Bolków-Zdrój
Bolków-Zdrój (niem. Wiesau oraz Bad Wiesau) – przysiółek wsi Stare Rochowice w Polsce, położony w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Bolków[3][4], na pograniczu Pogórza Kaczawskiego i Pogórza Wałbrzyskiego w Sudetach.
| przysiółek wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Część miejscowości | |
| Strefa numeracyjna |
75 |
| Kod pocztowy |
59-420[2] |
| Tablice rejestracyjne |
DJA |
| SIMC |
0189546 |
Położenie na mapie gminy Bolków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
 50°55′32″N 16°04′08″E/50,925556 16,068889[1]
| |
Przez przysiółek przepływa potok Rochowicka Woda.
W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do województwa jeleniogórskiego.
Nazwa edytuj
W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Pratum[5][6].
Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[7].
Historia edytuj
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1305 r. Do 1401 r. na obszarze zdroju miała być pozyskiwana sól. Pierwsze wzmianki o wodach źródlanych w tym miejscu pochodzą z XV wieku. Woda ta była wykorzystywana w celach leczniczych m.in. przez zakon cystersów. Po sekularyzacji zakonu w 1810 r. W 1811 r. wodę badał asesor leczniczy Günther z Wrocławia. W 1851 r. ziemie te przeszły w ręce prywatne, dzierżawcy okolicznych dóbr Merza. W 1851 r. po uzyskaniu zezwoleń wykonano nowy odwiert. Od tego czasu źródło zyskało nazwę Źródło Jadwigi. Wybudowano wtedy dom kąpielowy i dwa domy gościnne, drugi dom gościnny znajdował się we wsi. W latach 1860–1870 dr Sintenis (lekarz powiatowy) za fundusze uzyskane od rządu w Legnicy buduje szyb z piaskowca.
W tym samym czasie w pobliżu powstały drewniane łazienki i pijalnia wody mineralnej (funkcjonowała do 1918 r.). Istniał też archaiczny zakład leczniczy, w kotle nagrzewano wodę, następnie rozlewano ją do sześciu cynkowych wanien. W latach 30. zakład ten został opuszczony, a całość popadła w ruinę. Do 1935 r. teren ten dzierżawił radca urzędowy Mertz.
Przed II wojną światową była tutaj także nieistniejąca już dziś wieś Wiesau, obejmowała ona pierwsze zabudowania Starych Rochowic i obszar w obrębie zdroju św. Jadwigi. Kuracje wodą źródlaną funkcjonowały tutaj aż do końca II wojny światowej a miejsce to było szeroko znane i rozpoznawane wśród kuracjuszy z Niemiec.
W grudniu 1940 r. źródło zostało sprzedane przez państwo zarządowi miasta Bolków.
W 1946 roku wprowadzono urzędowo nazwę Bolków Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Wiesau[8]. W 1947 r. Państwowa Komisja Nazewnicza nadała wsi nazwę Wołkówek.[potrzebny przypis]
W czasach PRL na terenie Starych Rochowic miało powstać uzdrowisko. Wczesne plany zakładały 3-etapową realizację budowy uzdrowiska, które miało powstać do 1985 r. W 1975 r. miały być oddane pierwsze obiekty lecznicze. Powstały wtedy także plany obiektów uzdrowiskowych oraz makiety.
Stan obecny uzdrowiska edytuj
W latach 1974–2005 obszar ten był objęty niektórymi przepisami ustawy uzdrowiskowej[9]. Powstanie uzdrowiska wpisano także w Programie Rozwoju Turystyki Województwa Dolnośląskiego na lata 2007–2013[10] w pozycji Rozwój nowych obszarów dla turystyki uzdrowiskowej. Obecnie władze miasta czekają na inwestora, który chciałby zagospodarować te tereny.
Geologia edytuj
Strefa występowania wód występuje w pobliżu tektonicznego styku czerwonego spągowca (perm) który składa się głównie ze zlepieńców, piaskowców, czerwonych łupków i skał wylewnych (ze zmetamorfizowaną serią osadową wieku staropaleozoicznego masywu Gór Kaczawskich.
Woda mineralna edytuj
Ujęcie wody dawniej było znane jako Łąkowy Zdrój, później stosowano nazwę Źródło Jadwigi. Woda ta jest określana jako alkaiczno-glauberska, do tej pory zostało potwierdzone istnienie trzech tego typu źródeł w Europie (pozostałe to Vichy i Karlovy Vary). Jest to woda typu szczaw wodorowęglanowo-siarczanowo-sodowo-wapniowo-magnezowych. Udokumentowana w tamtym czasie wydajność złoża wynosiła 0,76 m3/h. A ekspertyzach z tamtego okresu wpisano zastosowanie wód przy chorobach układu pokarmowego i właśnie z tego powodu była stosowana przez niemieckich kuracjuszy.
W latach 60. wykonano tutaj dwa płytkie ujęcia (Bolkow I, Bolkow II) oraz pięć odwiertów o głębokości do 80 m. Właśnie wtedy Rada Ministrów nadała wsi nazwę Bolków Zdrój.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 172887
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1196 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis. dokumentyslaska.pl. [dostęp 2012-10-24].
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau 1889.
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85)
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1974 r. (Dz.U. z 1974 r. nr 16, poz. 89)
- ↑ Program Rozwoju Turystyki DŚ. [dostęp 2006-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-02)].
Bibliografia edytuj
- Artykuł z Nowej Gazety Jaworskiej: Kiedy Bolków był... Zdrojem
- Praca zbiorowa, Uzdrowiska polskie, Warszawa 1973
- Praca zbiorowa, Balneologia Polska, Tom XIX, zeszyt 1: Wpływ kuracji pitnej wodą glauberską "Bolko" z Rochowic Starych k. Bolkowa na przebieg niektórych schorzeń przewodu pokarmowego, 1974