Grand Prix na żużlu

Grand Prix na żużlu – coroczny cykl turniejów, organizowany przez Międzynarodową Federację Motocyklową (FIM) od 1995 roku, wyłaniający indywidualnego mistrza świata. Zastąpił on rozgrywane w latach 1936-1994 finały jednodniowe.

Grand Prix na żużlu
FIM Speedway Grand Prix
ilustracja
Sports current event.svg 2021
Państwo Zawody międzynarodowe
Oficjalny skrót ang. SGP
pol. GP
Dyscyplina Żużel
Organizator rozgrywek FIM
Data założenia 1995
Partner TV canal+
Sponsor tytularny Monster Energy
Rozgrywki
Liczba drużyn 15 stałych uczestników
+ 1 zawodnik z dziką kartą
Zwycięzca Indywidualny Mistrz Świata
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca Dania Hans Nielsen (1995)
Obecny zwycięzca Polska Bartosz Zmarzlik (2020)
Najwięcej zwycięstw Szwecja Tony Rickardsson (5)
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

HistoriaEdytuj

Osobny artykuł: Historia Grand Prix na żużlu.

ZasadyEdytuj

Zasady turniejów cyklu Grand Prix zmieniają się na przestrzeni lat. W latach 1995-1997 rozgrywano tradycyjny turniej dwudziestobiegowy, w którym każdy z szesnastu zawodników spotykał się z każdym, następnie według klasyfikacji przejściowej zawodnicy przydzielani byli do czterech biegów finałowych – od tzw. finału D (o miejsca 13-16) odpowiednio do finału A (o miejsca 1-4).

W roku 1998 wprowadzono formułę wzorowaną na systemach knock-out, w której po dwóch słabych biegach zawodnik kończył rywalizację. Turniej składał się z 24 biegów, przystępowało do niego 24 zawodników, z których ośmiu było „rozstawionych”, nie brali więc udziału w biegach eliminacyjnych – początkowej fazie zawodów. Końcową kolejność ustalano w biegach finałowych – tzw. finale pocieszenia (o miejsca 5-8) oraz wielkim finale. System ten poddano drobnej modyfikacji w 2002 roku, rezygnując m.in. z „finału pocieszenia” i wprowadzając dwa biegi z udziałem rozstawionej ósemki w fazie eliminacyjnej – tabela biegowa składała się z 25 wyścigów.

Od sezonu 2005 powrócono do tradycyjnej formuły – turnieju dwudziestobiegowego, dla 16 zawodników, znanego z lat 1995-1997. Zamiast finałów A-D organizowało się półfinały, dla zawodników zajmujących w klasyfikacji przejściowej miejsca 1-8, z których po dwóch najlepszych zawodników awansowało do Wielkiego Finału (Big Final). System punktacji poddano zmianie: czołowa czwórka była premiowana z góry ustaloną liczbą punktów (25, 20, 18 i 16), pozostali zawodnicy otrzymywali tyle punktów ile zdobyli podczas pierwszych pięciu swoich startów (biegi 1-20; bez biegów półfinałowych).

Choć w sezonie 2007 całkowicie zmieniono system punktowania, same zasady przeprowadzania turnieju pozostały niezmienione. Zrezygnowano z premiowania czołowej czwórki punktami za samo miejsce w końcowej klasyfikacji poszczególnego turnieju. Jednocześnie zdecydowano, że do klasyfikacji generalnej będą liczone punkty ze wszystkich biegów, również w biegach półfinałowych i Wielkim Finale (Big Final). W biegu finałowym punkty będą jednak mnożone dwukrotnie (6, 4, 2 i 0 punktów). Możliwa jest zatem sytuacja, w której zwycięzcą turnieju nie będzie zdobywca największej liczby punktów. Od sezonu 2013 bieg finałowy nie jest już podwójnie punktowany. W sezonie 2014 wprowadzono stałe numery startowe dla uczestników cyklu, jednak aktualny mistrz świata może używać numeru 1.

Niezależnie od systemu, w którym rozgrywano turnieje Grand Prix, punkty zdobyte w turnieju przekłada się na punkty do klasyfikacji ogólnej cyklu. Suma punktów w klasyfikacji generalnej ze wszystkich turniejów Grand Prix, których liczba co roku waha się od 6 do 12, decyduje o medalach i tytule indywidualnego mistrza świata.

ZawodnicyEdytuj

Osobny artykuł: Uczestnicy Grand Prix na żużlu.

Stawka zawodników, którzy uczestniczą w turniejach cyklu w danym roku jest stała, choć zmieniała się na przestrzenie lat.

W latach 1995-1997 ścigano się według dwudziestobiegówki: stałych uczestników było 17 (w tym dwóch rezerwowych) i jeden z dziką kartą (zawodnik z kraju organizatora).

W 1998 program zawodów był nowatorski, oparty na zasadzie knock-out. Ten system pozwalał na uczestniczenie aż 24 zawodników (21 stałych uczestników i trzy dzikie karty). Już w następnym roku jednak zwiększono liczbę stałych uczestników do 22, jednocześnie zmniejszając liczbę dzikich kart do 2. Mimo modyfikacji programu zawodów w 2002 (dodatkowe biegi eliminacyjne) liczba uczestników nie zmieniała się.

W 2005 ponownie powrócono do sprawdzonej dwudziestobiegówki (modyfikując jednak w porównaniu do lat 1995-1997 biegi finałowe). Liczba stałych uczestników wynosiła 15, stawkę uzupełniał jeden zawodnik z dziką kartą oraz dwóch rezerwowych (rezerwy toru; także z kraju organizatora). System ten funkcjonuje także w sezonie 2007.

MedaliściEdytuj

Rok Miejsce Złoto Srebro Brąz Źr.
1995   Hans Nielsen   Tony Rickardsson   Sam Ermolenko [1]
1996   Billy Hamill   Hans Nielsen   Greg Hancock [2]
1997   Greg Hancock   Billy Hamill   Tomasz Gollob [3]
1998   Tony Rickardsson   Jimmy Nilsen   Tomasz Gollob [4]
1999   Tony Rickardsson   Tomasz Gollob   Hans Nielsen [5]
2000   Mark Loram   Billy Hamill   Tony Rickardsson [6]
2001   Tony Rickardsson   Jason Crump   Tomasz Gollob [7]
2002   Tony Rickardsson   Jason Crump   Ryan Sullivan [8]
2003   Nicki Pedersen   Jason Crump   Tony Rickardsson [9]
2004   Jason Crump   Tony Rickardsson   Greg Hancock [10]
2005   Tony Rickardsson   Jason Crump   Leigh Adams [11]
2006   Jason Crump   Greg Hancock   Nicki Pedersen [12]
2007   Nicki Pedersen   Leigh Adams   Jason Crump [13]
2008   Nicki Pedersen   Jason Crump   Tomasz Gollob [14]
2009   Jason Crump   Tomasz Gollob   Emil Sajfutdinow [15]
2010   Tomasz Gollob   Jarosław Hampel   Jason Crump [16]
2011   Greg Hancock   Andreas Jonsson   Jarosław Hampel [17]
2012   Chris Holder   Nicki Pedersen   Greg Hancock [18]
2013   Tai Woffinden   Jarosław Hampel   Niels Kristian Iversen [19]
2014   Greg Hancock   Krzysztof Kasprzak   Nicki Pedersen [20]
2015   Tai Woffinden   Greg Hancock   Nicki Pedersen [21]
2016   Greg Hancock   Tai Woffinden   Bartosz Zmarzlik [22]
2017   Jason Doyle   Patryk Dudek   Tai Woffinden [23]
2018   Tai Woffinden   Bartosz Zmarzlik   Fredrik Lindgren [24]
2019   Bartosz Zmarzlik   Leon Madsen   Emil Sajfutdinow [25]
2020   Bartosz Zmarzlik   Tai Woffinden   Fredrik Lindgren [26]
2021

Klasyfikacja medalowaEdytuj

Według zawodnikówEdytuj

Pogrubioną czcionką – zostali zaznaczeni zawodnicy, którzy kontynuują karierę żużlową. Dodatkowo przy zawodnikach zakwalifikowanych do cyklu Grand Prix w sezonie 2021 postawiono gwiazdkę.

Lp. Zawodnik Państwo Lata[a] Złoto Srebro Brąz Razem
1. Rickardsson, TonyTony Rickardsson   Szwecja 1995–2005 5 2 2 9
2. Hancock, GregGreg Hancock   Stany Zjednoczone 1996–2016 4 2 3 9
3. Crump, JasonJason Crump   Australia 2001–2010 3 5 2 10
4. Woffinden, TaiTai Woffinden *   Wielka Brytania 2013–2020 3 2 1 6
5. Pedersen, NickiNicki Pedersen   Dania 2003–2015 3 1 3 7
6. Zmarzlik, BartoszBartosz Zmarzlik *   Polska 2016–2020 2 1 1 4
7. Gollob, TomaszTomasz Gollob   Polska 1997–2010 1 2 4 7
8. Hamill, BillyBilly Hamill   Stany Zjednoczone 1996–2000 1 2 – 3
9. Nielsen, HansHans Nielsen   Dania 1995–1999 1 1 1 3
10. Loram, MarkMark Loram   Wielka Brytania 2000 1 – – 1
10. Holder, ChrisChris Holder   Australia 2012 1 – – 1
10. Doyle, JasonJason Doyle *   Australia 2017 1 – – 1
13. Hampel, JarosławJarosław Hampel   Polska 2010–2013 – 2 1 3
14. Adams, LeighLeigh Adams   Australia 2005–2007 – 1 1 2
15. Nilsen, JimmyJimmy Nilsen   Szwecja 1998 – 1 – 1
15. Jonsson, AndreasAndreas Jonsson   Szwecja 2011 – 1 – 1
15. Kasprzak, KrzysztofKrzysztof Kasprzak *   Polska 2014 – 1 – 1
15. Dudek, PatrykPatryk Dudek   Polska 2017 – 1 – 1
15. Madsen, LeonLeon Madsen *   Dania 2019 – 1 – 1
20. Sajfutdinow, EmilEmil Sajfutdinow *   Rosja 2009–2019 – – 2 2
20. Lindgren, FredrikFredrik Lindgren *   Szwecja 2018–2020 – – 2 2
22. Ermolenko, SamSam Ermolenko   Stany Zjednoczone 1995 – – 1 1
22. Sullivan, RyanRyan Sullivan   Australia 2002 – – 1 1
22. Iversen, Niels KristianNiels Kristian Iversen   Dania 2013 – – 1 1

Według państwEdytuj

Lp. Państwo Złoto Srebro Brąz Razem
1.   Australia 5 6 4 15
2.   Stany Zjednoczone 5 4 4 13
2.   Szwecja 5 4 4 13
4.   Dania 4 3 5 12
5.   Wielka Brytania 4 2 1 7
6.   Polska 3 7 6 16
7.   Rosja – – 2 2

TurniejeEdytuj

Turnieje Grand Prix na żużlu organizowane są głównie w Europie, w państwach, gdzie sport żużlowy jest popularny. Dotychczas rozegrano 7 turniejów poza Europą – 4 w Australii i 3 w Nowej Zelandii.

Pogrubioną czcionką – zostały zaznaczone turnieje, które odbędą się w 2021 roku.

Lp. Grand Prix 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
1. Polski [b] [b] [b] [b] [b] [b] [c] [c] [c] [c] [c] [d] [e]
2. Austrii
3. Niemiec [f] [d] [g]
4. Szwecji [d]
5. Danii [d]
6. Wielkiej Brytanii [d] [g]
7. Włoch [g]
8. Czech [d] [h]
9. Europy
10. Norwegii
11. Słowenii
12. Skandynawii [d]
13. Australii
14. Łotwy
15. Finał [f]
16. Nordyckie
17. Chorwacji
18. Nowej Zelandii
19. Finlandii
20. Sztokholmu
21. Togliatti
– Rosji [d]
Lp. Grand Prix 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

Miejsca rozgrywaniaEdytuj

Pogrubioną czcionką – zostały zaznaczone miejscowości, w których odbędą się zawody w 2021 roku.

Lp. Miejscowość 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
1.   Wrocław [d] [i]
2.   Wiener Neustadt
3.   Abensberg
4.   Linköping
5.   Vojens [d]
6.   Londyn
7.   Lonigo
8.   Pocking
9.   Praga [d] [h]
10.   Landshut
11.   Bradford
12.   Brandon
13.   Bydgoszcz [j]
14.   Berlin
15.   Cardiff [d] [g]
16.   Sztokholm [k]
17.   Hamar
18.   Krško
19.   Göteborg
20.   Chorzów
21.   Sydney
22.   Avesta [k]
23.   Kopenhaga
24.   Eskilstuna
25.   Målilla [d]
26.   Dyneburg [l]
27.   Gelsenkirchen [j]
28.   Leszno
29.   Terenzano [g]
30.   Toruń [d]
31.   Donji Kraljevec
32.   Gorzów Wielkopolski [d]
33.   Auckland
34.   Solna
35.   Tampere
36.   Warszawa [d] [g]
37.   Horsens
38.   Melbourne
39.   Teterow [d] [g]
40.   Hallstavik [d]
41.   Lublin
42.   Togliatti [d]
–   Ryga [l]
Lp. Miejscowość 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

UwagiEdytuj

  1. ↑ Lata, w których dany zawodnik zdobywał medale indywidualnych mistrzostw świata.
  2. ↑ a b c d e f Dwa turnieje.
  3. ↑ a b c d e Trzy turnieje.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s W 2020 roku pierwotnie zaplanowane było 10 rund: GP Polski w Warszawie, GP Niemiec w Teterow, GP Czech w Pradze, GP Wielkiej Brytanii w Cardiff, GP Szwecji w Hallstavik, GP Polski we Wrocławiu, GP Skandynawii w Målilli, GP Rosji w Togliatti, GP Danii w Vojens oraz GP Polski w Toruniu, jednak z powodu pandemii COVID-19 poszczególne rundy były przekładane na inne terminy, odwoływane lub przenoszone na kolejny sezon. Ostatecznie odbyło się 8 rund: dwie we Wrocławiu, dwie w Gorzowie Wielkopolskim, dwie w Pradze oraz dwie w Toruniu.
  5. ↑ Cztery turnieje, przy czym pierwotnie zaplanowany turniej w Warszawie został odwołany z powodu pandemii COVID-19, natomiast turnieje w Lublinie oraz drugi we Wrocławiu zostały ogłoszone w późniejszym terminie.
  6. ↑ a b W 2008 roku, w związku z odwołaniem GP Niemiec, rozegrano w Polsce turniej pod nazwą Finał Grand Prix.
  7. ↑ a b c d e f g Turniej odwołany z powodu pandemii COVID-19.
  8. ↑ a b W 2021 roku rozegrane zostaną dwa turnieje w Pradze. Drugi turniej rozegrany zostanie w związku z odwołaniem kilku innych rund z powodu pandemii COVID-19.
  9. ↑ W 2021 roku rozegrane zostaną dwa turnieje we Wrocławiu. Drugi turniej rozegrany zostanie w związku z odwołaniem kilku innych rund z powodu pandemii COVID-19.
  10. ↑ a b W 2008 roku rozegrano dwa turnieje w Bydgoszczy. Drugi turniej rozegrano w związku z odwołaniem zawodów w Gelsenkirchen.
  11. ↑ a b W 2003 roku GP Szwecji awaryjnie przeniesiono ze Sztokholmu do Avesty.
  12. ↑ a b W 2014 roku GP Łotwy rozegrano w Dyneburgu w związku z odwołaniem zawodów w Rydze.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ 1995 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
  2. ↑ 1996 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
  3. ↑ 1997 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
  4. ↑ 1998 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
  5. ↑ 1999 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
  6. ↑ 2000 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
  7. ↑ 2001 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
  8. ↑ 2002 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
  9. ↑ 2003 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
  10. ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2004 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
  11. ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2005 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
  12. ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2006 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
  13. ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2007 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
  14. ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2008 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
  15. ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2009 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
  16. ↑ KLASYFIKACJA GRAND PRIX 2010 (pol.). espeedway.pl. [dostęp 2011-05-04].
  17. ↑ Klasyfikacja SGP/IMŚ (pol.). sportowefakty.pl. [dostęp 2011-10-10].
  18. ↑ 2012 FIM SPEEDWAY WORLD CHAMPIONSHIP STANDINGS (ang.). speedwaygp.com. [dostęp 2012-10-06].
  19. ↑ Tai Woffinden mistrzem świata, Adrian Miedziński najlepszy na Motoarenie! (pol.). sportowefakty.pl. [dostęp 2013-10-05].
  20. ↑ Krzysztof Kasprzak najlepszy w Grand Prix Polski! Jarosław Hampel na podium! (pol.). sportowefakty.pl. [dostęp 2014-10-12].
  21. ↑ Peter Kildemand walczył do końca. Zobacz klasyfikację końcową cyklu GP (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2015-10-24].
  22. ↑ Wielki sukces Zmarzlika, dramat Janowskiego. Zobacz klasyfikację generalną cyklu (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2016-10-22].
  23. ↑ Wielki sezon Jasona Doyle’a. Zobacz klasyfikację końcową cyklu Grand Prix (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2017-10-28].
  24. ↑ Tai Woffinden po raz trzeci! Zobacz klasyfikację końcową cyklu Grand Prix (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2018-10-06].
  25. ↑ Żużel. Bartosz Zmarzlik mistrzem świata! Klasyfikacja końcowa cyklu Grand Prix (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2019-10-06].
  26. ↑ Żużel. Zmarzlik mistrzem, Janowski tuż za podium! Klasyfikacja końcowa cyklu Grand Prix (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2020-10-03].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grand_Prix_na_żużlu&oldid=63607172”