Wikipedia

Uhowo

wieś w województwie podlaskim

Uhowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Łapy[5][6]. Leży na północno-wschodnim brzegu Narwi.

Uhowo
wieś
Ilustracja
Ulica Kościelna (DW 682)
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

białostocki

Gmina

Łapy

Wysokość

118-137 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

1555[2][3]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

18-100[4]

Tablice rejestracyjne

BIA

SIMC

0990698[5]

Położenie na mapie gminy Łapy
Mapa konturowa gminy Łapy, po prawej znajduje się punkt z opisem „Uhowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Uhowo”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Uhowo”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Uhowo”
Ziemia53°00′15″N 22°54′27″E/53,004167 22,907500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Wieś duchowna, własność probostwa suraskiego, położona była w 1575 roku w powiecie suraskim w ziemi bielskiej województwa podlaskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Nazwa świadczy o pochodzeniu ruskim. Ruskie określenie łąki to ług. Uhowo, a wcześniej Hugowo, w języku rosyjskim znaczyłoby Ługowo (Лугово) .

Historia edytuj

 
Plaża nad Narwią w Uhowie
 
Most kolejowy LK6 nad Narwią w Uhowie

1445 r. – Pierwsze udokumentowane wzmianki o Uhowie – król Aleksander Jagiellończyk czyniąc nadania ziemskie, podarował „folwark zwany Uhowo, składający się z dwóch wsiów, Bojary i Uhowo”.

1569 r. – W środę, w wigilię Bożego Ciała, miał miejsce zajazd na ziemię uhowską. Wówczas Uhowo należało do proboszcza suraskiego Piotra z Poznania. Był on lekarzem Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, humanistą, kanonikiem krakowskim i wileńskim, profesorem Akademii Krakowskiej i UJ. Napadu tego dokonał starosta Jan Zborowski, chodziło o łupy.

1569 r. – Zjazd szlachecki w Uhowie. Pierwsze wzmianki o kościele.

1657 r. – W pobliżu Uhowa odbyła się walka Szwedów z oddziałami partyzanckimi.

1753 r. – Kościół katolicki został przebudowany ze starszej cerkwi pod wezwaniem "Wejścia Jezusa do Jerozolimy". Dowodem tego miały być dzwony byłej cerkwi i płyty nagrobne ze słowiańsko-ruskimi napisami i krzyżami wokół świątyni.

1772 r. – W maju 1772 roku odbyła się rozprawa sądu kościelnego w Janowie, w sprawie podniesienia świątyni w Uhowie. Na mocy wyroku podniesiono status kościoła uhowskiego do filialnego, dano prawo udzielania wszystkich sakramentów. W aktach zaczęto zapisywać "Ecclesiae uhoviensis filialens surazensis". Parafia w Uhowie założona pod koniec XVIII wieku składała się z 9 wsi. Pod protektoratem był cały zaścianek szlachecki Borowskie oraz Bojary i Łapy.

1797 r. – Uhowo straciło status parafii.

1904 r. – "Pop cerkwi (Przemienienia Pańskiego)[8] w Surażu posiada obraz, na którym widnieje cerkiew w Uhowie". Być może kościół wybudowany w 1753 roku nie był przebudowany z cerkwi. Wspomniana ikona "służyła za deskę do przygotowywania opłatków". Co do dzwonów ze słowiańsko-ruskimi napisami, w Uhowie istniała inna świątynia obrządku greckiego i stamtąd mogą pochodzić dzwony.

15 sierpnia 1921 r. – Konsekrowano kościół wybudowany w latach 1914-1919 według projektu Romualda Lenczewskiego. Zbudowany jest z czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Kościół posiada jedną wieżę z dwoma dzwonami: św. Michała i św. Wincentego. Wnętrze dzieli się na prezbiterium, kruchtę, nawę główną i zakrystię.

1993 r. – W Uhowie ponownie powstała parafia.

Zabytki edytuj

Osobny artykuł: Kościół pw. św. Wojciecha B.M w Uhowie.
 
Kościół pw. św. Wojciecha
  • zespół kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Wojciecha, nr rej.: 837 z 30.08.1997
    • kościół, 1914-1919
    • drewniana kostnica, 2 poł. XIX wieku
    • cmentarz przykościelny
    • ogrodzenie
    • plebania, 1930[9].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142582
  2. ↑ Wieś Uhowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1312 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 6. cz. 2, Warszawa 1909, s. 124.
  8. ↑ Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Surażu. [dostęp 2012-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-30)].
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Uhowo&oldid=72554091”