Traganek wytrzymały
Traganek wytrzymały[4] (Astragalus frigidus (L.) A. Gray) – gatunek roślin należący do rodziny bobowatych.
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | dwuliścienne właściwe | |
| Rząd | bobowce | |
| Rodzina | bobowate | |
| Rodzaj | traganek | |
| Gatunek | traganek wytrzymały | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Astragalus frigidus (L.) A. Gray Proc. Amer. Acad. Arts 6:219. 1864[2] | ||
| Synonimy | ||
|
Phaca alpina L., Phaca frigida L/[3] | ||
Zasięg występowaniaEdytuj
Gatunek euroazjatycki[3]. Występuje w rozproszeniu, na izolowanych obszarach, głównie w górach i na dalekiej północy. W Europie występuje tylko w Alpach, Karpatach, północnych regionach Niżu Wschodnioeuropejskiego i w Skandynawii. Na terenie Polski występuje w Tatrach i to tylko w Tatrach Zachodnich na nielicznych stanowiskach: Dolina Litworowa, Dolina Mułowa, Kobylarz, Kobylarzowa Igła, Kobylarzowy Żleb, Kozi Grzbiet, Mała Świstówka, Skrajna Małołącka Turnia, Rzędy Tomanowe, Wielka Świstówka, Wielka Turnia, Żleb Kirkora[5].
MorfologiaEdytuj
- Pokrój
- Roślina tworząca kępy o pokładających się i podnoszących pędach. Wszystkie włoski są pojedyncze. Przyrastają tylko jednym końcem, a drugi mają wolny[6][5].
- Łodyga
- Naga lub słabo owłosiona, wysokości 15-30 cm[6].
- Liście
- Złożone z 3-5 par jajowatych, dużych i zaokrąglonych listków z dużymi, jajowatymi lub okrągłymi przylistkami[6].
- Kwiaty
- Motylkowe, wyrastające na szypułkach i zebrane w luźny kwiatostan. Kwiat wraz z szypułką jest dłuższy od listka, nad którym wyrasta. Kwiaty są jasnożółte i jednobarwne. Kielich w górnej części owłosiony czarnymi włoskami[6][5].
- Owoc
- Wyrastający na cienkim trzonku eliptyczny i wydęty strąk o długości do 3 cm i szerokości do 1 cm. Jest owłosiony[6][5].
_IMG_6043.JPG)
Biologia i ekologiaEdytuj
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do sierpnia, rozmnaża się przez nasiona. Około 40-60% pędów zakwita, pozostałe to pędy płonne. W Tatrach występuje głównie w piętrze halnym, zazwyczaj na świetlistych i skalistych miejscach, wyłącznie na podłożu wapiennym[5]. Gatunek charakterystyczny dla Ass. Festuco versicoloris-Seslerietum[7]. Liczba chromosomów 2n = 16 Ga 3, 4, 5, 6[8]
ZagrożeniaEdytuj
Kategorie zagrożenia gatunku:
- Według klasyfikacji IUCN z 2001 jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (kategoria VU)[5]
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006, 2016)[9][10]: VU (narażony na wyginięcie)
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001): EN (endangered, zagrożony); 2014: VU (narażony)[11].
Wszystkie stanowiska traganka wytrzymałego w polskich Tatrach znajdują się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego i to w większości na obszarze ochrony ścisłej. Najliczniejsze populacje były na Kobylarzu (ok. 600 pędów) i w Kobylarzowym Żlebie (ok. 500 pędów). Nie istnieją czynniki bezpośrednio mu zagrażające, jednak niewielka liczba stanowisk i niewielki obszar, na którym występuje uzasadniają zaliczenie go do gatunków zagrożonych[5].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae (ang.). 2001–. [dostęp 2010-02-26].
- ↑ The International Plant Names Index. [dostęp 2017-01-24].
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e f g Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ a b c d e Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.