Sum pospolity
Sum pospolity[3], sum[4], sum europejski[5] (Silurus glanis) – gatunek ryby z rodziny sumowatych (Siluridae).
| Silurus glanis[1] | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
sum pospolity | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Obszar:
| |||
Występowanie edytuj
Zasiedla wody zlewiska Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego i Morza Kaspijskiego na wschodzie aż po Hiszpanię na zachodzie. Na północ sięga do Zatoki Botnickiej (płd. i środkowa Szwecja i płd. część Finlandii). Introdukowany we Francji[6] i we Włoszech oraz na Półwyspie Iberyjskim[potrzebny przypis].
Spotykany w dużych rzekach i zbiornikach zaporowych, w jeziorach jest rzadszym mieszkańcem. Najczęściej aktywny po zachodzie słońca, w dzień przebywa na dolnych partiach, przy dnie, w miejscach o spokojnym przepływie. Prowadzi osiadły tryb życia i z natury jest samotnikiem. Zimą, od grudnia do lutego, nie żeruje.
Opis edytuj
Druga co do wielkości (po biełudze) ryba Europy i największa europejska ryba słodkowodna. Osiąga długość 3 m i masę ciała ponad 100 kg (największy okaz miał długość 2,73 m i ważył 130 kg)[7]. W Polsce przedstawiciele tego gatunku osiągają mniejsze rozmiary (ok. 2,5 m) ze względu na klimat i dostępność pożywienia. Ciało długie pozbawione łusek, głowa duża, otwór gębowy jest duży, silnie uzębiony. Nad górną szczęką znajdują się dwa długie, a pod dolną cztery krótkie wąsy. Płetwa grzbietowa jest silnie zredukowana, posiada tylko 3–5 promieni, natomiast płetwa odbytowa jest bardzo długa i sięga prawie do zaokrąglonej płetwy ogonowej. Ogon bardzo długi, stanowi 3/5 długości ciała. Oczy małe, nozdrza zakończone krótkimi mięsistymi rurkami.
Ubarwienie zależy od środowiska. Grzbiet jest ciemny lub prawie czarny, czasem z zielonkawym, niebieskawym lub brązowawym odcieniem. Boki ciemnożółtawobiałe z wyraźnym szarobrązowym marmurkowym wzorem, brzuch szarobiały z ciemnymi nieregularnymi plamami. Czasami występują czerwonookie osobniki albinotyczne.
-
albinotyczna forma suma pospolitego
Odżywianie edytuj
Młodociane osobniki zjadają początkowo skorupiaki, robaki itp. Starsze są drapieżnikami. Poluje na ryby różnych gatunków. Czasem zjada żaby, ropuchy, salamandry i wszelkiego innego rodzaju płazy, a nawet pożywia się gadami, ssakami, ptakami[8]. Gdy nie ma możliwości normalnego odżywiania, pożywia się padliną[8]. Choć najbardziej lubi jeść pływające ptaki[9], to większość zdobyczy stanowią niewielkie rybki o długości kilkunastu centymetrów[potrzebny przypis].
Rozród edytuj
Dojrzałość płciową osiąga w wieku 3–6 lat. Tarło odbywa się od maja do lipca w temperaturze nie mniejszej niż 20 °C, na zarośniętych płyciznach[10]. Samica buduje na oczyszczonym z roślin podłożu prymitywne gniazdo[10] i składa do niego około 500 tys. ziaren ikry, której pilnuje samiec. Wylęg następuje po 3-4 dniach. Okres larwalny kończy się po około 21 dniach. Młode osobniki wyglądem przypominają kijanki. W zależności od sprzyjających warunków sumy mogą osiągnąć metr długości nawet w ciągu niecałych 2 lat. W prywatnych hodowlach (np. w Niemczech, Hiszpanii), już 10-miesięczne sumy mierzą przeciętnie około 60 cm. Nie jest jeszcze znana maksymalna długość życia tej ryby, ale szacuje się, że może dożyć ponad 80 lat.[potrzebny przypis]
Znaczenie gospodarcze edytuj
Największe znaczenie gospodarcze ma w rejonie Morza Czarnego. Wędkarze łowią go przede wszystkim na żywca lub martwą rybkę, z gruntu lub na spławik oraz na spinning.
Ochrona w Polsce edytuj
- okres ochronny:
- wymiar ochronny: 70 cm[12]
Rekordy wędkarskie edytuj
Rekord Polski wagowy: 105,5 kg, 259 cm (złowiony 17 października 2017 r. w Jeziorze Rybnickim) – łowca Władysław Bombik[13].
Oficjalny rekord świata: ok. 135 kg (według organizacji IGFA), złowiony w rzece Pad we Włoszech[14].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Silurus glanis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Silurus glanis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
- ↑ Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
- ↑ Menno Schilthuizen: Ewolucja w miejskiej dżungli. s. 218. ISBN 978-83-7229-841-6.
- ↑ FishBase.org za Frimodt, C., 1995. Multilingual illustrated guide to the world's commercial coldwater fish. Fishing News Books, Osney Mead, Oxford, England. 215 p.
- ↑ a b Sum pospolity [online], www.medianauka.pl [dostęp 2020-11-21] (pol.).
- ↑ Czym żywią się sumy? [online], swiatsuma.com [dostęp 2020-11-21].
- ↑ a b Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- ↑ Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 października 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wymiarów i okresów ochronnych organizmów morskich poławianych przy wykonywaniu rybołówstwa rekreacyjnego oraz szczegółowego sposobu i warunków wykonywania rybołówstwa rekreacyjnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 2056)
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków ochrony i połowu ryb w powierzchniowych wodach śródlądowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1373)
- ↑ Nowy rekord Polski. Sum wyłowiony w Rybniku miał 259 cm i 105,5 kg [online], Sport.pl [dostęp 2020-05-20] (pol.).
- ↑ Rekordowy sum na Rapalę. „Wędkarski świat”, 06-2011. ISSN 1425-719X.