Sypniewo (województwo kujawsko-pomorskie)

wieś w województwie kujawsko-pomorskim

Sypniewowieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Więcbork, położona 11 km na zachód od Więcborka. Sypniewo leży w granicach Krajeńskiego Parku Krajobrazowego w regionie Pojezierza Krajeńskiego.

Sypniewo
wieś
Ilustracja
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sypniewie
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

sępoleński

Gmina

Więcbork

Wysokość

130 m n.p.m.

Liczba ludności (III 2011)

1649[2]

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

89-422

Tablice rejestracyjne

CSE

SIMC

0099949

Położenie na mapie gminy Więcbork
Mapa konturowa gminy Więcbork, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Sypniewo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Sypniewo”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Sypniewo”
Położenie na mapie powiatu sępoleńskiego
Mapa konturowa powiatu sępoleńskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Sypniewo”
Ziemia53°22′13″N 17°19′28″E/53,370278 17,324444[1]

Historia

edytuj

Sypniewo po raz pierwszy wymienione jest z nazwy w dokumentach z 1380 r. jako własności m.in. Janka z Sypniewa. Około roku 1392 wieś dzięki małżeństwu została własnością Dobiesława Rungi herbu Odrowąż, który słynął w okolicy z rozbójnictwa i według tradycji był fundatorem pierwszego kościoła w Sypniewie.

W XIII – XIV wieku powstała parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej[3].

W XV-XVI wieku Sypniewo stanowiące część majątku ziemskiego było własnością Runge-Sypniewskich, Białośliwskich, Witosławskich, Działyńskich, od roku 1711 Goetzendorf-Grabowskich. W XVIII wieku lub wcześniej powstał tu drewniany dwór.

W roku 1824 Józef Goetzendorf-Grabowski chcąc uzyskać środki na ratowanie swoich pozostałych zadłużonych majątków odsprzedał miejscowe dobra Bankowi Królewskiemu w Berlinie, a ten oddał go w dzierżawę. W roku 1830 nabywcami majątku zostali Albert Wilckens i Franz Nagel. Wilckens opuścił Sypniewo, a do roku 1849 majątkiem zarządzał Nagel. W tym samym roku majątek odkupiła wdowa po Wilckensie i do stycznia 1945 majątek pozostawał w rękach tej rodziny.

Około 1850 stary dwór został rozebrany i wzniesiono nowy murowany pałac według projektu Karola Fryderyka Schinkla, zamówionego przez Alberta Wilckensa w roku 1835, a zrealizowanego przez Leberechta Wilckensa. Po poprzednim dworze zachowała się jedna z piwnic o sklepieniu kolebkowym, zaadaptowana na miejsce spotkań Loży Masońskiej. Pałac w stylu klasycystycznym z elementami neorenesansowymi wzniesiono na planie kwadratu z wieżą, otoczony 9-hektarowym parkiem w stylu angielskim. Kolejny właściciel Fritz Wilckens zasłynął z odkrycia i udokumentowania kręgu kamiennego i kurhanu w Dorotowie, związany też był z masonerią. W roku 1913 Fritz uzyskał szlachectwo i zmarł. W roku 1920 gmina Więcbork wraz z Sypniewiem znalazła się w granicach Polski.

Syn Fritza, Hans Jurgen von Wilckens zorganizował w Sypniewie ośrodek szpiegostwa i dywersji niemieckiej, jeden z najbardziej aktywnych na Pomorzu. W roku 1939 Wilckens wkroczył do Polski jako oficer SS i zasłynął prześladowaniami ludności polskiej. W roku 1945 uciekł z Polski i, nie ponosząc konsekwencji za zbrodnie wojenne, umarł w RFN w 1974 roku.

W roku 1945 majątek Sypniewo został przejęty przez skarb państwa i uległ częściowej parcelacji. W roku 1947 w pałacu utworzono Technikum Rolnicze. W latach 1963–1968 pałac w Sypniewie przeszedł generalny remont, a w latach 70. XX wieku przeznaczono go wyłącznie na mieszkania dla nauczycieli. W 2002 roku pałac wydzierżawiono rodzinie Adamskich.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Sypniewo. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bydgoskim. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1649 mieszkańców[2]. Jest największą wsią gminy Więcbork.

Zabytki

edytuj
 
Pałac w Sypniewie, była siedziba Loży Masońskiej
 
Grobowiec rodziny Wilckensów w parku pałacowym
 
Zabytkowy nagrobek księdza Józefa Kręckiego proboszcza w Sypniewie w latach 1822–1856
  • rzymskokatolicki kościół pod wezwaniem św. Katarzyny, zbudowany w roku 1781 na fundamentach poprzedniego – w stylu barokowym w konstrukcji szkieletowej
  • pałac w Sypniewie – była siedziba Loży Masońskiej, jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa świeckiego na terenie powiatu sępoleńskiego, a nawet w skali województwa. Wybudowany w miejscu dawnego dworu Grabowskich zawiera harmonijne połączenie dwóch stylów: neoklasycznego i neorenesansowego. Obecnie hotel i restauracja
  • zespół młyna zbożowego z około 1910 r.
  • dworzec kolejowy i stacja PKP w Sypniewie z XIX w.
  • kaplica grobowa na cmentarzu grzebalnym w Sypniewie, murowana, około 1900 r.
  • kilkanaście domów mieszkalnych pochodzących z końca XIX wieku i początku XX wieku
  • gorzelnia z XIX w.

Szkoły

edytuj
  • Szkoła podstawowa im. Ziemi Krajeńskiej (ul. Szkolna 1)
  • Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sypniewie (ul. Kwiatowa 3)

Absolwentami technikum rolniczego w Sypniewie są m.in. Andrzej Lepper i Wojciech Mojzesowicz.

Organizacje i stowarzyszenia

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Leszek Skaza. Pałac w Sypniewie. „Spotkania z Zabytkami”. Nr 12/2007 (grudzień 2007). s. 19–21. 

Linki zewnętrzne

edytuj