Arnold Sommerfeld

niemiecki fizyk teoretyk, profesor w Monachium

Arnold Johannes Wilhelm Sommerfeld (ur. 5 grudnia 1868 w Królewcu, zm. 26 kwietnia 1951 w Monachium[1]) – niemiecki fizyk teoretyk specjalizujący się w fizyce atomowej, profesor Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana (LMU) w Monachium. Laureat prestiżowych nagród fizycznych ustępujących głównie Nagrodzie Nobla jak Medal Maxa Plancka (1931) i Medal Lorentza (1939).

Arnold Johannes Wilhelm Sommerfeld
Ilustracja
Arnold Sommerfeld w 1897
Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1868
Królewiec

Data i miejsce śmierci

26 kwietnia 1951
Monachium

Zawód, zajęcie

fizyk

Sommerfeld to jeden z ojców mechaniki kwantowej. Rozwinął półklasyczny model atomu Bohra za pomocą szczególnej teorii względności Einsteina, wprowadzając tak m.in.:

Sommerfeld miał też wkład do fizyki ciała stałego przez rozwinięcie klasycznego modelu Drudego o elementy kwantowe. Zasłynął też jako wybitny dydaktyk – wypromował dziesiątki doktorów, w tym kilku późniejszych noblistów jak Peter Debye, Wolfgang Pauli, Werner Heisenberg i Hans Bethe[2].

Życiorys edytuj

1886 rozpoczął studia na Albertynie w Królewcu. Po odbyciu służby wojskowej 1893 kontynuował studia w Getyndze.

Od 1897 roku był profesorem Akademii Górniczej w Clausthal, od 1900 politechniki w Akwizgranie i w latach 1906–1938 Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium.

Jest autorem prac fundamentalnych z teorii atomu, w tym współautorem modelu atomu Bohra-Sommerfelda, według którego elektrony w atomie poruszają się po orbitach. W 1916 wprowadził pojęcie pobocznej liczby kwantowej, co w teorii atomu dopuszczało istnienie nie tylko kołowych, ale i eliptycznych torów (orbit) elektronów.

Prowadził także prace dotyczące promieniowania rentgenowskiego, teorii rozchodzenia się fal radiowych i akustycznych, teorii budowy materii oraz z dziedziny optyki.

Do uczniów Sommerfelda należeli polscy fizycy teoretycy: Wojciech Rubinowicz i Jan Blaton.

Nagrody edytuj

 
Popiersie Sommerfelda na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana (LMU) w Monachium. Poniżej znajduje się wzór na stałą Sommerfelda zapisany w układzie jednostek Gaussa (CGS).

Był nominowany do Nagrody Nobla 84 razy, ale nigdy mu jej nie przyznano[3][4]. Laureat Medalu Oersteda za nauczanie fizyki (1949).

Przypisy edytuj

  1. Sommerfeld Arnold, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-28].
  2.   Arnold Sommerfeld w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-12-07].
  3. Declan Butler, Close but no Nobel: the scientists who never won, „Nature”, 2016, DOI10.1038/nature.2016.20781, ISSN 1476-4687 [dostęp 2018-10-10] (ang.).
  4. Nomination Database – Arnold Sommerfeld. The Nobel Prize. [dostęp 2018-10-10]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Eduard Gottfried Steinke: Arnold Sommerfeld. „Burschenschaftliche Blätter”, 74, 1959, s. 8–9.
  • Suman Seth: Crafting the Quantum. Arnold Sommerfeld and the Practice of Theory, 1890–1926. MIT Press, 2010.
  • Michael Eckert: Arnold Sommerfeld, Atomphysiker und Kulturbote, 1868–1951. Eine Biografie. Wallstein, Göttingen 2013, ISBN 978-3-8353-1206-7.

Linki zewnętrzne edytuj