Tomasz Wyżyński
polski tłumacz i leksykograf
Tomasz Wyżyński (ur. 31 października 1958 w Kielcach[1]) – polski tłumacz anglojęzycznej literatury pięknej i leksykograf.
| Data i miejsce urodzenia |
31 października 1958 |
|---|---|
| Alma Mater |
Uniwersytet Warszawski (1982) |
| Dziedzina sztuki |
Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1977)[2] i Instytutu Anglistyki Uniwersytetu Warszawskiego (1982)[3].
Działalność
edytujZadebiutował jako tłumacz w 1987 roku[4]. Od 1994 roku autor słowników angielsko-polskich i polsko-angielskich publikowanych w formie książkowej m.in. przez Świat Książki, Klub dla Ciebie i Wydawnictwo WNT[3]. Oprócz prozy literackiej (przeszło sześćdziesiąt powieści)[4] przekładał na język polski wiersze Williama Butlera Yeatsa[5], a na język angielski polskie wiersze dla dzieci (w tym Lokomotywę Juliana Tuwima i W pamiętniku Zofii Bobrówny Juliusza Słowackiego)[6][7] oraz wiersze polskich poetów współczesnych[8].
Współpracował m.in. z wydawnictwami Iskry, Książka i Wiedza, Czytelnik, Albatros, Świat Książki, Czarna Owca[4]. Przełożył cykl dwunastu powieści historyczno-obyczajowych Dziedzictwo rodu Poldarków brytyjskiego pisarza Winstona Grahama[9]. Polski przekład powieści Światło, którego nie widać amerykańskiego autora Anthony’ego Doerra został nagrodzony tytułem Książki Roku 2015 portalu Lubimyczytać.pl w kategorii powieść historyczna[10]. Mieszka w Warszawie, ma córkę[11].
Publikacje książkowe
edytujSłowniki angielsko-polskie i polsko-angielskie
edytujSłowniki tematyczne
edytuj- 1994 – Angielsko-polski i polsko-angielski słownik biznesu (English-Polish and Polish-English Business Dictionary), Książka i Wiedza, ISBN 83-05-12671-4
- 1995 – Słownik biznesu: angielsko-polski i polsko-angielski (Business Dictionary: English-Polish and Polish-English), Prószyński i S-ka, ISBN 83-85661-92-1
- 2000 – Podręczny słownik idiomów angielskich (The Compact Dictionary of Idiomatic English), Świat Książki, ISBN 83-7227-362-6
- 2013 – Angielsko-polski słownik biznesu z wymową, Polsko-angielski słownik biznesu z wymową, Wydawnictwo WNT, 2 tomy, ISBN 978-83-7926-026-3, ISBN 978-83-7926-031-7
Słowniki ogólne
edytuj- 1999 – Podręczny słownik angielsko-polski (The Compact English-Polish Dictionary), Podręczny słownik polsko-angielski (The Compact Polish-English Dictionary), Świat Książki, 2 tomy, ISBN 83-7227-423-1, ISBN 83-7227-344-8; przedruk Wydawnictwo Horyzont, 2001, 1 tom, pod tytułem Słownik angielsko-polski i polsko-angielski, ISBN 83-7227-987-X
- 2002 – Współczesny słownik angielsko-polski (The Contemporary English-Polish Dictionary), Współczesny słownik polsko-angielski (The Contemporary Polish-English Dictionary), Klub dla Ciebie, 2 tomy, ISBN 83-89076-76-4, ISBN 83-88729-91-8
- 2004 – Nowy praktyczny słownik angielsko-polski i polsko-angielski (The New Practical English-Polish and Polish-English Dictionary), Świat Książki, 1 tom, ISBN 83-247-0266-0
- 2008 – Wielki uniwersalny słownik angielsko-polski (The Great Universal English-Polish Dictionary), Wielki uniwersalny słownik polsko-angielski (The Great Universal Polish-English Dictionary), Klub dla Ciebie, 2 tomy, ISBN 978-83-7404-900-9, ISBN 978-83-7404-901-6; wznowienie Wydawnictwo WNT, 2013, ISBN 978-83-7926-114-7, ISBN 978-83-7926-115-4
Przekłady
edytuj- 1989 – Sucha biała pora (André Brink), ISBN 83-207-1161-4
- 1991 – Wszystkiemu do widzenia (Robert Graves), ISBN 83-05-12565-3
- 1992 – Zima Helikonii (Brian Aldiss), ISBN 83-207-1381-1
- 1992 – Dzień przed północą (Stephen Hunter), ISBN 83-900658-1-9
- 1992 – Wstąpić do piekła (Jack Higgins), ISBN 83-900658-5-1
- 1993 – Złota sieć (Alistair MacLean, Simon Gandolfi), ISBN 83-85855-14-9
- 1993 – Solo (Jack Higgins), ISBN 83-85855-03-3
- 1993 – Bezkresne morze (Alistair MacLean), ISBN 83-900658-9-4
- 1994 – Spisek Akwitanii (Robert Ludlum), ISBN 83-207-1386-2
- 1994 – Fachman (Bernard Malamud), ISBN 83-207-1369-2
- 1994 – Miłosny lot (Lewis Nkosi), ISBN 83-85606-50-5
- 1994 – Król Lew (wersja książkowa, ISBN 83-7129-093-4)
- 1994 – Ambasador (André Brink), ISBN 83-07-02349-1
- 1994 – Gra Geralda (Stephen King), ISBN 83-85855-33-5
- 1995 – Saba (Jack Higgins), ISBN 83-85855-73-4
- 1995 – Casper (Lisa Rojany), ISBN 83-7152-004-2
- 1996 – Firma (John Grisham), ISBN 83-7129-228-7
- 1998 – Czarownice (Roald Dahl), ISBN 83-7129-426-3
- 1998 – Karol i fabryka czekolady (Roald Dahl), ISBN 83-87782-03-3[12]
- 1998 – Wielka szachownica (Zbigniew Brzeziński), ISBN 83-7227-198-4
- 2000 – Żona magika (Brian Moore), ISBN 83-7227-195-X
- 2000 – Synowie Bonapartego (Richard Howard), ISBN 83-7227-167-4
- 2000 – Najeźdźcy Bonapartego (Richard Howard), ISBN 83-7227-536-X
- 2001 – Generał cesarza (James Webb), ISBN 83-7227-630-7
- 2001 – Podarunek (Danielle Steel), ISBN 83-7227-949-7
- 2010 – Pamięć doskonała (Scott Bakker), ISBN 978-83-7659-539-9
- 2013 – Czerwony smok (Thomas Harris), ISBN 978-83-7885-772-3
- 2013 – Ikona (Frederick Forsyth), ISBN 978-83-7885-600-9
- 2013 – Pięść Boga (Frederick Forsyth), ISBN 978-83-7885-638-2
- 2013 – Kopalnia złota (Wilbur Smith), ISBN 978-83-7885-611-5
- 2013 – Cień Dextera (Jeff Lindsay), ISBN 978-83-7885-697-9
- 2013 – Koszmar na różowo (John D. MacDonald), ISBN 978-83-7885-666-5
- 2014 – Demony Dextera (Jeff Lindsay), ISBN 978-83-7885-711-2
- 2014 – Akta Odessy (Frederick Forsyth), ISBN 978-83-8125-714-5
- 2014 – Baśnie braci Grimm dla dorosłych i młodzieży (Philip Pullman), ISBN 978-83-7985-652-7
- 2015 – Pierwszych piętnaście żywotów Harry’ego Augusta (Claire North), ISBN 978-83-7943-792-4[13]
- 2015 – W sieci (Thomas Pynchon), ISBN 978-83-7985-189-8
- 2015 – Cierpienia Dextera (Jeff Lindsay), ISBN 978-83-7885-969-7
- 2015 – Córka pszczelarza (Santa Montefiore), ISBN 978-83-8031-128-2
- 2015 – Światło, którego nie widać (Anthony Doerr), ISBN 978-83-8015-202-1
- 2015 – Przeżyć. Droga dziewczyny z Korei Północnej do wolności (Park Yeon-mi, Maryanne Vollers), ISBN 978-83-8015-246-5[14]
- 2015 – Syn szpiega (Bryan Denson), ISBN 978-83-8015-056-0
- 2016 – Dotyk (Claire North), ISBN 978-83-8031-404-7
- 2016 – Tajemnice Amy Snow (Tracy Rees), ISBN 978-83-8015-265-6
- 2016 – Dziewięć dni (Gilly Macmillan), ISBN 978-83-7943-933-1[15]
- 2016 – Ross Poldark (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-165-9
- 2016 – Demelza (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-167-3
- 2016 – Jeremy Poldark (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-169-7
- 2016 – Warleggan (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-460-5
- 2017 – Perfekcyjna dziewczyna (Gilly Macmillan), ISBN 978-83-8031-557-0
- 2017 – Czarny księżyc (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-462-9[16]
- 2017 – Cztery łabędzie (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-464-3
- 2017 – Fala gniewu (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-466-7
- 2018 – Florence Grace (Tracy Rees), ISBN 978-83-8015-945-7
- 2018 – Przybysz z morza (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-742-2
- 2018 – Taniec młynarza (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-744-6
- 2018 – Puchar miłości (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-746-0
- 2018 – Pogięta szpada (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-749-1
- 2019 – Bella Poldark (Winston Graham), ISBN 978-83-8015-752-1[17]
- 2019 – Moje lato w Tenby (Tracy Rees), ISBN 978-83-8015-947-1
- 2019 – 84 000 (Claire North), ISBN 978-83-8139-008-8
- 2019 – Dziecko znikąd (Christian White), ISBN 978-83-8015-928-0
- 2020 – Umysł zabójcy (Mike Omer), ISBN 978-83-8139-225-9
- 2020 – W ciemnościach (Mike Omer), ISBN 978-83-8139-477-2
- 2020 – U schyłku dnia (Claire North), ISBN 978-83-8139-312-6
- 2020 – Cordelia (Winston Graham), ISBN 978-83-8143-344-0
- 2020 – Inni ludzie (C.J. Tudor), ISBN 978-83-8143-322-8
- 2021 – Płonące dziewczyny (C.J. Tudor), ISBN 978-83-8143-663-2
- 2021 – Światło głębin (Frances Hardinge), ISBN 978-83-8143-620-5
- 2022 – W otchłani strachu (Alex Finlay), ISBN 978-83-8252-030-9
- 2022 – Metropolis: największy wynalazek ludzkości (Ben Wilson), ISBN 978-83-8143-050-0
- 2022 – Sprawa śmierci i życia (Irvin Yalom, Marilyn Yalom), ISBN 978-83-8252-022-4
- 2023 – The Night Shift (Alex Finlay), ISBN 978-83-8252-306-5
- 2023 – Pani March (Virginia Feito), ISBN 978-83-8252-045-3
- 2023 – Szmuc (Felicia Berliner), ISBN 978-83-8252-419-2
- 2023 – 33 strategie wojny (Robert Greene), ISBN 978-83-8252-322-5
- 2023 – Nie wracaj do domu, Michelle (Hannah Mary McKinnon), ISBN 978-83-8289-636-7
- 2023 – Ocaleni (Jane Harper), ISBN 978-83-8252-111-5
- 2023 – Śmierć czarnej wdowy (James Patterson, J.D. Barker), ISBN 978-83-8252-463-5
- 2024 – Miasto pod jednym dachem (Iris Yamashita), ISBN 978-83-8252-545-8
- 2024 – Debit (C.J. Tudor), ISBN 978-83-8252-433-8
- 2024 – Kiedy byłyśmy ptakami (Ayanna Lloyd Banwo), ISBN 978-83-8252-543-4
- 2024 – Umrzeć przez grzeczność (Geena Davis), ISBN 978-83-8252-772-8
- 2024 – Opuszczona (J.D. Barker), ISBN 978-83-8252-742-1
- 2024 – Dziewczyna z wyspy zapachów (Erica Bauermeister), ISBN 978-83-8139-317-1
Przypisy
edytuj- ↑ Esensjopedia, Tomasz Wyżyński: notka biograficzna [online], esensja.pl [dostęp 2021-03-18] [zarchiwizowane z adresu 2021-03-16].
- ↑ Wojciech Rylski, Absolwenci Reytana 1977 [online], wne.uw.edu.pl [dostęp 2020-07-08] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-23].
- ↑ a b Tomasz Wyżyński, „Wielki słownik idiomów angielskich”, wydanie elektroniczne, dział: „Informacje wydawcy o twórcach słownika”, LexLand s.c., Knurów 2013 [zarchiwizowane z adresu 2020-08-19].
- ↑ a b c Tomasz Wyżyński, [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 2021-07-10]. [archiwum]
- ↑ William Butler Yeats: Wiersze wybrane. Wybór tekstów Wanda Rulewicz, Tomasz Wyżyński. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997, s. 17, 20, 47, 86, 87, 164, 167, 182, 218, 229, 230. ISBN 83-04-04370-X.
- ↑ The Flying Cow and Other Polish Verses for Children. Warszawa: Interperess Publishers, 1988, s. 12, 15, 18, 25, 28, 36, 56, 59, 60. ISBN 83-223-2267-4.
- ↑ Halina Gacowa: Bibliografia literatury polskiej. Nowy Korbut. Literatura Romantyzmu. Juliusz Słowacki. T. 11. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000, s. 79. ISBN 83-04-04555-9. Opracowanie naukowe: Zofia Barciś, Język poezji w przekładzie i oryginale („Don't ask for poems”, „Niechaj mnie Zośka o wiersze nie prosi...”). Porównywanie przekładu z oryginałem wiersza Juliusza Słowackiego „W pamiętniku Zofii Bobrówny” w tłumaczeniu Tomasza Wyżyńskiego, „Warsztaty Polonistyczne”, 2001, nr 4, s. 46–50, ISSN 1230-6657.
- ↑ „Equivalencias 20: revista internacional de poesía. Antología de la poesía polaca contemporánea”, s. 33–35, 95–103, 107–117, 1990. Warszawa: Fundacja Kultury Polskiej. ISSN 0211-8181.
- ↑ Wydawnictwo Czarna Owca, Dzisiaj premiera „Belli Poldark”, ostatniej część uwielbianej przez czytelników sagi Winstona Grahama „Dziedzictwo Rodu Poldarków” [online], Centrum Prasowe PAP, 30 stycznia 2019 [dostęp 2020-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24].
- ↑ Anthony Doerr, „Światło, którego nie widać” [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-20].
- ↑ Tomasz Wyżyński [online], echa.com.pl [dostęp 2023-04-12] [zarchiwizowane z adresu 2024-02-25].
- ↑ Przekład książki Karol i fabryka czekolady Roalda Dahla stał się tematem dwóch studiów translatorycznych: w pierwszym z nich, Communicative and semantic translation of „Charlie and the Chocolate Factory” by Roald Dahl (Joanna Czogała-Kiełboń, „Linguistica Silesiana”, Vol. 30, 2009, s. 213–222, ISSN 0208-4228), tłumaczenie Tomasza Wyżyńskiego porównano z przekładem Jerzego Łozińskiego, a w drugim, Humour and its functions in Wyżyński’s and Heydel’s translations of Roald Dahl’s „Charlie and the Chocolate Factory” (Agata Kochanek, praca magisterska, Uniwersytet Jagielloński, 2018), z tłumaczeniem Magdaleny Heydel.
- ↑ Nominacja do nagrody Książka Roku 2015 portalu Lubimyczytać.pl w kategorii science fiction, Claire North, „Pierwszych piętnaście żywotów Harry’ego Augusta” [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-08-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-02].
- ↑ Nominacja do nagrody Książka Roku 2015 portalu Lubimyczytać.pl w kategorii literatura faktu, Maryanne Vollers, Yeonmi Park, „Przeżyć. Droga dziewczyny z Korei Północnej do wolności” [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-08-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-10].
- ↑ Nominacja do nagrody Książka Roku 2016 portalu Lubimyczytać.pl w kategorii kryminał, sensacja, thriller, Gilly Macmillan, „Dziewięć dni” [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-08-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-30].
- ↑ Nominacja do nagrody Książka Roku 2017 portalu Lubimyczytać.pl w kategorii powieść historyczna, Winston Graham, „Czarny księżyc” [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-08-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-19].
- ↑ Nominacja do nagrody Książka Roku 2019 portalu Lubimyczytać.pl w kategorii powieść historyczna, Winston Graham, „Bella Poldark” [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-08-22] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-19].
Bibliografia
edytuj- Tomasz Wyżyński, [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 2023-03-28].
Linki zewnętrzne
edytuj- Profil w Polskiej Bibliografii Literackiej. [dostęp 2021-07-30].
- Profil w serwisie Lubimyczytać.pl. [dostęp 2023-03-29].
- Publikacje w katalogu Biblioteki Narodowej w Warszawie. bn.org.pl. [dostęp 2021-07-30].
- Publikacje w katalogu NUKAT. nukat.edu.pl. [dostęp 2021-07-30].