Stanisław Ratomski

Oficer Wojska Polskiego, pilot

Stanisław Ratomski (ur. 4 grudnia 1896 w Prudach, zm. 8 maja 1981 w Wielkiej Brytanii) – major pilotobserwator Wojska Polskiego i Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Stanisław Ratomski
Ilustracja
major pilot obserwator major pilot obserwator
Data i miejsce urodzenia

4 grudnia 1896
Prudy

Data i miejsce śmierci

8 maja 1981
Wielka Brytania

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

3 eskadra wywiadowcza
2 pułk lotniczy
5 pułk lotniczy

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
ObserwatorPolowy
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Srebrny Krzyż Zasługi
Kpt. Stanisław Ratomski, przy samolocie Ansaldo A.1 Balilla, po locie na trasie Kraków-Bukareszt

Życiorys edytuj

Wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego i w 1919 roku został skierowany na kurs obserwatorów w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych w Toruniu. Po jego ukończeniu otrzymał przydział do 3 eskadry wywiadowczej, w składzie której walczył podczas wojny polsko-bolszewickiej. Brał udział w bitwie warszawskiej i bitwie nad Niemnem[1].

23 kwietnia 1920 roku, w ramach przygotowywania operacji kijowskiej, wystartował z ppor. pil. Stefanem Żochowskim na rozpoznanie w rejon Koziatynia. W wyniku awarii silnika lądowali przymusowo w okolicach Sachnówki. Samolot skapotował, jednak załoga wyszła z wypadku bez obrażeń a samolot po remoncie służył w jednostce[2]. 26 kwietnia wystartował ponownie w załodze z pil. Stefanem Żochowskim na rozpoznanie sytuacji przy mostach na Irszy i Teterwi. Zadanie zostało wykonane, potwierdzili uchwycenie mostów przez polskie oddziały. Natomiast ich samolot został uznany za wrogi i silnie ostrzelany przez polską kawalerię i piechotę[3].

Wyróżnił się 8 maja 1920 roku kiedy to wspierał piechotę polską w walkach nad Dnieprem i w okolicach stacji kolejowej Darnica. W załodze z ppor. pil. Józefem Krzyszkowskim przeprowadzał rozpoznanie rejonu Kijowa. Z niskiego pułapu zaatakowali oddziały Armii Czerwonej oraz uniemożliwili lokomotywie dojazd na stację kolejową i zabranie przygotowanego składu[4]. Pomimo uszkodzenia samolotu powrócili na macierzyste lotnisko, gdzie złożyli meldunek marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu[5].

15 maja,w załodze z por. pil. Stefanem Żochowskim bombardował stację kolejową Bobrik. Silny ogień przeciwlotniczy nie pozwolił im na wykonanie ataku z niskiego pułapu co spowodowało nieskuteczność bombardowania[6].

19 i 20 maja brał udział, w załodze z ppor. Tadeuszem Praussem, w nalotach na stację kolejową Demirki, gdzie były zgromadzone transporty wojskowe i pociągi pancerne nieprzyjaciela. Polskim lotnikom udało się uszkodzić pociąg pancerny "Lenin" co został okupione zestrzeleniem samolotu załogi Prauss-Ratomski. Lotnicy zdołali powrócić do macierzystej jednostki[7].

28 maja i 1 czerwca 1920 roku wspierał polskie oddziały broniące Rżyszewa i Witaczewa. 1 czerwca wykonał lot w celu nawiązania łączności z oddziałami 7 Dywizji Piechoty. Po ich odnalezieniu zaatakował czerwonoarmijną konnicę zagrażającą 7 DP, czym doprowadził do rozproszenia oddziału nieprzyjaciela. W wyniku uszkodzeń polska załoga była zmuszona lądować przymusowo w rejonie Białej Cerkwi. Ratomski sprowadził pomoc, co pozwoliło ewakuować uszkodzoną maszynę[8].

18 sierpnia 1920 roku, w załodze z por. pil. Marianem Romeyko, przeprowadził rozpoznanie z bombardowaniem w kierunku Węgrowa i Drohiczyna. W wyniku rozpoznania 4 Armia przeprowadziła skuteczny kontratak w rejonie Drohiczyna[8].

26 września 1920 roku, podczas operacji niemeńskiej, przyczynił się do nawiązania łączności z grupą wypadową na Lidę. Wylądował w pobliżu odciętej 1 Dywizji Piechoty Legionów i przekazał jej dowództwu wyniki rozpoznania rejonu Lidy. Następnie poleciał do Białegostoku, gdzie w Głównej Kwaterze Naczelnego Wodza zameldował o sytuacji l DP Leg. i przekazał otrzymany meldunek[9].

W czasie wojny polsko-bolszewickiej wykonał 54 loty bojowe, w tym: 35 lotów na rozpoznanie, 16 na bombardowanie, 2 na rozpoznanie połączone z bombardowaniem i 1 na przekazanie rozkazów[10]. 20 października 1920 otrzymał tytuł i odznakę obserwatora na czas służby w Wojskach Lotniczych[11]. 19 stycznia 1921 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu porucznika, w Wojskach Lotniczych, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[12].

Po zakończeniu wojny pozostał w wojsku. 1 czerwca 1921 roku nadal pełnił służbę w 3 eskadrze lotniczej, a jego oddziałem macierzystym był 1 pułk lotniczy w Warszawie[13]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 80. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[14]. 1 marca 1924 roku został mianowany oficerem taktycznym 2 pułku lotniczego. Poza służbą na tym stanowisku od lipca 1924 do maja 1925 roku i od września 1926 r. do lipca 1928 r. był dowódcą II dywizjonu lotniczego w 2 pl[15]. 1 grudnia 1924 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 28. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[16]. 1 grudnia 1927 roku został skierowany na czteromiesięczny kurs dla oficerów sztabowych lotnictwa przy Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. Po jego ukończeniu został dowódcą dywizjonu w 5 pułku lotniczym. Na przełomie 1930 i 1931 roku objął dowództwo pułkowego dywizjonu szkolnego[17]. Z dniem 31 sierpnia 1935 roku został przeniesiony w stan spoczynku[18].

W czasie II wojny światowej przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do RAF (otrzymał numer służbowy P-0406). Służył w Polskich Siłach Powietrznych. Po zakończeniu wojny nie zdecydował się na powrót do Polski, zmarł 8 maja 1981 roku na terenie Wielkiej Brytanii[a]. 13 grudnia 1996 został pochowany na cmentarzu Junikowo w Poznaniu (pole 6, kwatera 5-G-9)[20].

Ordery i odznaczenia edytuj

Uwagi edytuj

  1. Wg niepotwierdzonych informacji powrócił do Polski w latach pięćdziesiątych XX w. i mieszkał w Nowej Soli i Poznaniu[19]

Przypisy edytuj

  1. dr Mariusz Niestrawski: Ratomski Stanisław. infolotnicze.pl. [dostęp 2020-01-27]. (pol.).
  2. Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 16-117.
  3. Ratomski 1935 ↓, s. 101-102.
  4. Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 126.
  5. Ratomski 1935 ↓, s. 99-102.
  6. Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 130.
  7. Tarkowski 1991 ↓, s. 61.
  8. a b Ratomski Stanisław mjr pil. obs.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-01-27]. (pol.).
  9. Romeyko 1933 ↓, s. 214.
  10. Ratomski 1935 ↓, s. 99-101.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 20 października 1920 roku, s. 1077.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1921 roku, s. 213.
  13. Spis oficerów 1921 ↓, s. 352.
  14. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 246.
  15. Pawlak 1989 ↓, s. 147.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 737.
  17. Pawlak 1989 ↓, s. 317.
  18. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 85.
  19. [https://niebieskaeskadra.pl/?control=8&id=4268 Stanisław Ratomski]. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2020-01-28]. (pol.).
  20. Plan Poznania - Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 2023-03-02].
  21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 kwietnia 1921 roku, s. 654.
  22. M.P. z 1925 r. nr 63, poz. 237 „za zasługi, położone dla armji Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie rozwoju lotnictwa”.
  23. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”.

Bibliografia edytuj