotsch, dowódca wojsk habsburskich w wojnie trzydziestoletniej (zm. 1635)
- 18 października:
- Albert Girard, francuski matematyk (zm. 1632)
- Lucas van Uden, flamandzki malarz barokowy, pejzażysta (zm. 1672)
- 27 października – Ludovico Ludovisi, włoski kardynał (zm. 1632)
- 13 listopada – Jerzy Wilhelm, elektor Brandenburgii i książę Prus (zm. 1640)
- 24 listopada – Tarquinio Merula, włoski kompozytor i organista epoki baroku (zm. 1665)
- 15 grudnia – Jerzy Ossoliński, polityk, mówca, doradca Władysława IV i Jana Kazimierza, kanclerz wielki koronny (zm. 1650)
- 27 grudnia – Bohdan Zenobi Chmielnicki, hetman Ukrainy, przywódca powstania kozackiego przeciwko Rzeczypospolitej (zm. 1657)
- data dzienna nieznana:
- Dirck van Baburen, holenderski malarz okresu baroku (zm. 1624)
- John Felton, porucznik marynarki angielskiej, fanatyczny purytanin (zm. 1628)
- Mikołaj Gabriel Fredro, polski duchowny katolicki, bernardyn, biskup bakowski (zm. 1631)
- Bazyli Lupu, hospodar Mołdawii (zm. 1661)
- Henryk Morse, święty Kościoła katolickiego, angielski męczennik (zm. 1645)
- Zofia Ostrogska, polska księżna (zm. 1622)
- Pokahontas, północnoamerykańska Indianka (zm. 1617)
- Sonam Czopel, tybetański mnich i polityk (zm. 1657)
- Joachim Stegmann, matematyk, ariański działacz reformacyjny, duchowny i teolog (zm. 1633)
- Jan Wildens, flamandzki malarz i rysownik barokowy (zm. 1653)
- Mikołaj Wysocki, teolog kościoła ewangelicko-reformowanego (zm. 1650)
Zmarli edytuj
- 21 lutego – Robert Southwell, angielski jezuita, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1561)
- 7 kwietnia – Henryk Walpole, angielski jezuita, męczennik, święty katolicki (ur. 1558)
- 25 kwietnia – Torquato Tasso, włoski poeta (ur. 1544)
- 26 maja – Filip Neri, włoski duchowny katolicki, założyciel filipinów, święty (ur. 1515)
- 13 sierpnia – Wilhelm Freeman, angielski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (ur. ok. 1558)
- 26 sierpnia – Antoni de Crato, pretendent do tronu portugalskiego (ur. 1531)
- 19 października – Filip Howard, 20. hrabia Arundel, męczennik, święty katolicki (ur. 1557)
Święta ruchome edytuj
- Tłusty czwartek: 2 lutego
- Ostatki: 7 lutego
- Popielec: 8 lutego
- Niedziela Palmowa: 19 marca
- Wielki Czwartek: 23 marca
- Wielki Piątek: 24 marca
- Wielka Sobota: 25 marca
- Wielkanoc: 26 marca
- Poniedziałek Wielkanocny: 27 marca
- Wniebowstąpienie Pańskie: 4 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 14 maja
- Boże Ciało: 25 maja
Przypisy edytuj
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 361.
