Gubernia kaliska (ros. Калишская губерния) – gubernia Królestwa Polskiego ze stolicą w Kaliszu, istniejąca w latach 1837–1844 i 1867–1915; była najdalej na zachód położoną gubernią Królestwa Polskiego, jej zachodnią granicę stanowiła granica polsko-pruska.

Gubernia kaliska
Калишская губерния
gubernia
1837–1844 i 1867–1915
Ilustracja
Gmach Rządu Gubernialnego w Kaliszu
Herb
Herb
Państwo

 Królestwo Polskie

Siedziba

Kalisz

Powierzchnia

11 373,5 km²

Populacja (1910)
• liczba ludności


1 254 800[1]

• gęstość

113 os./km²

Szczegółowy podział administracyjny
Plan guberni kaliskiej
Liczba powiatów

8

Położenie na mapie Królestwa Polskiego
Położenie na mapie

Została utworzona 23 lutego 1837 w miejsce województwa kaliskiego. W 1882 dzieliła się na 8 powiatów: kaliski, kolski, koniński, łęczycki, sieradzki, słupecki, turecki, wieluński, a te na 142 gminy. W guberni znajdowało się 13 miast, 37 osad miejskich, 2041 wsi, 1672 folwarków i 1116 kolonii.

W latach 1867–1885 wicegubernatorem był Pawieł Rybnikow[2], a w latach 1883–1902 gubernatorem był Michaił Daragan, w czasie rządów którego nastąpił przyspieszony rozwój Kalisza[3].

Po zburzeniu Kalisza (1914) i odrodzeniu Rzeczypospolitej Polskiej (1918) jej obszar włączono do województwa łódzkiego ze stolicą w Łodzi, utworzonego w 1919.

powiat siedziba inne miejscowości
Gubernia kaliska (od 1867; tzw. druga gubernia kaliska)
kaliski Kalisz BłaszkiChoczIwanowiceKoźminekOpatówekStawStawiszyn
kolski Koło BabiakBrdówBrudzewDąbieGrzegorzewIzbicaKłodawaSompolno
koniński Konin GolinaRychwałŚlesinTuliszkówWładysławów
łęczycki Łęczyca GrabówOzorkówPiątekPoddębice
sieradzki Sieradz BurzeninSzadekWartaZduńska WolaZłoczew
słupecki Słupca LądekKazimierzKleczewPyzdrySkulskWilczynZagórów
turecki Turek DobraUniejów
wieluński Wieluń BolesławiecDziałoszynLututówPraszkaOsjakówWieruszów
Pałac Komisji Wojewódzkiej Kaliskiej, siedziba rządu gubernialnego

Linki zewnętrzne edytuj

Przypisy edytuj

  1. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk, 2005, s. 18. ISBN 83-87954-66-7.
  2. Artur Górak, Jan Kozłowski, Krzysztof Latawiec: Słownik biograficzny gubernatorów i wicegubernatorów w Królestwie Polskim (1867–1918). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015, s. 386–390. ISBN 978-83-7784-553-0.
  3. Władysław Kościelniak: Leksykon kaliski. Kalisz: Wydawnictwo „Edytor”, 2008, s. 39. ISBN 978-83-60579-31-2.