Stanisław Ratomski

Oficer Wojska Polskiego, pilot

Stanisław Ratomski (ur. 4 grudnia 1896 na st. kolej. Prudy, zm. 8 maja 1981 w Wielkiej Brytanii) – major pilotobserwator Wojska Polskiego i Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Stanisław Ratomski
Ilustracja
major pilot obserwator major pilot obserwator
Data i miejsce urodzenia

4 grudnia 1896
Prudy

Data śmierci

8 maja 1981

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

3 eskadra wywiadowcza
2 pułk lotniczy
5 pułk lotniczy

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
ObserwatorPolowy
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)
Kpt. Stanisław Ratomski, przy samolocie Ansaldo A.1 Balilla, po locie na trasie Kraków-Bukareszt

Życiorys

edytuj

Urodził się 4 grudnia 1896 na stacji kolejowej Prudy, w rodzinie Józefa i Karoliny z Downarowiczów[1].

Wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego i w 1919 roku został skierowany na kurs obserwatorów w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych w Toruniu. Po jego ukończeniu otrzymał przydział do 3 eskadry wywiadowczej, w składzie której walczył podczas wojny polsko-bolszewickiej. Brał udział w bitwie warszawskiej i bitwie nad Niemnem[2].

23 kwietnia 1920 roku, w ramach przygotowywania operacji kijowskiej, wystartował z ppor. pil. Stefanem Żochowskim na rozpoznanie w rejon Koziatynia. W wyniku awarii silnika lądowali przymusowo w okolicach Sachnówki. Samolot skapotował, jednak załoga wyszła z wypadku bez obrażeń a samolot po remoncie służył w jednostce[3]. 26 kwietnia wystartował ponownie w załodze z pil. Stefanem Żochowskim na rozpoznanie sytuacji przy mostach na Irszy i Teterwi. Zadanie zostało wykonane, potwierdzili uchwycenie mostów przez polskie oddziały. Natomiast ich samolot został uznany za wrogi i silnie ostrzelany przez polską kawalerię i piechotę[4].

Wyróżnił się 8 maja 1920 roku kiedy to wspierał piechotę polską w walkach nad Dnieprem i w okolicach stacji kolejowej Darnica. W załodze z ppor. pil. Józefem Krzyszkowskim przeprowadzał rozpoznanie rejonu Kijowa. Z niskiego pułapu zaatakowali oddziały Armii Czerwonej oraz uniemożliwili lokomotywie dojazd na stację kolejową i zabranie przygotowanego składu[5]. Pomimo uszkodzenia samolotu powrócili na macierzyste lotnisko, gdzie złożyli meldunek marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu[6].

15 maja, w załodze z por. pil. Stefanem Żochowskim bombardował stację kolejową Bobrik. Silny ogień przeciwlotniczy nie pozwolił im na wykonanie ataku z niskiego pułapu co spowodowało nieskuteczność bombardowania[7].

19 i 20 maja brał udział, w załodze z ppor. Tadeuszem Praussem, w nalotach na stację kolejową Demirki, gdzie były zgromadzone transporty wojskowe i pociągi pancerne nieprzyjaciela. Polskim lotnikom udało się uszkodzić pociąg pancerny "Lenin" co został okupione zestrzeleniem samolotu załogi Prauss-Ratomski. Lotnicy zdołali powrócić do macierzystej jednostki[8].

28 maja i 1 czerwca 1920 roku wspierał polskie oddziały broniące Rżyszewa i Witaczewa. 1 czerwca wykonał lot w celu nawiązania łączności z oddziałami 7 Dywizji Piechoty. Po ich odnalezieniu zaatakował czerwonoarmijną konnicę zagrażającą 7 DP, czym doprowadził do rozproszenia oddziału nieprzyjaciela. W wyniku uszkodzeń polska załoga była zmuszona lądować przymusowo w rejonie Białej Cerkwi. Ratomski sprowadził pomoc, co pozwoliło ewakuować uszkodzoną maszynę[9].

18 sierpnia 1920 roku, w załodze z por. pil. Marianem Romeyko, przeprowadził rozpoznanie z bombardowaniem w kierunku Węgrowa i Drohiczyna. W wyniku rozpoznania 4 Armia przeprowadziła skuteczny kontratak w rejonie Drohiczyna[9].

26 września 1920 roku, podczas operacji niemeńskiej, przyczynił się do nawiązania łączności z grupą wypadową na Lidę. Wylądował w pobliżu odciętej 1 Dywizji Piechoty Legionów i przekazał jej dowództwu wyniki rozpoznania rejonu Lidy. Następnie poleciał do Białegostoku, gdzie w Głównej Kwaterze Naczelnego Wodza zameldował o sytuacji l DP Leg. i przekazał otrzymany meldunek[10].

W czasie wojny polsko-bolszewickiej wykonał 54 loty bojowe, w tym: 35 lotów na rozpoznanie, 16 na bombardowanie, 2 na rozpoznanie połączone z bombardowaniem i 1 na przekazanie rozkazów[11]. 20 października 1920 otrzymał tytuł i odznakę obserwatora na czas służby w Wojskach Lotniczych[12]. 19 stycznia 1921 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu porucznika, w Wojskach Lotniczych, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[13].

Po zakończeniu wojny pozostał w wojsku. 1 czerwca 1921 roku nadal pełnił służbę w 3 eskadrze lotniczej, a jego oddziałem macierzystym był 1 pułk lotniczy w Warszawie[14]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 80. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[15]. 1 marca 1924 roku został mianowany oficerem taktycznym 2 pułku lotniczego. Poza służbą na tym stanowisku od lipca 1924 do maja 1925 roku i od września 1926 r. do lipca 1928 r. był dowódcą II dywizjonu lotniczego w 2 pl[16]. 1 grudnia 1924 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 28. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[17]. 1 grudnia 1927 roku został skierowany na czteromiesięczny kurs dla oficerów sztabowych lotnictwa przy Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. Po jego ukończeniu został dowódcą dywizjonu w 5 pułku lotniczym. Na przełomie 1930 i 1931 roku objął dowództwo pułkowego dywizjonu szkolnego[18]. Z dniem 31 sierpnia 1935 roku został przeniesiony w stan spoczynku[19].

W czasie II wojny światowej przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do RAF (otrzymał numer służbowy P-0406). Służył w Polskich Siłach Powietrznych.

11 września 1947, po powrocie do Polski, został zarejestrowany w Rejonowej Komendzie Uzupełnień Poznań Miasto[1]. Mieszkał w Nowej Soli i Poznaniu[20]. Zmarł 8 maja 1981. 13 grudnia 1996 został pochowany na cmentarzu Junikowo w Poznaniu (pole 6, kwatera 5-G-9)[21].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Stanisław Ratomski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.12527 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-22].
  2. dr Mariusz Niestrawski: Ratomski Stanisław. infolotnicze.pl. [dostęp 2020-01-27]. (pol.).
  3. Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 16-117.
  4. Ratomski 1935 ↓, s. 101-102.
  5. Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 126.
  6. Ratomski 1935 ↓, s. 99-102.
  7. Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 130.
  8. Tarkowski 1991 ↓, s. 61.
  9. a b Ratomski Stanisław mjr pil. obs.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-01-27]. (pol.).
  10. Romeyko 1933 ↓, s. 214.
  11. Ratomski 1935 ↓, s. 99-101.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 20 października 1920 roku, s. 1077.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1921 roku, s. 213.
  14. Spis oficerów 1921 ↓, s. 352.
  15. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 246.
  16. Pawlak 1989 ↓, s. 147.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 737.
  18. Pawlak 1989 ↓, s. 317.
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 85.
  20. [https://niebieskaeskadra.pl/?control=8&id=4268 Stanisław Ratomski]. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2020-01-28]. (pol.).
  21. Plan Poznania - Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 2023-03-02].
  22. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 kwietnia 1921 roku, s. 654.
  23. M.P. z 1925 r. nr 63, poz. 237.
  24. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436.

Bibliografia

edytuj