Cukrzyk[4] (Coereba flaveola) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Występuje w tropikach Ameryki Południowej i Środkowej. Jest osiadły. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Cukrzyk
Coereba flaveola[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

tanagrowate

Podrodzina

cukrzyki

Rodzaj

Coereba[2]
Vieillot, 1809

Gatunek

cukrzyk

Synonimy
  • Certhia flaveola Linnaeus, 1758
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Systematyka

edytuj

Takson ten przez niektóre ujęcia systematyczne bywał zaliczany do monotypowej rodziny Coerebidae[5]. Wyróżniono ponad czterdzieści podgatunków C. flaveola[5]. Jeden z nich występujący na wyspie Saint Vincent jest całkowicie czarny. Pod względem ubarwienia pojawiły się teorie, by podzielić go na kilka gatunków.

  • cukrzyk bahamski[4] (C. flaveola bahamensis) – Bahamy.
  • C. flaveola caboti – wschodni Jukatan i pobliskie wyspy.
  • cukrzyk bananowy[4] (C. flaveola flaveola) – Jamajka.
  • C. flaveola sharpeiKajmany.
  • C. flaveola bananivoraHaiti i pobliskie wyspy.
  • C. flaveola nectareaTortuga.
  • C. flaveola portoricensisPortoryko.
  • C. flaveola sanctithomae – północne Wyspy Dziewicze.
  • C. flaveola newtoniSaint Croix.
  • cukrzyk tropikalny[4] (C. flaveola bartholemica) – północne i środkowe Małe Antyle.
  • C. flaveola martinicanaMartynika i Saint Lucia.
  • C. flaveola barbadensisBarbados.
  • C. flaveola atrataSaint Vincent.
  • C. flaveola aterrimaGrenada i Grenadyny.
  • C. flaveola uropygialisAruba i Curaçao.
  • C. flaveola tricolorWyspa Providencia.
  • C. flaveola oblitaWyspa San Andrés.
  • C. flaveola mexicana – południowo-wschodni Meksyk do zachodniej Panamy.
  • C. flaveola cerinoclunisWyspy Perłowe.
  • C. flaveola columbiana – wschodnia Panama do południowo-zachodniej0 Kolumbii i południowej Wenezueli.
  • C. flaveola bonairensisBonaire.
  • C. flaveola melanornis – wyspa Cayo Sal (na północ od Wenezueli).
  • C. flaveola lowii – wyspa Los Roques (na północ od Wenezueli).
  • C. flaveola ferryiTortuga.
  • C. flaveola frailensis – wyspy Los Frailes i Los Hermanos (na północ od Wenezueli).
  • C. flaveola lauraeLos Testigos.
  • C. flaveola luteola – wybrzeża północnej Kolumbii i północnej Wenezueli, Trynidad i Tobago.
  • C. flaveola obscura – północno-wschodnia Kolumbia i zachodnia Wenezuela.
  • C. flaveola minima – wschodnia Kolumbia i południowa Wenezuela do Gujany Francuskiej i północno-środkowej Brazylii.
  • C. flaveola montanaAndy w północno-zachodniej Wenezueli.
  • C. flaveola caucae – zachodnia Kolumbia.
  • C. flaveola gorgonaeWyspa Gorgona (na zachód od Kolumbii).
  • C. flaveola intermedia – południowo-zachodnia Kolumbia, zachodni Ekwador i północne Peru oraz na wschód do południowej Wenezueli i zachodniej Brazylii.
  • C. flaveola bolivari – wschodnia Wenezuela.
  • C. flaveola guianensis – południowo-wschodnia Wenezuela do Gujany.
  • C. flaveola roraimae – południowo-wschodnia Wenezuela, południowo-zachodnia Gujana i północna Brazylia.
  • C. flaveola pacifica – wschodnie Peru.
  • C. flaveola magnirostris – północne Peru.
  • C. flaveola dispar – północno-środkowe Peru do zachodniej Boliwii.
  • C. flaveola chloropyga – wschodnio-środkowe Peru do centralnej Boliwii i na wschód do wschodniej Brazylii, północny Urugwaj, północno-wschodnia Argentyna i Paragwaj.
  • C. flaveola alleni – wschodnia Boliwia do środkowej Brazylii.

Morfologia i ekologia

edytuj
 
Jaja z kolekcji muzealnej

Długość ciała 10–11 cm, masa ciała 6,4–14,2 g[6]. Ma zakrzywiony dziób, przystosowany do pobierania nektaru z kwiatów. W odróżnieniu od kolibrów nie potrafi zawisać w powietrzu; odwiedzając kwiat, zawsze przysiada. Poza nektarem odżywia się czasami owocami i owadami. Chętnie korzysta z wywieszonych dla kolibrów pojemniczków ze słodką wodą. Głęboko rowkowany język służy mu do wysysania nektaru. Przekłuwa dziobem kwiaty, czasami również owoce, wypijając ich sok. Zasiedla wszelkie środowiska z bujną roślinnością, także ogrody. Nieczęsto spotykany w wysokich lasach.

Na obszarze swojego występowania często odwiedza ludzkie siedziby i daje się łatwo oswoić. Obie płci są podobnie ubarwione. Zazwyczaj żyje pojedynczo lub parami, a pary utrzymują tylko luźny kontakt. Buduje w krzewie zamknięte gniazdo, często wykorzystuje je jako miejsce na nocleg. Samica sama wysiaduje 3–6 jaj. Pary śpią w osobnych gniazdach, ale grupy mogą czasami spać w jednym.

Status

edytuj

IUCN uznaje cukrzyka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2008 roku, mieści się w przedziale 5–50 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[3].

Przypisy

edytuj
  1. Coereba flaveola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Coereba, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-04-27] (ang.).
  3. a b BirdLife International, Coereba flaveola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 [dostęp 2016-01-30] (ang.).
  4. a b c d Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Coerebinae d'Orbigny & Lafresnaye, 1838 - cukrzyki - Dome-nesting tanagers (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-11].
  5. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
  6. S. Hilty & D.A. Christie: Bananaquit (Coereba flaveola), version 1.0. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.banana.01. [dostęp 2021-02-03]. (ang.).  

Bibliografia

edytuj
  • David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Encyklopedia Ptaki. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, 2009 ISBN 978-83-01-15733-3.

Linki zewnętrzne

edytuj