Wikipedia

Włodzimierz Lizoń

oficer Wojska Polskiego, major kawalerii

Włodzimierz Lizoń (ur. 5 maja 1894 w Krasiłowie, zm. 26 września 1939 pod Broszkami) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Włodzimierz Lizoń
Ilustracja
Włodzimierz Lizoń
major kawalerii major kawalerii
Data i miejsce urodzenia

5 maja 1894
Krasiłów

Data i miejsce śmierci

26 września 1939
pod Broszkami

Przebieg służby
Lata służby

1915–1930, 1939

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Kwatera Główna Nowogródzkiej Brygady Kawalerii

Stanowiska

komendant Kwatery Głównej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Urodził się 5 maja 1894 w cukrowni Krasiłów, w ówczesnym powiecie starokonstantynowskim guberni wołyńskiej, w rodzinie Franciszka Ksawerego Andrzeja i Leontyny von Knigge[1][2][3]. W 1913 ukończył szkołę realną w Kijowie, zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Kijowskiego Instytutu Politechnicznego[4].

1 czerwca 1915 wstąpił na prawach wolontariusza (ros. Вольноопределяющийся) do 12 biełgorodskiego pułku ułanów i walczył w jego szeregach w Małopolsce Wschodniej[5]. Od 1 października 1915 do 30 września 1916 uczył się w Szkole Kawalerii w Jelizawietgradzie[5]. Od 18 października 1916 jako podporucznik walczył w szeregach 12 biełgorodskiego pułku ułanów w Rumunii i na Bukowinie[5]. 1 stycznia 1918 przeszedł do I Korpusu Polskiego w Rosji i został przydzielony do 4. szwadronu 3 pułku ułanów[5]. Po rozwiązaniu korpusu (21 maja 1918) przebywał na Ukrainie[5].

1 stycznia 1919 przyjechał do Warszawy, gdzie zgłosił się w 3 pułku ułanów i został przydzielony do 6. szwadronu[5]. Od marca 1919 walczył na wojnie z bolszewikami[5]. 16 lipca 1920 został wezwany do Warszawy i przydzielony do formującego się ochotniczego 203 pułku ułanów (późniejszego 27 pułku ułanów)[5][6]. 29 lipca objął dowództwo 1. szwadronu[7]. 12 sierpnia 1920 pod stacją kolejową Świercze został ranny[8][9]. Wyróżnił się 29 września 1920, dowodząc I dywizjonem pułku, złożonym z 1 i 2. szwadronu, podczas zdobycia miasteczka Bereźne[10]. 27 października 1920 dowódca pułku rotmistrz Adam Zakrzewski we wniosku na odznaczenie rotmistrza Lizonia Orderem Virtuti Militari napisał: „(...) poszedł na czele dywizjonu w sile 90 szabel pod miasteczko Bereźne i wiedząc, że jest ono zajęte przez 400 bagnetów piechoty bolszewickiej, krótkim i brawurowym uderzeniem zaatakował i zdobył miasto, zadając duże straty nieprzyjacielowi, biorąc jeńców i zdobycz wojenną”[11].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i przez kolejnych 9 lat kontynuował służbę w 27 pułku ułanów w Nieświeżu[12][13][14]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 204. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[15]. Z dniem 1 grudnia 1924 został odkomenderowany na kurs doszkolenia w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu[16]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 1 stycznia 1927 i 39. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[17][18][19]. W kwietniu 1928 został wyznaczony na stanowisko dowódcy szwadronu zapasowego 27 pułku w Baranowiczach[20][21]. W lipcu 1929 został przeniesiony do 26 pułku ułanów w Baranowiczach na stanowisko kwatermistrza[22]. Obowiązków kwatermistrza nie objął, ponieważ złożył prośbę o skierowanie do komisji lekarskiej[5]. Pozostawał w ewidencji 26 pułku do czasu przeniesienia w stan spoczynku, co nastąpiło z dniem 31 października 1930[23][24].

W międzyczasie (27 listopada 1929) Wojskowy Sąd Okręgowy Nr IX w Brześciu uznał majora Lizonia winnym tego, że „w lutym 1927 jako dowódca 4 szw. 27 puł. mając do swojej dyspozycji gotówkę uzyskaną ze sprzedaży nawozu z oszczędności przy zakupie paszy itp. przeznaczoną na opędzenie potrzeb szwadronu, z pieniędzy tych podjął kwotę 500 zł i zużył ją na własne potrzeby, przez co dopuścił się występku sprzeniewierzenia z art. 121 cz. I kkw z cech. art. 574 cz. I kk 03” i za ten czyn skazał go na karę pięciu miesięcy więzienia i wydalenie z korpusu oficerskiego[25]. Najwyższy Sąd Wojskowy wyrokiem z 18 czerwca 1930 uwzględnił częściowo zażalenie majora Lizonia, uznał go winnym popełnienia występku przywłaszczenia z art. 121 cz. I kkw z cech. z art. 574 cz. I i III kk O3 i skazał na karę sześciu tygodni więzienia[26]. Na złagodzenie kary przez NSW miał wpływ fakt, że oskarżony w 1929, po wszczęciu śledztwa, lecz przed ogłoszeniem wyroku dobrowolnie zwrócił kwotę 500 zł[26]. 29 lipca 1931 Sąd Honorowy dla oficerów sztabowych przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr IX skazał go na karę nagany[27].

W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Baranowicze. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr IX. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[28]. Mieszkał w majątku Wierzby, w gminie Snów powiatu nieświeskiego (poczta Swojatycze)[1]. W czerwcu 1938 pełnił społecznie funkcję komendanta szwadronu Przysposobienia Wojskowego Konnego „Krakusów” w powiecie nieświeskim i prezesa koła Związku Rezerwistów RP w Snowiu[29].

Prezydent RP, uwzględniając prośbę majora Lizonia, decyzją z 21 maja 1938 w drodze łaski darował mu skutki karno-sądowego skazania prawomocnym wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego Nr IX z 27 listopada 1929, w związku z wyrokiem Najwyższego Sądu Wojskowego z 18 czerwca 1930, zarządziwszy zatarcie skazania[30].

W kampanii wrześniowej 1939 walczył na stanowisku komendanta Kwatery Głównej Nowogródzkiej Brygady Kawalerii[31]. Poległ 26 września 1939 pod Broszkami[31][a]. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 154b, rząd 3, miejsce 16)[33].

Był żonaty z Leokadią (ok. 1898–1956)[33], dzieci nie miał[34].

Ordery i odznaczenia edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Według „Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej. Żołnierze września” poległ 27 września 1939 w Krakowcu k. Jaworowa, natomiast według Tadeusza Kryska-Karskiego „Straty korpusu oficerskiego 1939–1945”, Londyn 1996, poległ 25 września 1939 w m. Broszkowo-Morańce[32].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Kolekcja I ↓, s. 1.
  2. ↑ Kolekcja II ↓, s. 20.
  3. ↑ Tu podano, że urodził się 22 kwietnia 1894 na Wołyniu. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-30]..
  4. ↑ Kolekcja I ↓, s. 2, 4.
  5. ↑ a b c d e f g h i Kolekcja I ↓, s. 4.
  6. ↑ Rostworowski 1930 ↓, s. 3.
  7. ↑ Rostworowski 1930 ↓, s. 5, 6, 8, 9, 11, 12, 23.
  8. ↑ Kolekcja I ↓, s. 1, tu Świerszcze.
  9. ↑ Rostworowski 1930 ↓, s. 17, tu także Świerszcze.
  10. ↑ Rostworowski 1930 ↓, s. 26, 27.
  11. ↑ Kolekcja I ↓, s. 9–10.
  12. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 268.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 653, 680.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 582, 602.
  15. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 162.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 121 z 15 listopada 1924, s. 678.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 119.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 342.
  19. ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 74.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 134.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 316.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 192.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 310.
  24. ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 39.
  25. ↑ Kolekcja II ↓, s. 19, 28.
  26. ↑ a b Kolekcja II ↓, s. 38.
  27. ↑ Kolekcja II ↓, s. 51.
  28. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 337, 1027.
  29. ↑ Kolekcja I ↓, s. 2, 3.
  30. ↑ Kolekcja II ↓, s. 55.
  31. ↑ a b Głowacki 1986 ↓, s. 214, 358.
  32. ↑ Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-05-30].
  33. ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: LEOKADIA LIZOŃ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-05-29].
  34. ↑ Kolekcja I ↓, s. 2.
  35. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-30]..
  36. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-30]..
  37. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-30]..
  38. ↑ Rostworowski 1930 ↓, s. 31.
  39. ↑ a b c d Kolekcja I ↓, s. 3.
  40. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-30]..
  41. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 15 lipca 1922, s. 526.
  42. ↑ Kolekcja I ↓, s. 1 foto.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Włodzimierz_Lizoń&oldid=70861861”