Lista książąt Liechtensteinu

Lista książąt Liechtensteinu – lista władców księstwa Liechtensteinu, obejmująca wszystkich członków rodziny Liechtensteinów od nadania jej dziedzicznych tytułów książęcych, więc od 1608 roku. Księstwo Liechtensteinu jako twór państwowy powstało dopiero w 1719 roku za panowania Antoniego Floriana, kiedy to połączone dobra Schellenberg i Vaduz zakupione kilka lat wcześniej przez Jana Adama I, zostały wyniesione do rangi księstwa przez cesarza Karola VI Habsburga.

Wszyscy władcy w historii Liechtensteinu należeli do dynastii Liechtensteinów i są potomkami księcia Hartmanna II Liechtensteina.

Najkrócej panującym władcą był Antoni Florian – 3 lata, 6 miesięcy i 30 dni^[a], zaś najdłużej Jan II Dobry – 70 lat, 2 miesiące i 29 dni, który jest też drugim najdłużej panującym samodzielnie władcą w historii Europy po królowej Elżbiecie II^[b].

Pierwszym monarchą, który osobiście odwiedził Liechtenstein był Alojzy II i miało to miejsce w 1848 roku, natomiast pierwszym księciem, który zamieszkał w Księstwie był dopiero Franciszek Józef II.

Aktualnie panującym monarchą jest Jan Adam II, a jego następcą Alojzy Liechtenstein.

Małżonki książąt Liechtensteinu noszą tytuł Księżnej Liechtenteinu (niem. Fürst von und zu Liechtenstein).

TytulaturaEdytuj

Panujący książę nosi tytuły: księcia Liechtensteinu, księcia opawskiego i karniowskiego, hrabiego Rietbergu i suwerena Domu Książęcego. Jego oficjalny tytuł w języku niemieckim brzmi: Fürst von und zu Liechtenstein, Herzog von Troppau und Jägerndorf, Graf zu Rietberg, Regierer des Hauses von und zu Liechtenstein.

Lista książąt LiechtensteinuEdytuj

Książęta tytularni Liechtenstein^[c]Edytuj

#	Imię	Lata życia		Czas rządów		Rodzice
#	Imię	Urodzony	Zmarły	Od	Do	Rodzice
1	Karol I Karl I	30 lipca 1569 Feldsberg	12 lutego 1627 Praga	20 grudnia 1608	12 lutego 1627	Hartmann II, Anna von Ortenburg
2	Karol Euzebiusz Karl Eusebius	11 kwietnia 1611 Feldsberg	5 lutego 1684 Kostelec nad Černými lesy	12 lutego 1627	5 kwietnia 1684	Karol I, Anna Maria Schember von Czernahora
3	Jan Adam I Johannes Adam I	16 sierpnia 1662 Brno	16 czerwca 1712 Wiedeń	5 kwietnia 1684	16 czerwca 1712	Karol Euzebiusz, Joanna Beatrycze von Dietrichstein und Nikolsburg
4	Józef Wacław I Josef Wenzel I	9 sierpnia 1696 Praga	10 lutego 1772 Wiedeń	16 czerwca 1712	abdykacja 12 marca 1718	Filip Erazm, Krystyna Teresa von Löwenstein-Wertheim
5	Antoni Florian Anton Florian	28 maja 1656 Wilfersdorf	11 listopada 1721 Wiedeń	12 marca 1718	utworzenie Księstwa Liechtensteinu 23 stycznia 1719	Hartmann III, Sidonia Elisabeth von Salm Reifferscheidt

Książęta LiechtensteinuEdytuj

#	Imię	Lata życia		Czas rządów		Rodzice
#	Imię	Urodzony	Zmarły	Od	Do	Rodzice
5	Antoni Florian Anton Florian	28 maja 1656 Wilfersdorf	11 listopada 1721 Wiedeń	utworzenie Księstwa Liechtensteinu 23 stycznia 1719	11 listopada 1721	Hartmann III, Sidonia Elisabeth von Salm Reifferscheidt
6	Józef I Jan Joseph I Johann	27 maja 1690 Wiedeń	17 grudnia 1732 Feldsberg	11 listopada 1721	17 grudnia 1732	Antoni Florian, Eleonore Barbara von Thun und Hohenstein
7	Jan Nepomucen Karol Johann Nepomuk Karl	8 lipca 1724 Wiedeń	22 grudnia 1748 Vyškov	17 grudnia 1732^[d]	22 grudnia 1748	Józef I Jan, Maria Anna von Oettingen-Spielberg
4	Józef Wacław I Josef Wenzel I	9 sierpnia 1696 Praga	10 lutego 1772 Wiedeń	22 grudnia 1748	10 lutego 1772	Filip Erazm, Krystyna Teresa von Löwenstein-Wertheim
8	Franciszek Józef I Franz Joseph I	19 listopada 1726 Mediolan	18 sierpnia 1781 Metz	10 lutego 1772	18 sierpnia 1781	Emanuel, Maria Anna Dietrichstein
9	Alojzy I Aloys I	15 maja 1759 Wiedeń	24 marca 1805 Wiedeń	18 sierpnia 1781	24 marca 1805	Franciszek Józef I, Leopoldyna von Sternberg
10	Jan I Johann I	27 czerwca 1760 Wiedeń	20 kwietnia 1836 Wiedeń	24 marca 1805	20 kwietnia 1836^[e]	Franciszek Józef I, Leopoldyna von Sternberg
11	Alojzy II Aloys II	25 maja 1796 Wiedeń	12 listopada 1858 Eisgrub	20 kwietnia 1836	12 listopada 1858	Jan I, Józefa Fürstenberg-Weitra
12	Jan II Johann II	5 października 1840 Eisgrub	11 lutego 1929 Feldsberg	12 listopada 1858	11 lutego 1929	Alojzy II, Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau
13	Franciszek I Franz I	28 sierpnia 1853 Mödling	25 lipca 1938 Feldsberg	11 lutego 1929	25 lipca 1938^[f]	Alojzy II, Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau
14	Franciszek Józef II Franz Joseph II	16 sierpnia 1906 Frauental	13 listopada 1989 Grabs	25 lipca 1938	13 listopada 1989^[g]	Alojzy, Elżbieta Amalia Habsburg
15	Jan Adam II Johann Adam II	14 lutego 1945 Zurych	---	13 listopada 1989	teraz^[h]	Franciszek Józef II, Georgina von Wilczek

Zobacz teżEdytuj

UwagiEdytuj

↑ Najkrócej samodzielnie panującym księciem był Jan Nepomucen Karol, którego samodzielne panowanie trwało 3 lata, 5 miesięcy i 14 dni (1745-1748), jednak formalnie był księciem już od 1732, a w jego imieniu władzę sprawował Józef Wacław I z powodu jego nieletniości. Zatem formalnie jego panowanie trwało 16 lat, i 5 dni.
↑ Nie licząc Ludwika XIV, którego panowanie po odliczeniu regencji trwało nie 72, a 54 lata.
↑ Członkowie rodu Liechtensteinów, którzy mieli tytuł książęcy przed utworzeniem Księstwa Liechtensteinu w 1719 roku.
↑ Z powodu jego nieletniości w latach 1732-1745 władzę w charakterze regenta sprawował Józef Wacław I. Samodzielną władzę zaczął sprawować dopiero od 8 lipca 1745.
↑ W latach 1806-1814 formalną władzę sprawował nieletni syn Jana I – Karol Jan. W 1806 roku Liechtenstein został wcielony do Związku Reńskiego, a takim ruchem książę Jan chciał uniknąć konfliktu z monarchią habsburską.
↑ Już od 30 marca 1938 władzę w charakterze koregenta sprawował jego następca – Franciszek Józef II.
↑ Już od 24 marca 1984 władzę w charakterze koregenta sprawował jego następca – Jan Adam II.
↑ Już od 15 sierpnia 2004 władzę w charakterze koregenta sprawuje jego następca – Alojzy.

BibliografiaEdytuj

Krzysztof Koźbiał: System polityczny Księstwa Liechtensteinu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 90. ISBN 978-83-233-3523-8. [dostęp 2021-08-30]. (pol.).
Aneks 3. Panujący książęta Księstwa Liechtensteinu. W: Konstytucja Księstwa Liechtensteinu. Radosław Grabowski (tłum.), Teresa Koperska (red.), Katarzyna Gralak (red.). Warszawa: Biblioteka Sejmowa, 2013, s. 102. ISBN 978-83-7666-209-1. [dostęp 2021-08-30]. (pol.).
Heinz Dopsch, Arthur Stögmann: Liechtenstein, von – Historisches Lexicon. Historisches Lexicon des Fürstentums Liechtenstein online. [dostęp 2021-08-30]. (niem.).

[uwaga_1.-1] Najkrócej samodzielnie panującym księciem był Jan Nepomucen Karol, którego samodzielne panowanie trwało 3 lata, 5 miesięcy i 14 dni (1745-1748), jednak formalnie był księciem już od 1732, a w jego imieniu władzę sprawował Józef Wacław I z powodu jego nieletniości. Zatem formalnie jego panowanie trwało 16 lat, i 5 dni.

[uwaga_8.-2] Nie licząc Ludwika XIV, którego panowanie po odliczeniu regencji trwało nie 72, a 54 lata.

[uwaga_2.-3] Członkowie rodu Liechtensteinów, którzy mieli tytuł książęcy przed utworzeniem Księstwa Liechtensteinu w 1719 roku.

[uwaga_3.-4] Z powodu jego nieletniości w latach 1732-1745 władzę w charakterze regenta sprawował Józef Wacław I. Samodzielną władzę zaczął sprawować dopiero od 8 lipca 1745.

[uwaga_4.-5] W latach 1806-1814 formalną władzę sprawował nieletni syn Jana I – Karol Jan. W 1806 roku Liechtenstein został wcielony do Związku Reńskiego, a takim ruchem książę Jan chciał uniknąć konfliktu z monarchią habsburską.

[uwaga_5.-6] Już od 30 marca 1938 władzę w charakterze koregenta sprawował jego następca – Franciszek Józef II.

[uwaga_6.-7] Już od 24 marca 1984 władzę w charakterze koregenta sprawował jego następca – Jan Adam II.

[uwaga_7.-8] Już od 15 sierpnia 2004 władzę w charakterze koregenta sprawuje jego następca – Alojzy.

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]

[h]