Lista książąt Liechtensteinu
Lista książąt Liechtensteinu – lista władców księstwa Liechtensteinu, obejmująca wszystkich członków rodziny Liechtensteinów od nadania jej dziedzicznych tytułów książęcych, więc od 1608 roku. Księstwo Liechtensteinu jako twór państwowy powstało dopiero w 1719 roku za panowania Antoniego Floriana, kiedy to połączone dobra Schellenberg i Vaduz zakupione kilka lat wcześniej przez Jana Adama I, zostały wyniesione do rangi księstwa przez cesarza Karola VI Habsburga.
Liechtenstein
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Liechtensteinu Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Monarcha
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna
|
Wszyscy władcy w historii Liechtensteinu należeli do dynastii Liechtensteinów i są potomkami księcia Hartmanna II Liechtensteina.
Najkrócej panującym władcą był Antoni Florian – 3 lata, 6 miesięcy i 30 dni[a], zaś najdłużej Jan II Dobry – 70 lat, 2 miesiące i 29 dni, który jest też drugim najdłużej panującym samodzielnie władcą w historii Europy po królowej Elżbiecie II[b].
Pierwszym monarchą, który osobiście odwiedził Liechtenstein był Alojzy II i miało to miejsce w 1848 roku, natomiast pierwszym księciem, który zamieszkał w Księstwie był dopiero Franciszek Józef II.
Aktualnie panującym monarchą jest Jan Adam II, a jego następcą Alojzy Liechtenstein.
Małżonki książąt Liechtensteinu noszą tytuł Księżnej Liechtenteinu (niem. Fürst von und zu Liechtenstein).
TytulaturaEdytuj
Panujący książę nosi tytuły: księcia Liechtensteinu, księcia opawskiego i karniowskiego, hrabiego Rietbergu i suwerena Domu Książęcego. Jego oficjalny tytuł w języku niemieckim brzmi: Fürst von und zu Liechtenstein, Herzog von Troppau und Jägerndorf, Graf zu Rietberg, Regierer des Hauses von und zu Liechtenstein.
Lista książąt LiechtensteinuEdytuj
Książęta tytularni Liechtenstein[c]Edytuj
# | Imię | Lata życia | Czas rządów | Rodzice | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Urodzony | Zmarły | Od | Do | ||||
1 | Karol I
Karl I |
30 lipca 1569 | 12 lutego 1627 | 20 grudnia
1608 |
12 lutego
1627 |
Hartmann II, | |
2 | Karol Euzebiusz
Karl Eusebius |
11 kwietnia 1611 | 5 lutego 1684 | 12 lutego
1627 |
5 kwietnia
1684 |
Karol I, | |
3 | Jan Adam I
Johannes Adam I |
16 sierpnia 1662 | 16 czerwca 1712 | 5 kwietnia
1684 |
16 czerwca
1712 |
Karol Euzebiusz, | |
4 | Józef Wacław I
Josef Wenzel I |
9 sierpnia 1696 | 10 lutego 1772 | 16 czerwca
1712 |
abdykacja
12 marca 1718 |
Filip Erazm, | |
5 | Antoni Florian
Anton Florian |
28 maja 1656 | 11 listopada 1721 | 12 marca
1718 |
utworzenie Księstwa Liechtensteinu
23 stycznia 1719 |
Hartmann III, |
Książęta LiechtensteinuEdytuj
# | Imię | Lata życia | Czas rządów | Rodzice | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Urodzony | Zmarły | Od | Do | ||||
5 | Antoni Florian
Anton Florian |
28 maja 1656 | 11 listopada 1721 | utworzenie Księstwa Liechtensteinu
23 stycznia 1719 |
11 listopada
1721 |
Hartmann III, | |
6 | Józef I Jan
Joseph I Johann |
27 maja 1690 | 17 grudnia 1732 | 11 listopada
1721 |
17 grudnia
1732 |
Antoni Florian, | |
7 | Jan Nepomucen Karol
Johann Nepomuk Karl |
8 lipca 1724 | 22 grudnia 1748 | 17 grudnia
1732[d] |
22 grudnia
1748 |
Józef I Jan, | |
4 | Józef Wacław I
Josef Wenzel I |
9 sierpnia 1696 | 10 lutego 1772 | 22 grudnia
1748 |
10 lutego
1772 |
Filip Erazm, | |
8 | Franciszek Józef I
Franz Joseph I |
19 listopada 1726 | 18 sierpnia 1781 | 10 lutego
1772 |
18 sierpnia
1781 |
Emanuel, | |
9 | Alojzy I
Aloys I |
15 maja 1759 | 24 marca 1805 | 18 sierpnia
1781 |
24 marca
1805 |
Franciszek Józef I, | |
10 | Jan I
Johann I |
27 czerwca 1760 | 20 kwietnia 1836 | 24 marca
1805 |
20 kwietnia
1836[e] |
Franciszek Józef I, | |
11 | Alojzy II
Aloys II |
25 maja 1796 | 12 listopada 1858 | 20 kwietnia
1836 |
12 listopada
1858 |
Jan I, | |
12 | Jan II
Johann II |
5 października 1840 | 11 lutego 1929 | 12 listopada
1858 |
11 lutego
1929 |
Alojzy II, | |
13 | Franciszek I
Franz I |
28 sierpnia 1853 | 25 lipca 1938 | 11 lutego
1929 |
25 lipca
1938[f] |
Alojzy II, | |
14 | Franciszek Józef II
Franz Joseph II |
16 sierpnia 1906 | 13 listopada 1989 | 25 lipca
1938 |
13 listopada
1989[g] |
Alojzy, | |
15 | Jan Adam II
Johann Adam II |
14 lutego 1945 | --- | 13 listopada
1989 |
teraz[h] | Franciszek Józef II, Georgina von Wilczek |
Zobacz teżEdytuj
UwagiEdytuj
- ↑ Najkrócej samodzielnie panującym księciem był Jan Nepomucen Karol, którego samodzielne panowanie trwało 3 lata, 5 miesięcy i 14 dni (1745-1748), jednak formalnie był księciem już od 1732, a w jego imieniu władzę sprawował Józef Wacław I z powodu jego nieletniości. Zatem formalnie jego panowanie trwało 16 lat, i 5 dni.
- ↑ Nie licząc Ludwika XIV, którego panowanie po odliczeniu regencji trwało nie 72, a 54 lata.
- ↑ Członkowie rodu Liechtensteinów, którzy mieli tytuł książęcy przed utworzeniem Księstwa Liechtensteinu w 1719 roku.
- ↑ Z powodu jego nieletniości w latach 1732-1745 władzę w charakterze regenta sprawował Józef Wacław I. Samodzielną władzę zaczął sprawować dopiero od 8 lipca 1745.
- ↑ W latach 1806-1814 formalną władzę sprawował nieletni syn Jana I – Karol Jan. W 1806 roku Liechtenstein został wcielony do Związku Reńskiego, a takim ruchem książę Jan chciał uniknąć konfliktu z monarchią habsburską.
- ↑ Już od 30 marca 1938 władzę w charakterze koregenta sprawował jego następca – Franciszek Józef II.
- ↑ Już od 24 marca 1984 władzę w charakterze koregenta sprawował jego następca – Jan Adam II.
- ↑ Już od 15 sierpnia 2004 władzę w charakterze koregenta sprawuje jego następca – Alojzy.
BibliografiaEdytuj
- Krzysztof Koźbiał: System polityczny Księstwa Liechtensteinu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 90. ISBN 978-83-233-3523-8. [dostęp 2021-08-30]. (pol.).
- Aneks 3. Panujący książęta Księstwa Liechtensteinu. W: Konstytucja Księstwa Liechtensteinu. Radosław Grabowski (tłum.), Teresa Koperska (red.), Katarzyna Gralak (red.). Warszawa: Biblioteka Sejmowa, 2013, s. 102. ISBN 978-83-7666-209-1. [dostęp 2021-08-30]. (pol.).
- Heinz Dopsch, Arthur Stögmann: Liechtenstein, von – Historisches Lexicon. Historisches Lexicon des Fürstentums Liechtenstein online. [dostęp 2021-08-30]. (niem.).