Portal:Stany Zjednoczone

 < Portale < Geografia < Ameryka Północna < Stany Zjednoczone

WIKIPORTAL Stany Zjednoczone

Flag of the United States of America
Flag of the United States of America
Great Seal of the United States of America
Great Seal of the United States of America
Location on the world map

Stany Zjednoczone, demokratyczne państwo o liczbie ludności przekraczającej prawie 310 000 000 i powierzchni 9 631 418 km² umiejscowione w Ameryce Północnej. Graniczy z Kanadą od północy i Meksykiem od południa; od wschodu granicę kraju stanowi Ocean Atlantycki, a od zachodu Ocean Spokojny. Od 4 lipca 1776 Stany Zjednoczone stały się niezależne od Wielkiej Brytanii. Pierwszym prezydentem USA został Jerzy Waszyngton. Początkowo nowe państwo miało wiele kłopotów finansowych i politycznych. Trwała walka pomiędzy dwoma obozami: Federalistów (późniejszych Republikanów) chcących silnej władzy centralnej i Antyfederalistów (którzy przekształcili się w Demokratycznych Republikanów, a następnie w Demokratów) dążących do zachowania odrębności poszczególnych stanów. Drugą sprawą sporną była kwestia niewolnictwa, które miało pozostać kwestią rozstrzyganą na poziomie władz stanowych i przez długi czas udawało się zachować równowagę pomiędzy jego zwolennikami i przeciwnikami. Konstytucja została uchwalona 17 września 1787.

Wybrany artykuł na medal edytuj

Bielik amerykański (Haliaeetus leucocephalus) – gatunek drapieżnego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), występujący w Ameryce Północnej; jest blisko spokrewniony z bielikiem. Jako symbol narodowy Stanów Zjednoczonych jest najbardziej rozpoznawalnym północnoamerykańskim ptakiem. Zasięg występowania obejmuje Kanadę i Alaskę, 48 „kontynentalnych” stanów USA oraz Meksyk. Jest spotykany nad otwartą wodą w pobliżu dużych zbiorników wodnych (np. jezior) lub nad oceanem. Gniazda zakłada na starych drzewach. Wyróżnia się dwa podgatunki.

Haliaeetus leucocephalus to duży ptak o długości ciała od 71 do 96 cm, z rozpiętością skrzydeł od 168 do 244 cm, oraz wagą od 3 do 6,3 kg. Samice o około 25% większe niż samce. Upierzenie ciała dorosłych osobników jest brązowe, mają białą głowę i ogon, jasnożółte tęczówki i szpony oraz mocno zakrzywiony dziób. Podrostki całkowicie brązowe poza żółtymi stopami. Samce i samice identyczne pod względem upierzenia. Żywią się głównie rybami, ale są konsumentami oportunistycznymi. Polują na ryby, wykorzystując lot opadający i wyciągając je z wody za pomocą szponów. Osiągają dojrzałość płciową w wieku czterech lub pięciu lat. Na wolności dożywają do lat trzydziestu, ale zwykle żyją dłużej w niewoli. Budują największe gniazda ze wszystkich ptaków występujących w Ameryce Północnej. Głębokość konstrukcji dochodzi do 4 metrów, szerokość do 2,5 metra, waga do 1 tony.

Pod koniec XX wieku gatunek był na skraju wymarcia na terenie Stanów Zjednoczonych (z wyjątkiem Alaski, gdzie jego populacja rosła, podobnie jak i w Kanadzie), ale obecnie jego populacja utrzymuje się na stabilnym poziomie i ma wkrótce zostać usunięty z rządowej listy zagrożonych gatunków. 12 lipca 1995 bielik amerykański został oficjalnie przeklasyfikowany przez „United States Fish and Wildlife Service” z kategorii „Endangered” (zagrożony wyginięciem) na „Threatened” (narażony na wyginięcie). 6 lipca 1999 zapoczątkowano inicjatywę To Remove the Bald Eagle in the Lower 48 States From the List of Endangered and Threatened Wildlife („Zdjęcie bielika amerykańskiego z listy zagrożonych gatunków na terenie 48 stanów USA”). Został usunięty z tej listy 28 lipca 2007.

Wybrana ilustracja edytuj

Czy wiesz, że... edytuj

Columbia Center

Czy wiesz, że...

... Sędziowie amerykańscy, według zapisów konstytucyjnych są niezawiśli i pełnią swe funkcje bezterminowo?

... najdłuższą siecią metra na świecie jest metro nowojorskie?

... Wielkie Jezioro Słone w stanie Utah stanowi pozostałość plejstoceńskiego jeziora Bonneville?

... nazwa mieszczącego się w Seattle budynku Columbia Center (na zdjęciu) była zmieniana 4-krotnie?

Kuchnia edytuj

Jambalaya – potrawa kreolska, składająca się głównie z ryżu, z dodatkiem cebuli, czosnku, papryki i pomidorów.

Jej dokładny skład zależy od pochodzenia przepisu. Występuje w bardzo wielu wersjach. Jambalaya jest to raczej rodzaj przygotowywania ryżu z dodatkami, niż konkretny przepis, gdyż tradycyjne składniki różnią się w zależności od tego co było aktualnie dostępne na targu, w gospodarstwie, zostało wyłowione z wody lub też upolowane.

Do zrobienia edytuj

Jeśli chcesz pomóc w tworzeniu portalu "Stany Zjednoczone", znajdziesz tu tematy, które są potrzebne do zrobienia/poszerzenia. Jeśli zauważyłeś, że brakuje jakiegoś artykułu, a sam nie możesz go napisać, prosimy o umieszczenie go na poniższej liście oraz tutaj.

Brakujące:
Michael Aguirre - Oświata w Stanach Zjednoczonych - Vashon Island - Muzyka w Stanach Zjednoczonych - Muzea w Stanach Zjednoczonych - Teatr w Stanach Zjednoczonych - Sport w Stanach Zjednoczonych - Kuchnia w Stanach Zjednoczonych

Do poszerzenia lub poprawienia:
Bob O’Connor - Cheyenne - Cincinnati - Clark (New Jersey) - Clarksville (Missouri) - Luke Ravenstahl - Tuscaloosa (Alabama) - Tyler (Teksas) - Unionville (Nevada) - United States Metric Board - Uniwersytet Stanforda - San Antonio (Teksas) - Szablon:Bronx - Szablon:Staten Island

Kategorie edytuj

Wybrany dobry artykuł edytuj

John Felix Anthony Cena Jr. (ur. 23 kwietnia 1977 w West Newbury w Massachusetts) – amerykański wrestler, raper, aktor i prowadzący reality show. Obecnie występuje w amerykańskiej federacji wrestlingu WWE i prowadzi reality show American Grit.

W 2006 Cena wystąpił w wyprodukowanym przez WWE Studios i 20th Fox Century America filmie W cywilu. Ogólnoświatowe zyski finansowe z dystrybucji filmu wyniosły ponad 18 milionów dolarów. Światowa premiera jego drugiego filmu, 12 rund, odbyła się w marcu 2009; podobnie jak W cywilu została wyprodukowana przez WWE Studios. W 2010 odbyła się premiera jego trzeciego filmu – Legendary. Cena zagrał ojca Freda w Fred: The Movie i jego sequelach: Noc żywego Freda i Fred: Obóz obciachu. W 2015 Cena wystąpił w filmach Wykolejona, Sisters oraz Daddy's Home.

Wybrana biografia edytuj

Kristoffer Kristofferson (ur. 22 czerwca 1936 roku w Brownsville, w stanie Teksas) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny oraz piosenkarz i kompozytor muzyki country.

Od 1970 roku występował na estradzie i nagrywał płyty. Stał się laureatem trzech nagród Grammy. Wylansował m.in. takie przeboje jak Sunday Mornin' Comin' Down, Help Me Make it Through the Night, For the Good Times, Loving Her Was Easy i Why Not. Jego piosenki wykonywali w swoim repertuarze m.in. Janis Joplin (Me and Bobby McGee), Elvis Presley (Why My Lord), Roger Miller, Johnny Cash, Sammi Smith i Jerry Lee Lewis (Once More with the Feeling). Wraz z Willie'em Nelsonem, Johnnym Cashem i Waylonem Jenningsem założył zespół The Highwaymen.

W 1971 roku zadebiutował w kinowym dramacie Dennisa Hoppera Ostatni film (The Last Movie, 1971) w roli aktorskiej jako rybałt kowboj i kompozytor muzyki filmowej.

Wybrana grafika na medal edytuj

Astronauta Bruce McCandless podczas czynności pozapojazdowych EVA (Extra-Vehicular Activity) w czasie misji programu STS (STS-41-B) wahadłowca Challenger w 1984 roku z użyciem osobistego zespołu manewrującego

Muzyka edytuj

Hanson – amerykański zespół muzyczny pochodzący z Tulsy w Oklahomie, złożony z braci Isaaca, Taylora oraz Zaca Hansonów. Stali się popularni w 1997 roku dzięki hitowi „MMMBop” ze swojego debiutanckiego albumu Middle of Nowhere, który przyniósł im trzy nominacje do nagrody Grammy.

Bracia Hanson wystąpili również w filmie Yo! Kidz: The Vidz, w którym Taylor zagrał biblijnego Dawida, walczącego z Goliatem, Isaac był narratorem, a inni członkowie rodziny, w tym Zac, byli wśród publiczności.

Wszyscy trzej bracia rozpoczęli swą edukację muzyczną od gry na fortepianie. Isaac wkrótce zmienił instrument na gitarę, Zac na perkusję, a Taylor pozostał przy instrumentach klawiszowych, mogli więc założyć garażowy zespół. Jako grupa nagrali w swoim rodzinnym mieście dwa niezależne albumy: Boomerang (nagrany jesienią 1994, wydany w 1995 r.) oraz 'MMMBop (wydany w 1996 r.). Na ostatnim znalazła się oryginalna wersja utworu „MMMBop”, który później stał się wielkim przebojem jako singel z albumu komercyjnego, Middle of Nowhere.

Sport edytuj

Freestyle frisbee - widowiskowa dyscyplina sportu polegająca na wykonywaniu ewolucji (trików) z latającym dyskiem. Sport ten został zapoczątkowany w latach 70. w USA.

W 2007 roku z inicjatywy pierwszych graczy powstało Polskie Stowarzyszenie Freestyle Frisbee.

Do gry używa się z reguły 160-gramowych dysków, z głębokimi brzegami. Ma to wpływ na aerodynamikę.

Istotą każdej odmiany gry we frisbee jest nadanie dyskowi jak największej rotacji (spinu), dzięki któremu może on stabilnie i długo latać. Właśnie ten spin jest podstawą trików w freestyle frisbee: przyjmując rzut gracz balansuje i kręci dyskiem na czubkach palców rąk co daje czas i możliwości na wykonywanie wielu ewolucji. Jest to tzw. nail delay. Przypomina to kręcenie piłki od koszykówki na palcu.


Kino edytuj

Chciwość (ang. Greed) – amerykański film niemy z 1924 roku w reżyserii i według scenariusza Ericha von Stroheima, oparty na powieści McTeague: A Story of San Francisco Franka Norrisa z 1899 roku. W rolach głównych wystąpili: Gibson Gowland jako dr John McTeague, ZaSu Pitts jako jego żona Trina (z domu Sieppe) i Jean Hersholt jako Marcus Schouler, przyjaciel i późniejszy wróg McTeague'a.

Film opowiada historię McTeague'a, dentysty z San Francisco, który żeni się z Triną, ukochaną jego najlepszego przyjaciela, Schoulera. Niedługo po zaręczynach Trina wygrywa na loterii 5 tys. dolarów. Zazdrosny Schouler donosi władzom, że McTeague prowadzi praktykę stomatologiczną bez wymaganych uprawnień, co doprowadza rodzinę McTeague'ów do ubóstwa. Żyjąc w nędzy, McTeague staje się alkoholikiem i brutalem, a Trina wpada w obsesję na punkcie wygranych pieniędzy, których stanowczo nie zgadza się tknąć, pomimo skrajnej biedy, w której żyje wraz z mężem. W końcu McTeague morduje żonę i ucieka z jej pieniędzmi do Doliny Śmierci, gdzie dochodzi do ostatecznego starcia ze ścigającym go Schoulerem.

Inne Wikiportale