Polskie nazewnictwo popularne ryb
Polskie nazewnictwo popularne ryb – zestawienie polskich nazw popularnych (zwyczajowych, wernakularnych) rzędów, rodzin, gatunków i podgatunków ryb, opublikowanych w literaturze ichtiologicznej, encyklopediach, słownikach oraz aktach prawnych dotyczących rybołówstwa oraz ogrodów zoologicznych.
Nazwy rodzin i rzędów przedstawiono w odrębnym artykule.
Poniżej zestawiono nazwy gatunków i podgatunków. Obok nazw popularnych podano aktualne nazwy systematyczne ustalone na podstawie danych internetowych baz Catalog of Fishes[1] i FishBase[2].
Śluzice (Myxini) i minogi (Petromyzontiformes) edytuj
Nazwy minóg i minog stosowane są w literaturze zamiennie. Poniżej przyjęto pierwszą z nich.
Ryby chrzęstnoszkieletowe (Chondrichthyes) edytuj
Mięśniopłetwe (Sarcopterygii) edytuj
Promieniopłetwe (Actinopterygii) edytuj
Albulokształtne (Albuliformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
albula | Albula vulpes | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
belotka | Pterothrissus belloci | Rutkowicz 1982 ↓, s. 166 |
Amiokształtne (Amiiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
amia | Amia calva | Nikolski 1970 ↓ |
mękławka | Amia calva | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
miękławka | Amia calva | Nikolski 1970 ↓, s. 125 (przyp. tłum.: „według Nusbauma”) |
Aterynokształtne (Atheriniformes) edytuj
Batrachokształtne (Batrachoidiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
batrach | Halobatrachus didactylus | Rutkowicz 1982 ↓, s. 518 |
batrach kwiczący | Allenbatrachus grunniens | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
ropusznik beta | Opsanus beta | Rutkowicz 1982 ↓, s. 518 |
ropusznik świecący | Porichthys notatus | Rutkowicz 1982 ↓, s. 518 |
ropusznik świszczący | Opsanus beta | Grabda i Heese 1991 ↓ |
tau | Opsanus tau | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
Belonokształtne (Beloniformes) edytuj
Beryksokształtne (Beryciformes) edytuj
Ciernikokształtne (Gasterosteiformes) edytuj
Dorszokształtne (Gadiformes) edytuj
Elopsokształtne (Elopiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
elops indyjski | Elops machnata | Rutkowicz 1982 ↓, s. 164 |
elops srebrzysty | Elops lacerta | Rutkowicz 1982 ↓, s. 164 |
elops złotawy | Elops saurus | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
lacerta | Elops lacerta | Rutkowicz 1982 ↓, s. 164 |
oszczer złotawy | Elops saurus | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
oszczer żółtawy | Elops saurus | Rozp. 2597/95 ↓ |
tarpon | Megalops atlanticus | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
tarpon atlantycki | Megalops atlanticus | Nikolski 1970 ↓ |
tarpon indyjski | Megalops cyprinoides | Rutkowicz 1982 ↓, s. 166 |
Flądrokształtne (Pleuronectiformes) edytuj
Gardzielcokształtne (Saccopharyngiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
gardzielec | Saccopharynx ampullaceus | Grabda i Heese 1991 ↓ |
połykacz | Eurypharynx pelecanoides | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
Igliczniokształtne (Syngnathiformes) edytuj
Jesiotrokształtne (Acipenseriformes) edytuj
Karpieńcokształtne (Cyprinodontiformes) edytuj
Karpiokształtne (Cypriniformes) edytuj
Kąsaczokształtne (Characiformes) edytuj
Kostnojęzykokształtne (Osteoglossiformes) i Hiodontiformes edytuj
Łososiokształtne (Salmoniformes) edytuj
Łuskaczokształtne (Notacanthiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
łuskacz | Notacanthus chemnitzii | Rutkowicz 1982 ↓, s. 232 |
Mugilokształtne (Mugiliformes) edytuj
Niszczukokształtne (Lepisosteiformes) edytuj
Okoniokształtne (Perciformes) edytuj
Okonkokształtne (Percopsiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
jaskiniówka północna | Amblyopsis spelaea | Ryby, 2007 ↓ |
okoniopirat | Aphredoderus sayanus | Ryby, 2007 ↓ |
okoniopstrąg wschodni | Percopsis omiscomaycus | Ryby, 2007 ↓ |
Piaskolcokształtne (Gonorynchiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
chanos | Chanos chanos | Rutkowicz 1982 ↓, s. 198 |
piaskolec | Gonorynchus gonorynchus | Rutkowicz 1982 ↓, s. 210 |
Piotroszokształtne (Zeiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
paszczak | Zeus faber | Nikolski 1970 ↓ |
piotrosz | Zeus faber | Nikolski 1970 ↓ |
piotrosz amerykański | Zenopsis conchifer | Rutkowicz 1982 ↓, s. 292 |
piotrosz czarny | Allocyttus verrucosus | Rutkowicz 1982 ↓, s. 292 |
piotrosz gładki | Pseudocyttus maculatus | Wykaz 2012 ↓ |
piotrosz japoński | Zeus faber | Grabda i Heese 1991 ↓ |
zenops | Zenopsis conchifer | Rozp. 216/2009 ↓ |
Rozdymkokształtne (Tetraodontiformes) edytuj
Skorpenokształtne (Scorpaeniformes) edytuj
Skrzelokształtne (Aulopiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
bombajka | Harpadon nehereus | Rutkowicz 1982 ↓, s. 218 |
harpodon | Harpadon nehereus | Rutkowicz 1982 ↓, s. 218 |
harpadon bombil | Harpadon nehereus | Rozp. 2597/95 ↓ |
jaszczurnik | Synodus synodus | Grabda i Heese 1991 ↓ |
jaszczurnik atlantycki | Synodus saurus | Jackowski 2001 ↓ |
jaszczurnik miedziany | Synodus synodus | Rutkowicz 1982 ↓, s. 216 |
sauryda brazylijska | Saurida brasiliensis | Rutkowicz 1982 ↓, s. 216 |
sauryda tumbil | Saurida tumbil | Rutkowicz 1982 ↓, s. 218 |
sauryda wielkołuska | Saurida undosquamis | Rutkowicz 1982 ↓, s. 218 |
skwaran | Paralepis coregonoides | Rutkowicz 1982 ↓, s. 216 |
skwaran lancetka | Paralepis coregonoides | Rutkowicz 1982 ↓, s. 216 |
skwaran sztyletek | Arctozenus risso | Rutkowicz 1982 ↓, s. 216 |
traszyna | Trachinocephalus myops | Rutkowicz 1982 ↓, s. 218 |
tumbil | Saurida tumbil | Rutkowicz 1982 ↓, s. 218 |
żaglon | Alepisaurus ferox | Rutkowicz 1982 ↓, s. 214 |
Srebrzykokształtne (Argentiniformes) edytuj
Stefanoberyksokształtne (Stephanoberyciformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
wielorybinek wiotki | Cetomimus craneae | Ryby, 2007 ↓ |
Strętwokształtne (Gymnotiformes) edytuj
Strojnikokształtne (Lampridiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
strojnik („ryba księżycowa”[11]) | Lampris guttatus | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
wstęgor grzywiasty | Zu cristatus | Terofal i Militz 1996 ↓, s. 82 |
wstęgor królewski („król śledziowy”[30] | Regalecus glesne | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
wstęgor pacyficzny | Trachipterus altivelis | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
wstęgor polarny | Trachipterus arcticus | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
wstęgor zwyczajny | Trachipterus trachypterus | Terofal i Militz 1996 ↓, s. 82 |
Stynkokształtne (Osmeriformes) edytuj
Sumokształtne (Siluriformes) edytuj
Szczelinokształtne (Synbranchiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
długonos birmański | Mastacembelus dayi | Kahl 2000 ↓ |
długonos ciernisty | Macrognathus aculeatus | Grabda i Heese 1991 ↓ |
długonos paskowany | Macrognathus circumcinctus | Kahl 2000 ↓ |
węgorz ryżowy | Monopterus albus | Załachowski 1992 ↓ |
Szczupakokształtne (Esociformes) edytuj
Śledziokształtne (Clupeiformes) edytuj
Świetlikokształtne (Myctophiformes) edytuj
Wąsatkokształtne (Polymixiiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
wąsatka karaibska | Polymixia lowei | Rutkowicz 1982 ↓, s. 288 |
wąsatka szlachetna | Polymixia nobilis | Ryby, 2007 ↓ |
Węgorzokształtne (Anguilliformes) edytuj
Wężorokształtne (Stomiiformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
cyklotonka oceaniczna | Cyclothone microdon | Rutkowicz 1982 ↓, s. 212 |
mauryk | Maurolicus muelleri | Rutkowicz 1982 ↓, s. 212 |
przeźreń | Sternoptyx diaphana | Jarocki 1822 ↓, s. 358 |
topornik krępy | Argyropelecus olfersii | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
topornik mały | Argyropelecus hemigymnus | Rutkowicz 1982 ↓, s. 212 |
topornik wyłupiasty | Argyropelecus hemigymnus | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
wężor | Stomias boa | Rutkowicz 1982 ↓, s. 210 |
Wielopłetwcokształtne (Polypteriformes) edytuj
Nazwa popularna | Nazwa systematyczna | Źródło |
---|---|---|
miastuga | Polypterus bichir | Grabda i Heese 1991 ↓ |
trzcinnik | Erpetoichthys calabaricus | M.s.z.: ryby 1973 ↓ |
wielopłetwiec | Polypterus bichir | Grabda i Heese 1991 ↓ |
wielopłetwiec | Polypterus weeksii | Ryby, 2007 ↓ |
wielopłetwiec senegalski | Polypterus senegalus | Grabda i Heese 1991 ↓ |
Wyślizgokształtne (Ophidiiformes) edytuj
Żabnicokształtne (Lophiiformes) edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ Jako rekin Owsona [w:] Biologia. PWN 2008 ↓
- ↑ Jako Astyanax mexicanus fasciatus („opisywano go jako odrębny gatunek Anoptichthys jordani” [w:] Załachowski 1992 ↓ )
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Ron Fricke , William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 6 grudnia 2012 [dostęp 2023-01-23] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Froese, R. i D. Pauly (red.) 2012. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, wersja 10/2012
- ↑ Jundziłł 1807 ↓, s. 177.
- ↑ Jundziłł 1807 ↓, s. 188.
- ↑ a b c d Gronau 1994 ↓
- ↑ a b c d Rutkowicz 1982 ↓
- ↑ Rembiszewski i Rolik 1975 ↓, s. 11.
- ↑ a b Garbarczyk i Nowakowski w: Terofal i Militz 1996 ↓
- ↑ a b H. Garbarczyk, M. Garbarczyk i L. Myszkowski w: Ryby: encyklopedia zwierząt, 2007.
- ↑ a b c d e f g h Nikolski 1970 ↓
- ↑ a b c d e M.s.z.: ryby 1973 ↓
- ↑ a b c d e f Grabda i Heese 1991 ↓
- ↑ Frey 1990 ↓, s. 242.
- ↑ Kluk 1780 ↓, s. 95.
- ↑ Aneks 2 rezolucji z konferencji CITES nr 12.7 (Rev. CoP13). Kody gatunków ryb jesiotrokształtnych. (pdf)
- ↑ Akwarium 1–2/70 ↓
- ↑ Garbarczyk i Nowakowski w: Kahl 2000 ↓
- ↑ a b c d Frank 1974 ↓.
- ↑ Frey 1990 ↓, s. 230.
- ↑ Kahl 2000 ↓.
- ↑ Rutkowicz 1982 ↓, s. 200.
- ↑ a b c Grabda i Heese 1991 ↓.
- ↑ Rutkowicz 1982 ↓, s. 248.
- ↑ Szelęgiewicz w: Frank 1974 ↓
- ↑ Wiśniewolski w: Frey 1990 ↓
- ↑ Kluk 1780 ↓, s. 49.
- ↑ Jarocki 1822 ↓, s. 33.
- ↑ Gronau 1994 ↓, s. 54.
- ↑ Jarocki 1822 ↓, s. 142.
- ↑ Kluk 1780 ↓, s. 115.
- ↑ Hoffmann i inni. Analiza parametrów biometrycznych sumika karłowatego Ameiurus nebulosus (Lesueur, 1819) na nowym stanowisku w Wielkopolsce. „Komunikaty Rybackie”. 4, s. 1-7, 2017.
- ↑ a b Gatunki Obce w Polsce: ''Umbra krameri'' Walbaum, 1792 [online], Instytut Ochrony Przyrody PAN [dostęp 2012-11-13] .
- ↑ Garbarczyk, Nowakowski i Wagner w: Terofal i Militz 1997 ↓
- ↑ Rutkowicz 1982 ↓, s. 598.
Bibliografia edytuj
- Numery archiwalne „Akwarium” – pisma Polskiego Związku Akwarystów (na podstawie: Archiwum z lat 1959–1971)
- Nazewnictwo ryb egzotycznych. „Akwarium”. 9–10 (1–2/70), 1970.
- Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
- Brzanki. „Akwarium”. 3 (2/61), 1961.
- Gatunki obce w Polsce: Ictiobus niger Rafinesque, 1820. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2012-12-07].
- Forma czarno upstrzona jednoplamka żyworodnego – Phalloceros caudomoculatus reticulatus /Koehler 1906/. „Akwarium”. 4 (1/66), 1966.
- Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. IV. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015. ISBN 978-83-88147-14-2.
- Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973 (wyd. II 1976), seria: Mały słownik zoologiczny.
- Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
- Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM edycja 2006. Young Digital Poland S.A., 2006.
- Jerzy Adamek: Sum afrykański. Technologia chowu. Olsztyn: IRŚ, 2001. ISBN 83-87506-64-8.
- Waldemar Banach. Pielęgnica oczkowana – Cichlasoma severum (Heckel 1940). „Akwarium”. 17 (2/73), 1973.
- Mirosław Celler. Tęczanka czarnobrzeżona (Melanotaenia nigrans). „Akwarium”. 4 (1/66), 1966.
- Mirosław Celler. Jak rozmnażać czerwone neony?. „Akwarium”. 6 (1/68), 1968.
- Mirosław Celler. Wystawa ryb egzotycznych w Chorzowie. „Akwarium”. 8 (1/69), 1969.
- Wilhelm Choroba. Jeszcze raz o neonie Innesa. „Akwarium”. 8 (1/69), 1969.
- Paweł Czapczyk. Piranie w akwarium. „Zeszyty Akwarystyczne”. 11 (35), 2012.
- Dagobert Drost, Andrzej Strukowski. Przydennik pręgowany Characidium fasciatum (Reinhardt 1866). „Akwarium”. 101–102 (5–6/87), 1987.
- Dagobert Drost, Andrzej Strukowski. Samotniczek neonowy (Poecilocharax weitzmani Gery, 1965) i agresor tęczowy (Crenuchus spilurus Gunther, 1883). „Akwarium”. 105 (3/88), 1988.
- Stanislav Frank: Wielki atlas ryb. Przekład: Henryk Szelęgiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974.
- H. J. Franke. Uwagi na temat rozrodu kirysków Sterby. „Aqua Magazyn”. 7, 1995.
- Hans Frey: Akwarium słodkowodne. Przekład: Wiesław Wiśniewolski. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1990. ISBN 83-217-2777-8.
- M. Gąsowska. Karaś srebrzysty Carassius gibelio (Bloch.) jako nowy składnik ichtiofauny wód polskich. „Przegląd Rybacki”. 7, s. 261–266, 1934.
- Ryby kopalne. red. Michał Ginter. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012. ISBN 978-83-235-0973-8.
- Zygmunt Glinkowski. Pielęgniczka Agassiza – Apistogramma agassizi (Steidachner) 1875. „Akwarium”. 7 (2/68), 1968.
- Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby – Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
- Edward Grawiński. Przypadki chorobowe u gadów i ryb utrzymywanych w akwarium. „Życie Weterynaryjne”. 86 (6), s. 460, 2011. (pol.).
- Jerzy Gronau: Słownik nazw ryb. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994. ISBN 83-901154-9-2.
- FishBase.org. fishbase.sinica.edu.tw. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. [Za:] Edward Jackowski. Nazewnictwo ryb [nazwy naukowe, polskie i angielskie]. „Magazyn Przemysłu Rybnego”. 6, 2001. ISSN 1428-362X.
- Feliks Jarocki: Zoologia czyli zwierzętopismo ogólne podług naynowszego systemu ułożone. Warszawa: 1822.
- A. Judek, T. Wandzel. Mureny – fascynujący drapieżnicy. „Wiadomości Rybackie”. 5–6 (157), s. 26–27, 2007. ISSN 1428-0043. (pdf)
- Bonifacy Stanisław Jundziłł: Zoologia krótko zebrana. Cz. 3, Płazy i ryby. Wilno: J. Zawadzki, 1807.
- Wally Kahl, Burkard Kahl, Dieter Vogt: Atlas ryb akwariowych. Przekład: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Delta W–Z, 2000. ISBN 83-7175-260-1.
- Andrzej Kapusta. Wzrost i rozsiedlenie jesiotrów atlantyckich Acipenser oxyrinchus Mitchill wprowadzonych do Drwęcy. „Komunikaty Rybackie”. 6, s. 6–8, 2010.
- Henryk Kilka. Ukośnik wspaniały – Anostomus anostomus (Linnaeus). „Akwarium”. 18 (3/73), 1973.
- Henryk Kilka. Brzanka angolańska – Barbus bariloides Boulenger. „Akwarium”. 16 (1/73), 1973.
- Henryk Kilka. Nothobranchius guentheri (Pfeiler, 1893). „Akwarium”. 62 (2/81), 1981.
- Krzysztof Kluk: Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, potrzebnych i pożytecznych, domowych, chowanie, rozmnożenie, chorób leczenie, dzikich łowienie, oswojenie, zażycie, szkodliwych zaś wygubienie. Warszawa: 1780.
- Ryszard Kolman: Jesiotr bałtycki [W:] Witkowski Z. (red.) Gatunki Zwierząt (z wyjątkiem ptaków). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, seria: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. ISBN 83-86564-43-1.
- Piotr Korzeniowski. Szczupieńczyk liniowy – Aplocheilus lineatus (Cuv. et Val). „Akwarium”. 18 (3/73), 1973.
- Arnold Kulawik. Moje uwagi o bystrzyku neonowym (Hyphessobrycon innesi Mysers). „Akwarium”. 2 (1/61), 1961.
- N. A. Kumelski, S. B. Górski: Zoologia albo historia naturalna zwierząt [...]. T. 2. Wilno: Nakł. T. Glücksberga, 1837.
- Leonid Kuskow , Crenicara filamentosa – pielęgniczka kratkowana, „Akwarium”, 35 (5/76), 1976 .
- Adam Latusek. Bojownik bezbronny czyli mało doceniana nowość akwarystyczna. „Akwarium”. 47 (5/78), 1978.
- Horst Linke. A może by tak hodować pielęgniczki?. „Aqua Magazyn”. 4, 1994.
- Zygmunt Lorec. Bystrzyk ozdobny Hyphessobrykon ornatus Ahl, 1943. „Akwarium”. 1 (1/59), 1959.
- Dick Mills: Ryby akwariowe. Tłum. Joanna Kołodziejczyk. Warszawa: Wiedza i Życie, 1998. ISBN 83-7184-857-9.
- Aleksy Moj. Hodowla gurami mozaikowego Trichogaster leri Bleeker (1852 r.). „Akwarium”. 2 (1/61), 1961.
- Henryk Moll. O rozmnażaniu bystrzyka długopłetwego (Alestes longipinnis). „Akwarium”. 33 (3/76), 1976.
- Mirosław Mucha. Characteristics of South Georgia icefish (Pseudochaenichthys georgianus, Norman) from the region of South Georgia Island (Antarctic) in the years 1977–1979. „Polish Polar Research”. 1 (4), s. 163–172, 1980. (ang.). (pdf)
- Jan Muskietorz. Zwinnik nadobny (Hemigrammus Pulcher Ladiges). „Akwarium”. 3 (2/61), 1961.
- Maksymilian Nowicki: Przegląd prac dotychczasowych o kręgowcach galicyjskich. Kraków: 1865.
- Maksymilian Nowicki: Ryby i wody Galicji, pod względem rybactwa krajowego. Kraków: Drukarnia W. Korneckiego, 1880.
- Maksymilian Nowicki: Krainy rybne Wisły. Kraków: 1882.
- G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Franciszek Staff (tłum.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- Stefan Pacula. Jak rozmnożyłem pyszczaka złocistego – Pseudotropheus auratus (Boulenger, 1897). „Akwarium”. 14–15 (1–2/72), 1972.
- Roman Pawlak, Adam Adamski: Pielęgnice jeziora Tanganika. Toruń: BGA Science Publ., 1992. ISBN 83-900575-0-6.
- J. R. Paxton, W. N. Eschmeyer: Encyklopedia zwierząt: Ryby. Warszawa: Elipsa, 1994. ISBN 83-85152-50-4.
- Ivan Petrovický: Tropikalne ryby akwariowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1985. ISBN 83-09-00975-5.
- Sebastian Petrycy: Instructia abo nauka, jak się sprawować czasu moru. Kraków: drukarnia M. Lob, 1613.
- Helmut Pinter , Jak można łatwo rozmnażać ryby, „Akwarium”, 16 (1/73), 1973 [dostęp 2013-10-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
- Helmut Pinter. Dość bliscy kuzyni. „Aqua Magazyn”. 1 (2), 1993.
- Helmut Pinter. Smukleń połyskliwy. „Aqua Magazyn”. 4, 1994.
- Konrad Prószyński: Akwarium pokojowe. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta, 1908.
- Josef Reichholf: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiesław Wiśniewolski (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
- Josef Reichholf: Ryby. Eligiusz Nowakowski (tłum.). Warszawa: Horyzont, 2001, seria: Leksykon zwierząt. ISBN 83-7311-538-2.
- J. M. Rembiszewski, H. Rolik. Krągłouste i ryby Cyclostomata et Pisces. „Katalog Fauny Polski”. 24, s. 251, 1975. PAN – Instytut Zoologii, PWN, Warszawa.
- H.J. Richter , Pielęgnacja i hodowla skrzeczyka pręgowanego Trichopsis vitatus Cuv. el Val., „Akwarium”, 8 (1/69), 1969 .
- Stanisław Robak. Identyfikacja węgorza europejskiego Anguilla anguilla (L.) i węgorza japońskiego Anguilla japonica (Temminck & Schlegel, 1846) na podstawie uzębienia szczęki górnej. „Komunikaty rybackie”. 6 (125), s. 12–14, 2011. (pdf)
- Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
- Gabriel Rzączyński: Historia naturalis curiosa Regni Poloniae, Magni Ducatus Lithuaniae [...]. Sandomierz: 1721. (Na podstawie: Zygmunt Fedorowicz: Fauna Polski w dziełach o. Gabriela Rzączyńskiego T. J. (1664–1737). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw. Polskiej Akademii Nauk, 1966, seria: Memorabilia Zoologica; 16. )
- Gabriel Rzączyński: Auctuarium Historiae naturalis [...]. Gdańsk: 1742. (Na podstawie: Zygmunt Fedorowicz: Fauna Polski w dziełach o. Gabriela Rzączyńskiego T. J. (1664–1737). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw. Polskiej Akademii Nauk, 1966, seria: Memorabilia Zoologica; 16. )
- Ulrich Schliewen: Wodny świat akwarium. Tłum. Wiesław Wiśniewolski. Warszawa: Muza, 1998. ISBN 83-7079-701-6.
- R. Schreiber. Gwinejka prążkowana. „Aqua Magazyn”. 1, 1993.
- Andrzej Sieniawski: Pielęgnice amerykańskie w akwarium cz.I. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Hoża, 2003. ISBN 83-85038-87-6.
- Andrzej Sieniawski: Ryby labiryntowe. Warszawa: Egros, 2006. ISBN 83-88185-81-0.
- K. E. Skóra. Problem polskiego nazewnictwa dla Neogobius melanostomus (Pallas 1814). „Rocznik Helski”. T. III, s. 31–37, 2005. (pol.). (pdf)
- Henryk Skrzyński. Sumiczek szklisty – Kryptopterus bicirrhis (C. et. Val). „Akwarium”. 17 (2/73), 1973.
- Henryk Skrzyński. Bystrzyk nadobny – Hemigrammus pulcher Ladiges. „Akwarium”. 20 (1/74), 1974.
- Henryk Skrzyński. Sum sumowi nierówny. „Akwarium”. 29 (5/75), 1975.
- Olbrycht Strumieński: O sprawie, sypaniu, wymierzaniu i rybieniu stawów, także o przekopach, o ważeniu i prowadzeniu wody. Kraków: Łazarz Andrysowic, 1573.
- Henryk Szelęgiewicz. Kłopoty z mieczykiem Hellera. „Akwarium”. 8 (1/69), 1969.
- Henryk Szelęgiewicz. Co piszą inni.... „Akwarium”. 8 (1/69), 1969.
- Henryk Szelęgiewicz. Pielęgniczka Klugego (Pelamatochromis klugei). „Akwarium”. 11 (3/70), 1970.
- Henryk Szelęgiewicz. Racjonalna hodowla gupików – Poecilia (Lebistes) reticulata. „Akwarium”. 11 (3/70), 1970.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
- Mirosław Tymiński. Pielęgnica diamentowa (Cichlasoma salvini) (Gunther, 1862). „Akwarium”. 110 (2/89), 1989.
- Antoni Wałecki: Systematyczny przegląd ryb krajowych. Warszawa: Drukarnia Gazety Polskiej, 1864.
- Antoni Wałecki. Przyczynek do naszej fauny ichtyjologicznej. „Pamiętnik Fizyjograficzny”. IX, s. 275–295, 1889. Zobacz: Skóra 2005 ↓
- Tritta Werner , W jaki sposób osiągnąć okazowe egzemplarze pawich oczek?, „Akwarium”, 7 (2/68), 1968 .
- Andrzej Witkowski. Stopień zagrożenia słodkowodnej ichtiofauny Polski: Czerwona lista minogów i ryb – stan 2009. „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”. 65 (1), s. 33–52, 2009.
- Andrzej Witkowski, Jan Kotusz. Pirapitinga, Piaractus brachypomus (Cuvier, 1818) (Serrasalmidae: Osteichthyes) w Polsce – kolejny introdukowany gatunek. „Przegląd Zoologiczny”. 47 (3–4), s. 221–224, 2003.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-12286-2.
- Pan-European Species directories Infrastructure (PESI). [w:] EU-nomen [on-line]. [dostęp 2013-08-04]. (pol.).
- Rozporządzenie Rady (EWG) NR 3880/91 z dnia 17 grudnia 1991 r. w sprawie przekazywania przez Państwa Członkowskie prowadzące połowy na północno-wschodnim Atlantyku danych statystycznych dotyczących połowów nominalnych. Rada Europejska, 17 grudnia 1991.
- Rozporządzenie Rady (WE) nr 2597/95 z dnia 23 października 1995 r. w sprawie przekazywania przez Państwa Członkowskie prowadzące połowy na niektórych obszarach, innych niż północny Atlantyk, danych statystycznych dotyczących połowów nominalnych. Rada Europejska, 23 października 1995.
- Rozporządzenie Komisji (WE) NR 1638/2001 z dnia 24 lipca 2001 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 2597/95 w sprawie przekazywania przez Państwa Członkowskie prowadzące połowy na niektórych obszarach, innych niż Atlantyk Północny, danych statystycznych dotyczących połowów nominalnych. Komisja Europejska, 24 lipca 2001.
- Rozporządzenie Rady (WE) nr 2347/2002 z dnia 16 grudnia 2002 r. ustanawiające szczególne wymagania dostępu oraz warunki z tym związane mające zastosowanie do połowów zasobów głębokowodnych. Rada Europejska, 16 grudnia 2002.
- Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1497/2003 z dnia 18 sierpnia 2003 r. zmieniające rozporządzenie Komisji (WE) nr 338/97 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi. Komisja Europejska, 18 sierpnia 2003.
- Rozporządzenie Rady (WE) nr 2287/2003 z dnia 19 grudnia 2003 r. ustalające wielkości dopuszczalne połowów na 2004 r. i inne związane z nimi warunki dla niektórych zasobów rybnych i grup zasobów rybnych, stosowane na wodach terytorialnych Wspólnoty oraz w odniesieniu do statków wspólnotowych na wodach, gdzie wymagane są ograniczenia połowowe. Rada Europejska, 19 grudnia 2003.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie przekazywania przez państwa członkowskie prowadzące połowy na określonych obszarach, innych niż północny Atlantyk, danych statystycznych o połowach nominalnych. Parlament Europejski i Rada Europejska, 11 marca 2009.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 217/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie przekazywania danych statystycznych dotyczących połowów i działalności rybackiej przez państwa członkowskie dokonujące połowów na północno-zachodnim Atlantyku. Parlament Europejski i Rada Europejska, 11 marca 2009.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 218/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie przekazywania przez państwa członkowskie prowadzące połowy na północno-wschodnim Atlantyku danych statystycznych dotyczących połowów nominalnych. Parlament Europejski i Rada Europejska, 11 marca 2009.
- Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1251/2008 z dnia 12 grudnia 2008 r. wdrażające dyrektywę Rady 2006/88/WE w zakresie warunków oraz wymagań certyfikacji w odniesieniu do wprowadzania do obrotu i przywożenia do Wspólnoty zwierząt akwakultury i produktów akwakultury oraz ustanawiające wykaz gatunków-wektorów. Komisja Europejska, 12 grudnia 2008.
- Wykaz oznaczeń handlowych gatunków ryb oraz wodnych bezkręgowców wprowadzanych do obrotu na rynek polski. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2012. [dostęp 2012-11-04]. (Wykaz oznaczeń handlowych gatunków ryb oraz wodnych bezkręgowców wprowadzanych do obrotu na rynek polski. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2015. [dostęp 2015-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-12)]. (pol.).)
- Załącznik (pdf) do: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków dla chowu i hodowli poszczególnych grup zwierząt w ogrodach zoologicznych (Dz. U. 03.99.916 z dnia 4 czerwca 2003 r.). 4 czerwca 2003.