Zygmunt Szweykowski (historyk literatury)
Zygmunt Szweykowski (ur. 7 kwietnia 1894 w Krośniewicach, zm. 11 lutego 1978 w Poznaniu) – polski historyk literatury.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: historia literatury polskiej | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się 7 kwietnia 1894 w Krośniewicach, w rodzinie Ildefonsa i Zofii z Chmielewskich. W 1903 rozpoczął naukę w gimnazjum rządowym w Pułtusku, z którego został wydalony za udział w strajku szkolnym w 1905. Ukończył gimnazjum realne Witolda Wróblewskiego w Warszawie (1912), maturę zdał eksternistycznie w 1913. Studiował na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego (doktorat z filozofii w 1920). W latach 1918–1920 ochotniczo służył w Wojsku Polskim. Następnie w Warszawie pracował jako nauczyciel języka polskiego w prywatnej szkole średniej Marty Łojkówny i Gimnazjum Żeńskim im. Juliusza Słowackiego. W 1928 habilitował się we Lwowie na podstawie rozprawy „Lalka” Bolesława Prusa. W 1929 przebywał na studiach w Paryżu. W latach 1933–1934 był redaktorem „Rocznika Literackiego”[1]. W latach 1934–1939 profesor nadzwyczajny Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie i w Łodzi, od 1937 zastępca profesora Uniwersytetu Warszawskiego. W 1939 został mianowany profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Poznańskiego.
Był członkiem przybranym Towarzystwa Naukowego we Lwowie, członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
W okresie II wojny światowej wykładowca tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich w Warszawie i Częstochowie. W latach 1946–1964 profesor UAM w Poznaniu, od 1949 członek PAU.
Specjalizował się w XIX-wiecznej prozie polskiej.
Był żonaty z Antoniną Janiszewską, z którą miał trzech synów: Jerzego, Zygmunta Mariana i Piotra.
Został pochowany na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu (pole 31, kwatera A-3-9)[2].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1970)[3]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1956)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (24 lutego 1955)[4]
- Medal Polskiej Akademii Nauki im. Mikołaja Kopernika (1972)
- Medal za „Zasługi dla Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu” (1975)
Upamiętnienie
edytujJego imieniem nazwana jest ulica na poznańskim Piątkowie[5].
Publikacje
edytuj- Powieści historyczne Henryka Rzewuskiego (1922)
- „Lalka” Bolesława Prusa (1927)
- Twórczość Bolesława Prusa (1947 i 1972)
- „Trylogia” Henryka Sienkiewicza. Szkice (1961)
- Nie tylko o Prusie (1967)
- „Trylogia” Sienkiewicza i inne szkice o twórczości pisarza (1973)
Przypisy
edytuj- ↑ „Rocznik Literacki”, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-01-19].
- ↑ Plan Poznania - Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 2021-11-15].
- ↑ Wysokie odznaczenia państwowe dla działaczy i pracowników kultury. „Nowiny Rzeszowskie”. Nr 140, s. 1, 23 maja 1970.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa z dnia 24 lutego 1955 r. nr 0/343 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
- ↑ Aleksandra Błaszak-Zbierska: Wycieczki po Piątkowie i okolicach. Poznań: ABOS, 1995, s. 137-153. ISBN 83-85337-17-2.
Bibliografia
edytuj- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 307. [dostęp 2021-11-15].
- Wiesław Ratajczak i Tomasz Sobieraj: Szweykowski Zygmunt. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 49. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, 2014, s. 491–494. ISBN 978-83-63352-26-4.
- Jarosław Matysiak, Emilia Przylepa, Tomasz Poradzewski: Materiały Zygmunta Szweykowskiego (1894–1978) (P.III-117) Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie Oddział w Poznaniu [dostęp 2021-11-15].
- Szweykowski Zygmunt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2014-04-25].