Babice (powiat oświęcimski)

wieś w powiecie oświęcimskim

Babice – wieś sołecka w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, w gminie Oświęcim.

Artykuł 50°03′19″N 19°11′59″E
- błąd 39 m
WD 50°3'14"N, 19°12'4"E, 50°5'N, 19°10'E
- błąd 39 m
Odległość 205 m
Babice
— wieś —
Ilustracja
DK 44 w Babicach
Państwo  Polska
Województwo  małopolskie
Powiat oświęcimski
Gmina Oświęcim
Wysokość 238 m n.p.m.
Liczba ludności (2011) 1824[1]
Strefa numeracyjna 33
Kod pocztowy 32-600
Tablice rejestracyjne KOS
SIMC 0063638
Położenie na mapie gminy wiejskiej Oświęcim
Mapa konturowa gminy wiejskiej Oświęcim, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Babice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Babice”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Babice”
Położenie na mapie powiatu oświęcimskiego
Mapa konturowa powiatu oświęcimskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Babice”
Ziemia50°03′19″N 19°11′59″E/50,055278 19,199722
Multimedia w Wikimedia Commons

Wieś królewska starostwa oświęcimskiego w powiecie śląskim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku[2]. Dobra tabularne Abrahama Schönkera i 6 współwłaścicieli, położone w 1905 roku w powiecie bialskim Królestwa Galicji i Lodomerii[3].

NazwaEdytuj

W przeszłości dla określenia wsi w zachowanych dokumentach historycznych występują nazwy: Babica, Babycza, Babycze, Babice.

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Babicze wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[4].

HistoriaEdytuj

Pierwsza wzmianka na temat wsi pochodzi z 1314 r., zamieszczona w dokumencie księcia Mieszka cieszyńskiego, który uwalnia Piotra Stosza z Babic koło Oświęcimia od płatności daniny.

W dokumencie sprzedaży księstwa oświęcimskiego Koronie Polskiej przez Jana IV oświęcimskiego wystawionym 21 lutego 1457 miejscowość występuje jako Babicze[5]. Tym samym jako dotychczasowa własność księcia przeszła do dóbr królewskich państwa polskiego.

W latach 1470–1480 odnotowano płatność dziesięciny pieniężnej z łanów kmiecych w Babicach na rzecz Scholasterii Krakowskiej (Uczelni Krakowskiej). Dokumenty z lat: 1496, 1502, 1529 wspominają o folwarku w Babicy należącym do zamku oświęcimskiego. W 1496 r. sąd oficjała krakowskiego rozstrzygnął spór między „szlachetnie urodzonym” Spergetlthem – podstarościm oświęcimskim a klasztorem OO Dominikanów w Oświęcimiu o dziesięcinę snopową z ról folwarcznych m.in. w Babicy, wsi zamku Oświęcimskiego na korzyść klasztoru, ponieważ należała się ona kościołowi parafialnemu w Oświęcimiu, którym wówczas ministrowali Dominikanie.

W tym czasie Babice stanowiły wieś służebną zamku oświęcimskiego. W lustracji starostwa oświęcimskiego z 1508 r. zapisano, że do obowiązków mieszkańców wsi należy czyszczenie zamku, wywożenie z niego nieczystości, uprawa kapusty w miejscowym folwarku zamkowym. Pod koniec XVI w. doszły do tego jeszcze obowiązki przy stawach rybnych starostwa. Wspomniany dokument informuje również, że we wsi funkcjonuje prom.

W 1584 r. na drodze śląskiej prowadzącej przez Babice wymieniany jest most na Wiśle, przez który przejeżdżali krakowscy kupcy. Po rozbiorach Polski w XVIII wieku rola tej drogi jeszcze się zwiększyła, ponieważ Babice stały się ważnym punktem granicznym między ówczesna Galicją a Prusami, które rozgraniczała w tym rejonie Wisła i Przemsza. W Babicach znajdowała się komora celna ponieważ tu rozchodziły się dwie drogi „cłowe”, oświęcimska prowadząca przez Gorzów i Chełmek na Śląsk, oraz babicka prowadząca na Kraków. W tym czasie Babice wraz z innymi wsiami starostwa oświęcimskiego należały dożywotnio do ostatniego starosty Piotra Małachowskiego, który następnie wydzierżawił je Tomaszowi z Brzezia Rusockiemu. Ten z kolei, po śmierci Małachowskiego w 1792 r., część gruntów babickich samowolnie sprzedał lub rozdał miejscowym chłopom i Żydom. W 1803 r. na publicznej licytacji Babice nabył hrabia Wincenty Bobrowski z Poręby Wielkiej i od razu odsprzedał je Kajetanowi Rusockiemu – właścicielowi pobliskich Broszkowic. Po nim majątek odziedziczyła córka Leokadia Dębska z Oświęcimia a jej spadkobiercy po 1849 r., kiedy zniesiono już pańszczyznę, dobra folwarczne rozsprzedali.

Na początku roku 1900 w Babicach zorganizowano dwuklasową szkołę i założono Ochotniczą Straż Ogniową.

II wojna światowaEdytuj

1 października 1939 r. na terenie Babic odbyło się konspiracyjne zebranie tajnej grupy wojskowych w składzie: rtm. Stanisław Krępa – pseudonim „Trojacki”, Mieczysław Jonkisz („Mietek”), Stanisław Matuszczyk i por. Jan Wawrzyczek („Marusza”, „Danuta”), którzy zorganizowali terenową organizację Związku Walki Zbrojnej (ZWZ).

Osobny artykuł: Wysiedlenia Polaków z Oświęcimia.

W czasie okupacji (kwiecień 1941) Niemcy wysiedlili mieszkańców Babic wyburzając większą część zagród, a na terenie wsi utworzyli gospodarstwo rolne „majątek dworski” w którym pracowali więźniowie z pobliskiego obozu w Oświęcimiu. W 1943 r. władze okupacyjne założyły w Babicach podobóz „Wirtschaftshof Babitz”. W budynku szkolnym umieszczono więźniarki, a więźniów w oddzielnie wybudowanym baraku. Podobóz otoczony był drutami kolczastymi i podlegał Auschwitz II – Birkenau. Jego mieszkańcy pracowali przy obsłudze koni, pracach polowych i ziemnych, budowali drogi itp. Natomiast kobiety przy hodowli krów, buhajów, kompostowaniu, nawożeniu pól i lżejszych pracach polowych(chociaż widziano jak więźniarki były wykorzystywane jako siła pociągowa do orania pól pługiem). Likwidacja podobozu nastąpiła po ewakuacji więźniów 17 stycznia 1945 r.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa bielskiego.

Urodził się tu Piotr Szewczyk – major Wojska Polskiego, cichociemny, żołnierz Armii Krajowej.

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Wieś Babice w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2020-01-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, s. 94.
  3. ↑ Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem, Kraków, 1905, s. 2.
  4. ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 225.
  5. ↑ Krzysztof Rafał Prokop: Księstwa oświęcimskie i zatorskie wobec Korony Polskiej w latach 1438–1513. Dzieje polityczne. Kraków: PAU, 2002, s. 151. ISBN 978-8388857-31-7.

BibliografiaEdytuj

  • Julian Zinkow: Oświęcim i okolice. Przewodnik monograficzny. Oświęcim: Centrum Informacji, Spotkań, Dialogu, Wychowania i Modlitwy Galicyjska Księgarnia i Antykwarnia, 1994. ISBN 83-7094-002-1.

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Babice_(powiat_oświęcimski)&oldid=61914600”