Witold Hensel

Witold Hensel (ur. 29 marca 1917 w Gnieźnie, zm. 22 listopada 2008 w Warszawie) – polski archeolog, mediewista, profesor zwyczajny, doktor habilitowany, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, poseł na Sejm PRL IX kadencji, od 1982 do 1983 członek prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego.

Witold Hensel

Data i miejsce urodzenia	29 marca 1917 Gniezno
Data i miejsce śmierci	22 listopada 2008 Warszawa
Poseł IX kadencji Sejmu PRL
Okres	od 13 października 1985 do 3 czerwca 1989
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
Małżonek	Maria Hensel
Odznaczenia

Grób Witolda Hensla na cmentarzu Powązkowskim

Życiorys

Ukończył gnieźnieńskie gimnazjum. W latach 1951–1956 profesor na Uniwersytecie Poznańskim, od 1954 na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1954 dyrektor Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN w Warszawie (obecnie Instytut Archeologii i Etnografii PAN). Współpracownik poznańskiej szkoły archeologicznej kierowanej przez profesora Józefa Kostrzewskiego.

Współorganizator i pierwszy Prezes Unii Archeologii Słowiańskiej w latach 1965–1967. Od 1965 członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk. Na Uniwersytecie Poznańskim współdziałał m.in. z profesorami Kazimierzem Tymienieckim, Gerardem Labudą, Henrykiem Łowmiańskim, Karolem Zygmunciakiem oraz Janem Czekanowskim.

Kierownik badań archeologicznych w Polsce (Poznań od 1954 do 1989, Kruszwica), Bułgarii, Francji oraz Algierii.

Zasiadał w komitecie wykonawczym rady krajowej PRON. Był posłem IX kadencji na Sejm PRL od 13 października 1985 do 3 czerwca 1989 z ramienia Stronnictwa Demokratycznego.

Był przewodniczącym Komitetu Inicjatyw Społecznych i Naukowych przy PAN, a także redaktorem naczelnym periodyku PAN pt. Archaeologia Polona. W latach 1988–1990 był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego.

Doktor honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (17 listopada 1986). Był mężem Marii Hensel, a ich dziećmi są: były Szef Kancelarii PAN i specjalista od archeometalurgii oraz były podsekretarz stanu w MENiS Zdzisław Hensel, Leszek Hensel – były ambasador w Bośni i Hercegowinie, starszy kustosz Muzeum Historycznego m.st. Warszawy Barbara Hensel-Moszczyńska oraz Wojciech Hensel – tłumacz i turkolog, w latach 1992–1997 ambasador RP w Turcji. Na dorobek naukowy Witolda Hensla składa się m.in. ponad 800 prac i publikacji.

Pochowany 27 listopada 2008 na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie obok swojej żony (kw. 143-3-3).

Należał do Korporacji Studentów Uniwersytetu Poznańskiego „Surma”.

Odznaczenia i wyróżnienia

• członek zagraniczny Akademii Nauk NRD (1975)
• członek Macedońskiej Akademii Nauk (1977)
• członek rzeczywisty Niemieckiego Instytutu Archeologicznego (od 1978)
• członek honorowy Jugosłowiańskiego Towarzystwa Archeologicznego (1966)
• członek honorowy Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie (1968)
• członek honorowy Polskiego Towarzystwa Archeologicznego (1970)
• Medal „Lux et Laus” przyznany przez Stały Komitet Mediewistów Polskich za wyjątkowe zasługi w badaniach historycznych (2007).
• Nagroda Państwowa II stopnia (1955, 1966)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Medal Rodła
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”
• Medal Kopernika PAN
• Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Republiki Włoskiej
• Order Cyryla i Metodego I klasy (Bułgaria)

Kierownik badań archeologicznych

• 1936–1937: Gniezno, Polska
• 1937: Kłecko, Polska
• 1938: Poznań, Polska
• 1946–1953: Poznań, Polska
• 1950–1951: Szczecin, Polska
• 1951–????: Kruszwica, Polska
• 1961–1962: Wenecja, Włochy
• 1962: Swisztow, Bułgaria
• 1963–1968: Styrmen, Bułgaria
• 1964–1965: St. Jean-le-Froid, Francja
• 1964: Montaigut, Francja
• 1965: Condorcet, Francja
• 1969: Algier, Algieria
• 1969–1977: Odercy, Bułgaria
• 1974: Tlemcen, Algieria
• 1975–1982: Debreste, Jugosławia
• 1975–1980: Czersk, Polska
• 1981, 1984: Murano, Włochy
• 1982–????: Capaccio Vechia, Włochy

Publikacje (wybrane)

Witold Hensel opublikował ponad 500 prac różnej wielkości.

• Czy mieszkańcy Biskupina trudnili się rybołówstwem t.11, s. 148–153, 1936
• Przedmioty drewniane z grodu kultury łużyckiej w pow. żnińskim, [w:] J. Kostrzewski (red.), s. 54–61, 1938
• 35 lat działalności naukowej Józefa Kostrzewskiego, Slavia Antiqua, t.1, s. 3–37, 1948
• Potrzeba przygotowania wielkiej rocznicy, 1946
• Kłamstwa nauki niemieckiej o Słowianach, Warszawa 1947
• Studia nad osadnictwem Wielkopolski wczesnohistorycznej (t.1–7), 1948–1987
• Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna, Zarys kultury materialnej, Warszawa 1952
• Sztuka społeczeństw paleolitycznych, 1957
• Poznań w zaraniu dziejów. Od paleolitu do połowy XIII w., Wrocław 1958
• Poznań we wczesnym średniowieczu (red.), 1959
• Najdawniejsze stolice Polski, 1960
• Polska przed tysiącem lat, Ossolineum, Wrocław 1960 (3 wydania)
• Archeologia o początkach miast słowiańskich, Wrocław 1963
• Die Slaven in frühen Mittelalter, 1965
• La Naissance de la Pologne, 1966
• Anfänge der Städte bei den Ost- un Westslaven, 1967
• Ziemie polskie w pradziejach, Warszawa 1969
• Archeologia i prahistoria, 1971
• Początki państwa polskiego i jego kultury, Warszawa 1971
• Polska starożytna 1973 (3 wydania)
• Archeologia żywa 1973 (2 wydania)
• Ur- und Frühgeschichte Polens, 1974
• U źródeł Polski średniowiecznej, Ossolineum, Wrocław 1974
• Skąd przyszli Słowianie, 1984

Bibliografia

• Strona sejmowa posła IX kadencji
• Kto jest kim w Polsce 1984, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984, s. 294
• Prof. zw. dr hab. cz Witold Hensel, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2010-10-09] .