Indywidualne mistrzostwa świata na żużlu

Indywidualne mistrzostwa świata na żużlu (ang. Speedway World Championship) – coroczna seria turniejów, wyłaniająca najlepszych z grona żużlowców. Prowadzone są przez Międzynarodową Federację Motocyklową od 1936 roku. Turnieje finałowe poprzedzone są zazwyczaj skomplikowanym systemem eliminacji krajowych i międzynarodowych. Do 1994 roku mistrza wyłaniano podczas finału jednodniowego[a][b], od 1995 roku najlepsi zawodnicy uczestniczą w cyklu turniejów Grand Prix – mistrzem zostaje zwycięzca klasyfikacji generalnej cyklu.

Wstęp

edytuj

Sport żużlowy zaczęto uprawiać na początku XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Pierwsze zawody na torach miękkich organizowano w tym kraju i Kanadzie od 1909 roku. Pierwsze nowoczesne zawody w zorganizowanej formie rozegrano 15 grudnia 1923 roku w australijskim West Maitland[1]. W 1928 roku do Anglii przybyła grupa australijskich żużlowców, którzy w lutym tego roku na torze King Oak leżącym w lesie Epping Forest w pobliżu miejscowości Epping zorganizowali pierwsze żużlowe zawody w Europie[2][3]. W 1929 roku w Anglii powstała pierwsza na świecie regularna liga żużlowa, British Elite League[4].

W tym samym roku brytyjskie czasopismo The Star zorganizowało zawody o nazwie Star Rider's Championship, pełniące rolę nieoficjalnych mistrzostw świata. W pierwszej edycji, z powodu dysproporcji między poziomem zawodników, podzielono ich na dwie grupy – brytyjską i australijsko-amerykańską. Zwycięzcą pierwszej z tych grup został Roger Frogley, a drugiej Australijczyk Frank Arthur. Rok później organizatorzy zdecydowali się połączyć obie grupy w jedną. W 1931 roku zmieniono formułę zawodów, w myśl której o zwycięstwo w zawodach w dwudziestu biegach rywalizować miało szesnastu zawodników. Ostatnią edycję tych zawodów rozegrano w 1935 roku[5].

W 1936 roku na stadionie Wembley w Londynie wyłoniono pierwszych medalistów indywidualnych mistrzostw świata na żużlu. W eliminacjach tych zawodów wystartowali reprezentanci 11 państw[5]. Ostatecznie, rozegrany 10 września, turniej finałowy wygrał Australijczyk Bluey Wilkinson. Pierwszym indywidualnym mistrzem świata został jednak jego rodak Lionel Van Praag, gdyż w klasyfikacji końcowej liczyły się również wyniki z eliminacji, w których Van Praag zdobył 12 punktów. Srebrnym medalistą został Brytyjczyk Eric Langton, a brązowym Wilkinson[6].

Zawody od tego momentu odbywają się corocznie, z wyjątkiem lat 1939–1948, gdy, z powodu II wojny światowej i jej następstw, indywidualnych mistrzostw świata nie organizowano[c]. Początkowo kontrolę nad zawodami sprawował Angielski Związek Motocyklowy, który ustalał regulaminy rozgrywek. W wyniku tego do 1960 roku włącznie wszystkie finały odbywały się na londyńskim stadionie Wembley. W 1956 roku, z inicjatywy Polski, Norwegii i Szwecji, w Międzynarodowej Federacji Motocyklowej powołano specjalną Podkomisję Wyścigów Torowych, która przejęła kontrolę nad organizacją zawodów[3].

W latach 1936–1994, z wyjątkiem roku 1987, gdy turniej finałowy trwał 2 dni[7], medalistów indywidualnych mistrzostw świata wyłaniał jednodniowy turniej finałowy[a]. W 1995 roku Międzynarodowa Federacja Motocyklowa zmieniła zasady wyłaniania najlepszych zawodników na świecie i, w miejsce jednodniowego turnieju finałowego, wprowadziła cykl Grand Prix. W pierwszej edycji tych zawodów rozegrano 6 rund, a mistrzem świata został Duńczyk Hans Nielsen. Od tego czasu liczba rund w jednym sezonie zwiększyła się[8], w 2024 roku było to 11 zawodów[9].

Czterokrotnie zdarzyło się, że całe podium mistrzostw zajmowali reprezentanci tego samego kraju. Pierwszy raz taka sytuacja miała miejsce w 1937 roku, kiedy wszystkie medale zdobyli reprezentanci Stanów Zjednoczonych. Drugi raz do takiej sytuacji doszło w 1949 roku, gdy całe podium zajęli zawodnicy z Wielkiej Brytanii. Kolejny tego typu przypadek miał miejsce w 1961 roku, kiedy to wszystkie krążki zdobyli zawodnicy reprezentujący Szwecję. Po raz czwarty i ostatni w historii taka sytuacja miała miejsce w 1988 roku, gdy trzej najlepsi zawodnicy na świecie reprezentowali Danię. Od momentu wprowadzenia cyklu Grand Prix nie zdarzyło się jeszcze ani razu, aby wszyscy trzej medaliści całego cyklu reprezentowali ten sam kraj.

Medaliści indywidualnych mistrzostw świata na żużlu

edytuj
Rok Miejsce Złoto Srebro Brąz Źr.
Indywidualne mistrzostwa świata
1936[a]   Londyn   Lionel Van Praag   Eric Langton   Bluey Wilkinson [6]
1937[a]   Londyn   Jack Milne   Wilbur Lamoreaux   Cordy Milne [6]
1938[a]   Londyn   Bluey Wilkinson   Jack Milne   Wilbur Lamoreaux [6]
1939   Londyn Turniej finałowy został odwołany z powodu wybuchu II wojny światowej. [6]
W latach 1940–1948 mistrzostw nie rozgrywano.
1949   Londyn   Tommy Price   Jack Parker   Louis Lawson [10]
1950   Londyn   Freddie Williams   Wally Green   Graham Warren [11]
1951   Londyn   Jack Young   Split Waterman   Jack Biggs [12]
1952   Londyn   Jack Young   Freddie Williams   Bob Oakley [13]
1953   Londyn   Freddie Williams   Split Waterman   Geoff Mardon [14]
1954   Londyn   Ronnie Moore   Brian Crutcher   Olle Nygren [15]
1955   Londyn   Peter Craven   Ronnie Moore   Barry Briggs [16]
1956   Londyn   Ove Fundin   Ronnie Moore   Arthur Forrest [17]
1957   Londyn   Barry Briggs   Ove Fundin   Peter Craven [18]
1958   Londyn   Barry Briggs   Ove Fundin   Aub Lawson [19]
1959   Londyn   Ronnie Moore   Ove Fundin   Barry Briggs [20]
1960   Londyn   Ove Fundin   Ronnie Moore   Peter Craven [21]
1961   Malmö   Ove Fundin   Björn Knutsson   Göte Nordin [22]
1962   Londyn   Peter Craven   Barry Briggs   Ove Fundin [23]
1963   Londyn   Ove Fundin   Björn Knutsson   Barry Briggs [24]
1964   Göteborg   Barry Briggs   Igor Plechanow   Ove Fundin [25]
1965   Londyn   Björn Knutsson   Igor Plechanow   Ove Fundin [26]
1966   Göteborg   Barry Briggs   Sverre Harrfeldt   Antoni Woryna [27]
1967   Londyn   Ove Fundin   Bengt Jansson   Ivan Mauger [28]
1968   Göteborg   Ivan Mauger   Barry Briggs   Edward Jancarz [29]
1969   Londyn   Ivan Mauger   Barry Briggs   Sören Sjösten [30]
1970   Wrocław   Ivan Mauger   Paweł Waloszek   Antoni Woryna [31]
1971   Göteborg   Ole Olsen   Ivan Mauger   Bengt Jansson [32]
1972   Londyn   Ivan Mauger   Bernt Persson   Ole Olsen [33]
1973   Chorzów   Jerzy Szczakiel   Ivan Mauger   Zenon Plech [34]
1974   Göteborg   Anders Michanek   Ivan Mauger   Sören Sjösten [35]
1975   Londyn   Ole Olsen   Anders Michanek   John Louis [36]
1976   Chorzów   Peter Collins   Malcolm Simmons   Phil Crump [37]
1977   Göteborg   Ivan Mauger   Peter Collins   Ole Olsen [38]
1978   Londyn   Ole Olsen   Gordon Kennett   Scott Autrey [39]
1979   Chorzów   Ivan Mauger   Zenon Plech   Michael Lee [40]
1980   Göteborg   Michael Lee   Dave Jessup   Billy Sanders [41]
1981   Londyn   Bruce Penhall   Ole Olsen   Tommy Knudsen [42]
1982   Los Angeles   Bruce Penhall   Les Collins   Dennis Sigalos [43]
1983   Norden   Egon Müller   Billy Sanders   Michael Lee [44]
1984   Göteborg   Erik Gundersen   Hans Nielsen   Lance King [45]
1985   Bradford   Erik Gundersen   Hans Nielsen   Sam Ermolenko [46]
1986   Chorzów   Hans Nielsen   Jan Osvald Pedersen   Kelvin Tatum [47]
1987   Hans Nielsen   Erik Gundersen   Sam Ermolenko [7]
1988   Vojens   Erik Gundersen   Hans Nielsen   Jan Osvald Pedersen [48]
1989   Monachium   Hans Nielsen   Simon Wigg   Jeremy Doncaster [49]
1990   Bradford   Per Jonsson   Shawn Moran[d]   Todd Wiltshire [50]
1991   Göteborg   Jan Osvald Pedersen   Tony Rickardsson   Hans Nielsen [51]
1992   Wrocław   Gary Havelock   Per Jonsson   Gert Handberg [52]
1993   Pocking   Sam Ermolenko   Hans Nielsen   Chris Louis [53]
1994   Vojens   Tony Rickardsson   Hans Nielsen   Craig Boyce [54]
Grand Prix
1995   Hans Nielsen   Tony Rickardsson   Sam Ermolenko [55]
1996   Billy Hamill   Hans Nielsen   Greg Hancock [56]
1997   Greg Hancock   Billy Hamill   Tomasz Gollob [57]
1998   Tony Rickardsson   Jimmy Nilsen   Tomasz Gollob [58]
1999   Tony Rickardsson   Tomasz Gollob   Hans Nielsen [59]
2000   Mark Loram   Billy Hamill   Tony Rickardsson [60]
2001   Tony Rickardsson   Jason Crump   Tomasz Gollob [61]
2002   Tony Rickardsson   Jason Crump   Ryan Sullivan [62]
2003   Nicki Pedersen   Jason Crump   Tony Rickardsson [63]
2004   Jason Crump   Tony Rickardsson   Greg Hancock [64]
2005   Tony Rickardsson   Jason Crump   Leigh Adams [65]
2006   Jason Crump   Greg Hancock   Nicki Pedersen [66]
2007   Nicki Pedersen   Leigh Adams   Jason Crump [67]
2008   Nicki Pedersen   Jason Crump   Tomasz Gollob [68]
2009   Jason Crump   Tomasz Gollob   Emil Sajfutdinow [69]
2010   Tomasz Gollob   Jarosław Hampel   Jason Crump [70]
2011   Greg Hancock   Andreas Jonsson   Jarosław Hampel [71]
2012   Chris Holder   Nicki Pedersen   Greg Hancock [72]
2013   Tai Woffinden   Jarosław Hampel   Niels-Kristian Iversen [73]
2014   Greg Hancock   Krzysztof Kasprzak   Nicki Pedersen [74]
2015   Tai Woffinden   Greg Hancock   Nicki Pedersen [75]
2016   Greg Hancock   Tai Woffinden   Bartosz Zmarzlik [76]
2017   Jason Doyle   Patryk Dudek   Tai Woffinden [77]
2018   Tai Woffinden   Bartosz Zmarzlik   Fredrik Lindgren [78]
2019   Bartosz Zmarzlik   Leon Madsen   Emil Sajfutdinow [79]
2020   Bartosz Zmarzlik   Tai Woffinden   Fredrik Lindgren [80]
2021   Artiom Łaguta[e]   Bartosz Zmarzlik   Emil Sajfutdinow[e] [81]
2022   Bartosz Zmarzlik   Leon Madsen   Maciej Janowski [82]
2023   Bartosz Zmarzlik   Fredrik Lindgren   Martin Vaculík [83]
2024   Bartosz Zmarzlik   Robert Lambert   Fredrik Lindgren
2025

Klasyfikacja medalowa

edytuj

Według zawodników

edytuj

Stan po sezonie 2024

Poniższa tabela zawiera zestawienie zawodników, którzy zdobyli przynajmniej jeden medal indywidualnych mistrzostw świata na żużlu.

W ciągu 79. edycji indywidualnych mistrzostw świata na żużlu tytuł mistrza świata zdobyło łącznie 37 zawodników z 9 krajów[84]. Łącznie najwięcej medali (12) zdobył Duńczyk Hans Nielsen. Najwięcej tytułów mistrzowskich (6) w historii zdobyli Szwed Tony Rickardsson i Nowozelandczyk Ivan Mauger[85]. Najwięcej srebrnych medali (6) zdobył Nielsen, a najwięcej brązowych (4) Polak Tomasz Gollob[84]. W sumie medale zdobywało 94 żużlowców.

Lp. Zawodnik Państwo Lata[g] Złoto Srebro Brąz Razem
1. Rickardsson, TonyTony Rickardsson   Szwecja 1991–2005 6 3 2 11
2. Mauger, IvanIvan Mauger   Nowa Zelandia 1967–1979 6 3 1 10
3. Fundin, OveOve Fundin   Szwecja 1956–1967 5 3 3 11
4. Zmarzlik, BartoszBartosz Zmarzlik *   Polska 2016–2024 5 2 1 8
5. Nielsen, HansHans Nielsen   Dania 1984–1999 4 6 2 12
6. Briggs, BarryBarry Briggs   Nowa Zelandia 1955–1969 4 3 3 10
7. Hancock, GregGreg Hancock   Stany Zjednoczone 1996–2016 4 2 3 9
8. Crump, JasonJason Crump   Australia 2001–2010 3 5 2 10
9. Woffinden, TaiTai Woffinden   Wielka Brytania 2013–2020 3 2 1 6
10. Pedersen, NickiNicki Pedersen   Dania 2003–2015 3 1 3 7
11. Olsen, OleOle Olsen   Dania 1971–1981 3 1 2 6
12. Gundersen, ErikErik Gundersen   Dania 1984–1988 3 1 4
13. Moore, RonnieRonnie Moore   Nowa Zelandia 1954–1960 2 3 5
14. Williams, FreddieFreddie Williams   Wielka Brytania 1950–1953 2 1 3
15. Craven, PeterPeter Craven   Wielka Brytania 1955–1962 2 2 4
16. Young, JackJack Young   Australia 1951–1952 2 2
Penhall, BruceBruce Penhall   Stany Zjednoczone 1981–1982 2 2
18. Gollob, TomaszTomasz Gollob   Polska 1997–2010 1 2 4 7
19. Knutsson, BjörnBjörn Knutsson   Szwecja 1961–1965 1 2 3
Hamill, BillyBilly Hamill   Stany Zjednoczone 1996–2000 1 2 3
21. Pedersen, Jan OsvaldJan Osvald Pedersen   Dania 1986–1991 1 1 1 3
22. Milne, JackJack Milne   Stany Zjednoczone 1937–1938 1 1 2
Michanek, AndersAnders Michanek   Szwecja 1974–1975 1 1 2
Collins, PeterPeter Collins   Wielka Brytania 1976–1977 1 1 2
Jonsson, PerPer Jonsson   Szwecja 1990–1992 1 1 2
26. Ermolenko, SamSam Ermolenko   Stany Zjednoczone 1985–1995 1 3 4
27. Lee, MichaelMichael Lee   Wielka Brytania 1979–1983 1 2 3
28. Wilkinson, BlueyBluey Wilkinson   Australia 1936–1938 1 1 2
29. Van Praag, LionelLionel Van Praag   Australia 1936 1 1
Price, TommyTommy Price   Wielka Brytania 1949 1 1
Szczakiel, JerzyJerzy Szczakiel   Polska 1973 1 1
Müller, EgonEgon Müller   RFN 1983 1 1
Havelock, GaryGary Havelock   Wielka Brytania 1992 1 1
Loram, MarkMark Loram   Wielka Brytania 2000 1 1
Holder, ChrisChris Holder   Australia 2012 1 1
Doyle, JasonJason Doyle *   Australia 2017 1 1
Łaguta, ArtiomArtiom Łaguta   Rosja[e] 2021 1 1
38. Hampel, JarosławJarosław Hampel   Polska 2010–2013 2 1 3
39. Waterman, SplitSplit Waterman   Wielka Brytania 1951–1953 2 2
Plechanow, IgorIgor Plechanow   ZSRR 1964–1965 2 2
Madsen, LeonLeon Madsen   Dania 2019–2022 2 2
42. Lindgren, FredrikFredrik Lindgren *   Szwecja 2018–2024 1 3 4
43. Lamoreaux, WilburWilbur Lamoreaux   Stany Zjednoczone 1937–1938 1 1 2
Jansson, BengtBengt Jansson   Szwecja 1967–1971 1 1 2
Plech, ZenonZenon Plech   Polska 1973–1979 1 1 2
Sanders, BillyBilly Sanders   Australia 1980–1983 1 1 2
Adams, LeighLeigh Adams   Australia 2005–2007 1 1 2
48. Langton, EricEric Langton   Wielka Brytania 1936 1 1
Parker, JackJack Parker   Wielka Brytania 1949 1 1
Green, WallyWally Green   Wielka Brytania 1950 1 1
Crutcher, BrianBrian Crutcher   Wielka Brytania 1954 1 1
Harrfeldt, SverreSverre Harrfeldt   Norwegia 1966 1 1
Waloszek, PawełPaweł Waloszek   Polska 1970 1 1
Persson, BerntBernt Persson   Szwecja 1972 1 1
Simmons, MalcolmMalcolm Simmons   Wielka Brytania 1976 1 1
Kennett, GordonGordon Kennett   Wielka Brytania 1978 1 1
Jessup, DaveDave Jessup   Wielka Brytania 1980 1 1
Collins, LesLes Collins   Wielka Brytania 1982 1 1
Wigg, SimonSimon Wigg   Wielka Brytania 1989 1 1
Nilsen, JimmyJimmy Nilsen   Szwecja 1998 1 1
Jonsson, AndreasAndreas Jonsson   Szwecja 2011 1 1
Kasprzak, KrzysztofKrzysztof Kasprzak   Polska 2014 1 1
Dudek, PatrykPatryk Dudek   Polska 2017 1 1
Lambert, RobertRobert Lambert *   Wielka Brytania 2024 1 1
65. Sajfutdinow, EmilEmil Sajfutdinow   Rosja[e] 2009–2021 3 3
66. Woryna, AntoniAntoni Woryna   Polska 1966–1970 2 2
Sjösten, SörenSören Sjösten   Szwecja 1969–1974 2 2
68. Milne, CordyCordy Milne   Stany Zjednoczone 1937 1 1
Lawson, LouisLouis Lawson   Wielka Brytania 1949 1 1
Warren, GrahamGraham Warren   Australia 1950 1 1
Biggs, JackJack Biggs   Australia 1951 1 1
Oakley, BobBob Oakley   Wielka Brytania 1952 1 1
Mardon, GeoffGeoff Mardon   Nowa Zelandia 1953 1 1
Nygren, OlleOlle Nygren   Szwecja 1954 1 1
Forrest, ArthurArthur Forrest   Wielka Brytania 1956 1 1
Lawson, AubAub Lawson   Australia 1958 1 1
Nordin, GöteGöte Nordin   Szwecja 1961 1 1
Jancarz, EdwardEdward Jancarz   Polska 1968 1 1
Louis, JohnJohn Louis   Wielka Brytania 1975 1 1
Crump, PhilPhil Crump   Australia 1976 1 1
Autrey, ScottScott Autrey   Stany Zjednoczone 1978 1 1
Knudsen, TommyTommy Knudsen   Dania 1981 1 1
Sigalos, DennisDennis Sigalos   Stany Zjednoczone 1982 1 1
King, LanceLance King   Stany Zjednoczone 1984 1 1
Tatum, KelvinKelvin Tatum   Wielka Brytania 1986 1 1
Doncaster, JeremyJeremy Doncaster   Wielka Brytania 1989 1 1
Wiltshire, ToddTodd Wiltshire   Australia 1990 1 1
Handberg, GertGert Handberg   Dania 1992 1 1
Louis, ChrisChris Louis   Wielka Brytania 1993 1 1
Boyce, CraigCraig Boyce   Australia 1994 1 1
Sullivan, RyanRyan Sullivan   Australia 2002 1 1
Iversen, Niels-KristianNiels-Kristian Iversen   Dania 2013 1 1
Janowski, MaciejMaciej Janowski   Polska 2022 1 1
Vaculík, MartinMartin Vaculík *   Słowacja 2023 1 1

Pogrubioną czcionką – zostali zaznaczeni zawodnicy, którzy kontynuują karierę żużlową. Dodatkowo przy stałych uczestnikach cyklu Grand Prix w sezonie 2025 postawiono gwiazdkę (*).

Według państw

edytuj

Stan po sezonie 2024

W poniższej tabeli przedstawione zostały państwa, których reprezentanci zdobyli przynajmniej jeden medal indywidualnych mistrzostw świata na żużlu.

Lp. Państwo Złoto Srebro Brąz Razem
1.   Szwecja 14 15 13 42
2.   Dania 14 12 11 37
3.   Wielka Brytania 12 16 12 40
4.   Nowa Zelandia 12 9 5 26
5.   Australia 9 7 12 28
6.   Stany Zjednoczone 9 6 11 26
7.   Polska 7 10 11 28
8.   Rosja[h][e] 1 2 3 6
9.   RFN 1 1
10.   Norwegia 1 1
11.   Słowacja 1 1

Rekordy

edytuj

Najmłodsi mistrzowie świata

edytuj

Według wieku

edytuj
Lp. Żużlowiec Tytuł Wiek Sezon
1.   Peter Craven 1. 21 lat, 86 dni 1955
2.   Ronnie Moore 1. 21 lat, 192 dni 1954
3.   Michael Lee 1. 21 lat, 269 dni 1980
4.   Peter Collins 1. 22 lata, 165 dni 1976
5.   Barry Briggs 1. 22 lata, 265 dni 1957
6.   Tai Woffinden 1. 23 lata, 56 dni 2013
7.   Ove Fundin 1. 23 lata, 122 dni 1956
8.   Barry Briggs 2. 23 lata, 264 dni 1958
9.   Gary Havelock 1. 23 lata, 299 dni 1992
10.   Tony Rickardsson 1. 24 lata, 3 dni 1994

Według tytułu

edytuj
Tytuł Żużlowiec Wiek Sezon
1.   Peter Craven 21 lat, 86 dni 1955
2.   Barry Briggs 23 lata, 264 dni 1958
3.   Bartosz Zmarzlik 27 lat, 158 dni 2022
4.   Bartosz Zmarzlik 28 lat, 171 dni 2023
5.   Bartosz Zmarzlik 29 lat, 155 dni 2024
6.   Tony Rickardsson 35 lat, 10 dni 2005

Najstarsi mistrzowie świata

edytuj

Według wieku

edytuj
Lp. Żużlowiec Tytuł Wiek Sezon
1.   Greg Hancock 4. 46 lat, 141 dni 2016
2.   Greg Hancock 3. 44 lata, 130 dni 2014
3.   Greg Hancock 2. 41 lat, 113 dni 2011
4.   Ivan Mauger 6. 39 lat, 333 dni 1979
5.   Tomasz Gollob 1. 39 lat, 156 dni 2010
6.   Ivan Mauger 5. 37 lat, 333 dni 1977
7.   Tommy Price 1. 37 lat, 294 dni 1949
8.   Hans Nielsen 4. 35 lat, 278 dni 1995
9.   Tony Rickardsson 6. 35 lat, 10 dni 2005
10.   Egon Müller 1. 34 lata, 282 dni 1983

Według tytułu

edytuj
Tytuł Żużlowiec Wiek Sezon
1.   Tomasz Gollob 39 lat, 156 dni 2010
2.   Greg Hancock 41 lat, 113 dni 2011
3.   Greg Hancock 44 lata, 130 dni 2014
4.   Greg Hancock 46 lat, 141 dni 2016
5.   Ivan Mauger 37 lat, 333 dni 1977
6.   Ivan Mauger 39 lat, 333 dni 1979

Żużlowcy, którzy zdobywali mistrzostwa świata z rzędu

edytuj
Tytuły Żużlowiec Sezony
3   Ivan Mauger 1968–1970
  Bartosz Zmarzlik 2022–2024
2   Jack Young 1951–1952
  Barry Briggs 1957–1958
  Ove Fundin 1960–1961
  Bruce Penhall 1981–1982
  Erik Gundersen 1984–1985
  Hans Nielsen 1986–1987
  Tony Rickardsson 1998–1999
  Tony Rickardsson 2001–2002
  Nicki Pedersen 2007–2008
  Bartosz Zmarzlik 2019–2020
  1. a b c d e W latach 1936–1938 o końcowej klasyfikacji indywidualnych mistrzostw świata decydowała łączna liczba punktów zgromadzona w eliminacjach i turnieju finałowym.
  2. W roku 1987 rozegrano finał dwudniowy, a punkty zawodników sumowano.
  3. W 1939 roku zorganizowano eliminacje, w których wyłoniono finalistów, jednak z powodu wybuchu II wojny światowej turniej finałowy został odwołany.
  4. Po zakończeniu turnieju w organizmie Shawna Morana wykryto niedozwolone środki dopingujące, w wyniku czego został on zdyskwalifikowany. Jednocześnie Międzynarodowa Federacja Motocyklowa zdecydowała o niezmienianiu klasyfikacji końcowej zawodów i nie przyznaniu srebrnego medalu żadnemu z zawodników.
  5. a b c d e W związku z decyzją Sportowego Sądu Arbitrażowego, wykluczającą Rosję z imprez sportowych o randze mistrzostw świata w latach 2021–2022, zawodnicy rosyjscy startowali jako reprezentanci Rosyjskiej Federacji Motocyklowej (MFR).
  6. a b Turniej poprzedzony punktowanym sprintem w ramach kwalifikacji.
  7. Lata, w których dany zawodnik zdobywał medale indywidualnych mistrzostw świata.
  8. W tym jako ZSRR.

Przypisy

edytuj
  1. Żużel. arenasportu.pl. [dostęp 2011-05-19]. (pol.).
  2. PAY A VISIT TO THE SPEEDWAY MUSEUM. retro-speedway.com. [dostęp 2011-05-19]. (ang.).
  3. a b Mała Encyklopedia Sportu. T. 2: L - Ż. Warszawa: Sport i Turystyka, 1987, s. 690-693. ISBN 83-217-2564-3.
  4. Historia: początki żużla w Europie. zuzelend.com. [dostęp 2011-05-19]. (pol.).
  5. a b Star Rider's Championship. sportowefakty.pl, 2010-11-01. [dostęp 2011-05-19]. (pol.).
  6. a b c d e 1936–1939. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  7. a b 1987. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  8. Speedway Grand Prix. speedway.torun.pl. [dostęp 2011-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-08)]. (pol.).
  9. SGP 2024 Kalendarz. fimspeedway.com. [dostęp 2024-09-28]. (pol.).
  10. 1949. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  11. 1950. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  12. 1951. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  13. 1952. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  14. 1953. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  15. 1954. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  16. 1955. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  17. 1956. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  18. 1957. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  19. 1958. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  20. 1959. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  21. 1960. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  22. 1961. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  23. 1962. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  24. 1963. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  25. 1964. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  26. 1965. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  27. 1966. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  28. 1967. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  29. 1968. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  30. 1969. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  31. 1970. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  32. 1971. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  33. 1972. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  34. 1973. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  35. 1974. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  36. 1975. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  37. 1976. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  38. 1977. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  39. 1978. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  40. 1979. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  41. 1980. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  42. 1981. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  43. 1982. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  44. 1983. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  45. 1984. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  46. 1985. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  47. 1986. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  48. 1988. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  49. 1989. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  50. 1990. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  51. 1991. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  52. 1992. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  53. 1993. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  54. 1994. speedway.org. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
  55. 1995. speedway.org. [dostęp 2011-05-04]. (ang.).
  56. 1996. speedway.org. [dostęp 2011-05-04]. (ang.).
  57. 1997. speedway.org. [dostęp 2011-05-04]. (ang.).
  58. 1998. speedway.org. [dostęp 2011-05-04]. (ang.).
  59. 1999. speedway.org. [dostęp 2011-05-04]. (ang.).
  60. 2000. speedway.org. [dostęp 2011-05-04]. (ang.).
  61. 2001. speedway.org. [dostęp 2011-05-04]. (ang.).
  62. 2002. speedway.org. [dostęp 2011-05-04]. (ang.).
  63. 2003. speedway.org. [dostęp 2011-05-04]. (ang.).
  64. KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2004. przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04]. (pol.).
  65. KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2005. przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04]. (pol.).
  66. KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2006. przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04]. (pol.).
  67. KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2007. przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04]. (pol.).
  68. KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2008. przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04]. (pol.).
  69. KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2009. przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04]. (pol.).
  70. KLASYFIKACJA GRAND PRIX 2010. espeedway.pl. [dostęp 2011-05-04]. (pol.).
  71. Klasyfikacja SGP/IMŚ. sportowefakty.pl. [dostęp 2011-10-10]. (pol.).
  72. 2012 FIM SPEEDWAY WORLD CHAMPIONSHIP STANDINGS. speedwaygp.com. [dostęp 2012-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-03)]. (ang.).
  73. Tai Woffinden mistrzem świata, Adrian Miedziński najlepszy na Motoarenie!. sportowefakty.pl. [dostęp 2013-10-05]. (pol.).
  74. Krzysztof Kasprzak najlepszy w Grand Prix Polski! Jarosław Hampel na podium!. sportowefakty.pl. [dostęp 2014-10-12]. (pol.).
  75. Peter Kildemand walczył do końca. Zobacz klasyfikację końcową cyklu GP. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2015-10-24]. (pol.).
  76. Wielki sukces Zmarzlika, dramat Janowskiego. Zobacz klasyfikację generalną cyklu. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2016-10-22]. (pol.).
  77. Wielki sezon Jasona Doyle’a. Zobacz klasyfikację końcową cyklu Grand Prix. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2017-10-28]. (pol.).
  78. Tai Woffinden po raz trzeci! Zobacz klasyfikację końcową cyklu Grand Prix. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2018-10-06]. (pol.).
  79. Żużel. Bartosz Zmarzlik mistrzem świata! Klasyfikacja końcowa cyklu Grand Prix. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2019-10-06]. (pol.).
  80. Żużel. Zmarzlik mistrzem, Janowski tuż za podium! Klasyfikacja końcowa cyklu Grand Prix. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2020-10-03]. (pol.).
  81. Laguta crowned SGP 2021 World Champion. speedwaygp.com. [dostęp 2021-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-02)]. (ang.).
  82. Overall classification. fim-moto.com. [dostęp 2022-10-03]. (ang.).
  83. Żużel. Kolejne złoto Zmarzlika i pierwszy medal Vaculika! Klasyfikacja końcowa cyklu Grand Prix. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2023-11-16]. (pol.).
  84. a b Damian Woźniak: Co mówią liczby, czyli kto najlepszym żużlowcem w historii?. sportowefakty.pl, 2010-11-14. [dostęp 2011-05-21]. (pol.).
  85. Złoci medaliści IMŚ na żużlu. sportowefakty.pl, 2008-04-24. [dostęp 2011-05-21]. (pol.).