Beskid Makowski
Beskid Makowski (dawniej nazywany Beskidem Średnim, 513.48) – grupa górska, część Beskidów Zachodnich. Od zachodu sąsiaduje z Beskidem Małym, Kotliną Żywiecką i Beskidem Żywieckim, od północy z Pogórzem Wielickim, od wschodu z Beskidem Wyspowym, od południa z Kotliną Rabczańską, Pasmem Babiogórskim i pasmem Beskidów Orawskich (po słowackiej stronie). Najwyższym szczytem jest Mędralowa (1169 m)[1].
| |
 Zasięg regionu w obrębie Polski | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Beskid Makowski |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
GraniceEdytuj
Według Jerzego Kondrackiego, autora naukowo opracowanej regionalizacji geograficznej Polski granice Beskidu Makowskiego są następujące[1]:
- granica zachodnia: od przełęczy Głuchaczki na granicy polsko-słowackiej potokiem Przybyłka, rzeką Koszarawą w dół, zachodnim podnóżem Pasma Pewelskiego do rzeki Łękawki, Łękawką w górę i Kocońką w dół, Lachówką do Stryszawki, nią do ujścia do Skawy; Skawą dalej w dół na północ, do Skawiec.
- granica północna: po północnej stronie Pasma Babicy do Myślenic.
- granica wschodnia: od Myślenic w górę doliną Raby i jej dopływu Krzczonówki.
- granica południowa: doliną górnej Skawy do ujścia Skawicy oraz doliną Skawicy od ujścia po Przełęcz Jałowiecką Północną na granicy polsko-słowackiej.
Przy tak wyznaczonych granicach Beskid Makowski ma powierzchnię ok. 900 km², długość ok. 60 km i szerokość 15 km[1].
Na mapach jednak i w przewodnikach zwykle spotkać się można z innym podziałem, w którym do Beskidu Makowskiego dodatkowo zaliczane jest jeszcze całe Pasmo Lubomira i Łysiny oraz Zębalowa[2][3]. Pasmo Przedbabiogórskie, czasami zaliczane jest do Beskidu Żywieckiego.
Rzeźba terenuEdytuj
Beskid Makowski zbudowany jest z piaskowców magurskich przewarstwionych warstwami łupków. W łupkach wyrzeźbione zostały doliny rzeczne. Składa się z wielu rozczłonkowanych pasm górskich i wzniesień. Są to (w nawiasie najwyższy szczyt pasma)[1]:
- Pasmo Pewelskie (Baków 766 m)
- Pasmo Laskowskie (Łosek lub Lasek 876 m)
- Pasmo Chełmu (Chełm 603 m)
- Pasmo Babicy (Babica 727 m)
- Pasmo Koskowej Góry (Koskowa Góra 866 m)
- Pasmo Przedbabiogórskie (Mędralowa 1169 m). Składa się z Grupy Mędralowej, Pasma Jałowieckiego i Pasma Solnisk[4].
KlimatEdytuj
Na klimat w Beskidzie Makowskim wpływa zróżnicowana rzeźba terenu. Średnia temperatura wynosi od 5 do 7 °C. Wiosna trwa długo i jest chłodna i deszczowa, nawroty niskiej temperatury występują aż do maja. Lato bywa trochę cieplejsze niż w Beskidzie Żywieckim, lecz trwa tyle samo. Jesień jest długa i sucha. Notowane są częste wahania temperatury, tak, jak i w reszcie regionu. Zima utrzymuje się zazwyczaj od końca listopada do marca. Przeciętnie najwięcej opadów zaobserwowano w czerwcu i w sierpniu, a najmniej w październiku, średnia roczna wynosi 800 mm. Podobnie jak w Beskidzie Wyspowym zdarzają się tu inwersje temperatury.
LudnośćEdytuj
Jest to obszar dość gęsto zaludniony. Lasy występują głównie na wyższych grzbietach górskich, natomiast doliny i śródgórskie zrównania zajęte są pod uprawy rolne i osady ludzkie[1]. Na terenie Beskidu Makowskiego znajdują się 4 miasta: Maków Podhalański, Sucha Beskidzka, Jordanów oraz Myślenice[2].
Zagospodarowanie turystyczneEdytuj
SchroniskaEdytuj
Na obszarze Beskidu Makowskiego brak jest obiektów wybudowanych i administrowanych przez PTTK. Jedyną górską bazę noclegową stanowią schroniska prywatne i chatki studenckie:
- Schronisko „Zygmuntówka” na Przełęczy Klekociny
- Schronisko „Opaczne” na Przełęczy Opaczne
- Studenckie Schronisko Turystyczne „Lasek” pod szczytem Łoska
- Studencki Schron Turystyczny „Pod Solniskiem” w Lachowicach-Adamach
Szlaki turystyczneEdytuj
- Pasmo Przedbabiogórskie
Zawoja Dolna – Zawoja Przysłop – Sucha Beskidzka dw. PKP
Stryszawa – Zawoja Przysłop
Zawoja Centrum – Przełęcz Przysłop – Zawoja Przysłop – Sucha Beskidzka dw. PKP- Maków Podhalański – Grzechynia – dojście do szlaku czerwonego (jw.)
Przełęcz Przysłop – Kiczora – Przełęcz Kolędówki – Przełęcz Opaczne – Jałowiec – Lachów Groń – Koszarawa
Zawoja Centrum – Przełęcz Kolędówki – Siwcówka – Opuśniok – SST Pod Solniskiem – Hucisko – Koszarawa-Cicha – Beskidek – Przełęcz Klekociny – Przełęcz Jałowiecka Północna- Zawoja Wełcza – Jałowiec – Przełęcz Cicha – Opuśniok – Lachowice
- Przyborów – Jaworzyna – Mędralowa Zachodnia
- Główny Szlak Beskidzki na odcinku: Przełęcz Głuchaczki – Mędralowa Zachodnia – Mędralowa – Przełęcz Jałowiecka
- Krzyżówki – Bacówka „Viktoria K” – przełęcz pod Małą Mędralową – Hala Kamińskiego – Zawoja Czatoża
- Pasmo Laskowskie
- Koszarawa – SST Lasek – Łosek – Przyborów
- Pasmo Pewelskie
- Ślemień – Gachowizna – Hucisko
- Jeleśnia – Janikowa Grapa – Gachowizna
- Pasmo Koskowej Góry
- Sucha Beskidzka – Mioduszyna – Maków Podhalański
- Maków Podhalański – Stańkowa – Koskowa Góra – Parszywka – Przełęcz Dział – Groń – Pcim
- łącznikowy pomiędzy niebieskim i żółtym (jw.)
- Maków Podhalański – Budzów
- Bieńkówka – Koskowa Góra – Przełęcz Jabconiówka – Groń – Zarębki – Jordanów
- Osielec – Groń (810 m) – Skomielna Czarna – Tokarnia- Knapówka – Groń – Stróża
- Zębalowa – Tokarnia – Groń – Zawadka – dojście do szlaku żółtego pod Kotoniem
- Lubień – Zębalowa – Krzeczów
- Pasmo Babicy
- Mały Szlak Beskidzki na odcinku: Zembrzyce – Chełm – Zachełmna – Palcza – Bieńkowska Góra – Babica – Trzebuńska Góra – Sularzowa – Myślenice
- Stryszów – Chełm
- Budzów – Mysia Góra – Przełęcz Wrotka – Stronie
- Przełęcz Wrotka – Skawinki
- Przełęcz Sanguszki – Krowia Góra – Bieńkówka
- łącznikowy pomiędzy szlakiem niebieskim (jw.) i czerwonym Małym Szlakiem Beskidzkim
- Stróża – dojście do szlaku czerwonego Małego Szlaku Beskidzkiego pod Sularzową
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d e Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2, OCLC 830133845.
- ↑ a b Beskid Wyspowy 1:50 000. Mapa turystyczna, Kraków: Compass, 2006, ISBN 83-89165-86-4
- ↑ Andrzej Matuszczyk, Beskid Wyspowy, Pruszków: Rewasz, 2001, ISBN 83-85557-86-5
- ↑ Stanisław Figiel, Piotr Krzywda, Beskid Żywiecki, Rewasz, 2006, ISBN 83-89188-59-7
Linki zewnętrzneEdytuj
- Mapa turystyczna Beskidu Średniego (Makowskiego) wydawnictwa Compass w formie elektronicznej. compass.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-15)].
- Galeria zdjęć Beskidu Makowskiego