Orisa (hindi ओड़िशा[2], trb.: Oriśa, trl.: Oṛiśā; orija ଓଡ଼ିଶା, trb.: Oriśa, trl.: Oṛiśā; ang. Odisha[3]; do 2011 hindi उड़ीसा, trb.: Urisa, trl.: Uṛīsā; ang. Orissa) – jeden ze stanów Indii położony we wschodniej części kraju, nad Zatoką Bengalską. Głównymi miastami poza stolicą są: Katak i Puri.

Orisa
ଓଡ଼ିଶା
stan
ilustracja
Państwo

 Indie

Siedziba

Bhubaneswar

Kod ISO 3166-2

IN-OR

Gubernator

Murlidhar Chandrakant Bhandare

Premier

Naveen Patnaik

Powierzchnia

155 707 km²

Populacja (2011)
• liczba ludności


41 947 358[1]

• gęstość

269,4 os./km²

Języki urzędowe

orija

Położenie na mapie Indii
Położenie na mapie
Strona internetowa

Geografia

edytuj

Większą część terytorium zajmuje Wyżyna Dekan. Najwyżej wznosi się masyw Simlipali. Jego najwyższy szczyt, Meghasani, osiąga 1165 m n.p.m. Największą rzeką jest Mahanadi, której delta zajmuje dużą część powierzchni stanu. Orisa leży w strefie klimatu zwrotnikowego pośredniego, o odmianie monsunowej. Lasy, zajmujące 40% powierzchni, obfitują w cenne gatunki drzew (m.in. drzewo tekowe i sandałowe).

Podział administracyjny

edytuj

Stan Orisa dzieli się na następujące okręgi:

  1. Angul
  2. Balangir
  3. Baleshwar
  4. Bargarh
  5. Bauda
  6. Bhadrak
  7. Cuttack
  8. Deogarh
  9. Dhenkanal
  10. Gajapati
  11. Ganjam
  12. Jagatsinghpur
  13. Jajpur
  14. Jharsuguda
  15. Kalahandi
  1. Kendrapara
  2. Kendujhargarh
  3. Khordha
  4. Koratput
  5. Malkangiri
  6. Mayurbhanj
  7. Nabarangapur
  8. Nayagarh
  9. Nuaparha
  10. Phulabhani
  11. Puri
  12. Rayagada
  13. Sambalpur
  14. Sonapur
  15. Sundargarh

Gospodarka

edytuj

Przemysł

edytuj

Orisa jest regionem górniczo-rolniczym. Region ten jest pierwszym w Indiach producentem rud żelaza i manganu. Ponadto prowadzi się wydobycie rud chromu, boksytów i toru.

Intensywnie rozwija się nowoczesny przemysł informatyczny oraz hutnictwo aluminium i żelaza, produkcja stali i przetwórstwo naftowo-chemiczne.

Mimo rozwoju nowocześniejszych gałęzi przemysłu duże znaczenie nadal mają stare: włókiennictwo i przemysł spożywczy.

Rolnictwo

edytuj

W ostatnim czasie rolnictwo traci na znaczeniu, choć większość ludzi nadal pracuje w tym dziale. Głównymi uprawami są: ryż, rośliny strączkowe, rośliny oleiste i juta. Hoduje się bydło, bawoły i owce.

Religia

edytuj

W regionie tym dochodzi od sierpnia 2008 roku do zamieszek na tle religijnym, które wybuchają na tle działalności hinduskich ekstremistów. W ich wyniku tysiące chrześcijan (szacuje się tę liczbę na 50 000[4]) musiało szukać schronienia w lasach i w strefach zamkniętych. Zanotowano również 200 ofiar śmiertelnych[5].

Transport

edytuj

Główną arterią komunikacyjną jest biegnąca wzdłuż wybrzeża droga z Ćennaju do Kolkaty. Największym portem morskim jest Paradip. Stopniowo wzrasta jednak znaczenie dwóch innych portów: Dhamry i Gopalpuru.

Turystyka

edytuj

Orisa jest stanem obfitującym w zabytki. Największym centrum turystyki jest Bhubaneśwar. Znajduje się tam około 150 świątyń pochodzących z VIIXVI wieku. Znana jest zwłaszcza świątynia Lingaradży z XI wieku. Dużymi centrami ruchu turystycznego są ponadto: Puri (znajduje się tu świątynia Śri Mandir z XII i XIII wieku, ponadto odbywa się festiwal Rath Yatra) i Konarak (atrakcją jest zespół zabytkowych świątyń hinduistycznych). Największym kąpieliskiem jest Gopalpur.

Katastrofy naturalne

edytuj

W 1999 roku cyklon tropikalny 05B spustoszył wybrzeże Orisy, zabijając około 10 000 osób.

Przypisy

edytuj
  1. 3. Size, Growth Rate and Distribution of Population, [w:] 2011 Census of India, Office of the Registrar General & Census Commissioner, India [dostęp 2019-08-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-31].
  2. उड़ीसा (नाम परिवर्तन) विधेयक, 2010 [The Orissa (Alteration of Name) Bill, 2010]
  3. The Orissa (Alteration of Name) Bill, 2010
  4. George Thomas: Hindu State: Purging Christians from Orissa. 29 grudnia 2008. [dostęp 2010-06-08]. (ang.).
  5. Fear and fundamentalism in India