Powiat opolski (województwo lubelskie)

powiat w województwie lubelskim
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 15 cze 2025. Od tego czasu wykonano 1 zmianę, która oczekuje na przejrzenie.

Powiat opolski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Opole Lubelskie.

Powiat opolski
powiat
Ilustracja
Kościół Wniebowzięcia NMP w Opolu Lubelskim
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

TERC

0612

Siedziba

Opole Lubelskie

Starosta

Dariusz Piotrowski

Powierzchnia

804,14 km²

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności


50 076[1]

• gęstość

73,6 os./km²

Urbanizacja

30,05%

Nr kierunkowy

+48 81

Kod pocztowy

24-300 24-310 24-313 24-320 24-335 24-340 24-350

Tablice rejestracyjne

LOP

Adres urzędu:
ul. Lubelska 4
24-300 Opole Lubelskie
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu opolskiego (lubelskiego)
Liczba gmin miejskich

0

Liczba gmin miejsko-wiejskich

3

Liczba gmin wiejskich

4

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Poniatowa
Napis nad zalewem w Poniatowej

Podział administracyjny

edytuj

W skład powiatu wchodzą:

Historia

edytuj

Powiat opolski (pod nazwą powiat opolsko-lubelski) został powołany dnia 13 listopada 1954 roku w województwie lubelskim, jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych tuż po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat opolsko-lubelski złożyły się 32 gromady, które wyłączono z powiatu puławskiego w tymże województwie[2]:

W momencie utworzenia powiat nie obejmował miast; Opole Lubelskie, stolica powiatu, utraciła prawa miejskie w 1870 roku i otrzymała je dopiero 1 stycznia 1957 roku[3] a Józefów nad Wisłą, Prawno i Wrzelowiec utraciły prawa miejskie w XIX wieku. Poniatowa stała się 1 stycznia 1956 roku osiedlem[4], którym pozostała do 18 lipca 1962 roku, kiedy to nadano jej prawa miejskie[5].

1 stycznia 1956 roku w województwie lubelskim powstał powiat bełżycki, przez co 3 gromady powiatu opolsko-lubelskiego – Godów, Łubki i Wronów – weszły w jego skład[6]. Równocześnie do powiatu opolsko-lubelskiego przyłączono gromady Boiska i Świeciechów, które wyłączono z powiatu kraśnickiego w tymże województwie[6]. Decyzja ta okazała się niefortunna ponieważ już rok później, 1 stycznia 1957 roku, gromada Świeciechów powróciła do powiatu kraśnickiego (wraz z Sosnową Wolą, którą wyłączono z gromady Boiska i włączono do gromady Dzierzkowice w powiecie kraśnickim); wtedy też do powiatu opolsko-lubelskiego przyłączono z powrotem gromadę Godów z powiatu bełżyckiego[7].

8 maja 1958 roku z gromady Kamień wyłączono wsie Kępa Gostecka i Kępa Solecka i włączono je do gromady Solec w powiecie lipskim w województwie kieleckim[8]. Zmiana przynależności wojewódzkiej tych wsi była nietypowa, ponieważ spowodowała utworzenie enklawy powiatu lipskiego na obszarze powiatu opolskiego (a więc na prawym brzegu Wisły).

1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla a w ich miejsce reaktywowano gminy[9]. Z powiatu bełżyckiego wyłączono sołectwa Dąbrowa Wronowska, Poniatowa, Poniatowa-Kolonia i Plizin, które włączono do powiatu opolsko-lubelskiego oraz odwrotnie, z powiatu opolsko-lubelskiego wyłączono sołectwa Antonówka, Godów (czwarta zmiana przynależności powiatowej w ciągu 20 lat), Granice i Świdno, które włączono do powiatu bełżyckiego[10]. Po tym manewrze powiat opolsko-lubelski podzielono na 2 miasta i 7 gmin[11]:

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu opolsko-lubelskiego włączono do nowego (mniejszego) województwa lubelskiego[14]. Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku przywrócono w województwie lubelskim powiat opolski o kształcie przybliżonym do granic z 1975 roku[15]; powiat powiększył się o gminę Chodel, która w latach 197375 leżała w powiecie bełżyckim a do 1954 roku w powiecie lubelskim. Porównując obszar dzisiejszego powiatu opolskiego z obszarem z 1954 roku można zauważyć, że niektóre tereny znajdują się obecnie w powiatach puławskim i lubelskim.

31 lipca 2004 roku zmieniono granice powiatu opolskiego (a zarazem województwa lubelskiego) przez wyłączenie z gminy Solec nad Wisłą (w powiecie lipskim w województwie mazowieckim) wsi Kępa Gostecka i Kępa Solecka i włączenie ich do gminy Łaziska w powiecie opolskim[16]. Przyczyną tego manewru było wyjątkowe położenie tych wsi (od 1958 roku), czyli po prawej stronie Wisły; z powodu dużej odległości od najbliższego mostu, wsie te były odizolowane od pozostałych terenów gminy, a także jej siedziby, Solca.

Demografia

edytuj

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 63 360 100 32 433 51,19 30 927 48,81
Miasto 18 902 29,83 9957 15,71 8945 14,12
Wieś 44 458 70,17 22 476 35,47 21 982 34,69
 
Piramida wieku mieszkańców powiatu opolskiego w 2014 roku[17]

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[18] powiat zamieszkiwało 59 208 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 58 952 osoby[19].

Sąsiednie powiaty i gminy

edytuj

Miasta i wsie gminne

edytuj
Miasto/wieś gminna Liczba ludności Powierzchnia Gęstość zaludnienia
Poniatowa 10 867 15.23 km² 711.2 os./km²
Opole Lubelskie 8 065 15.12 km² 569.1 os./km²
Karczmiska Pierwsze 1 556 5.5 km² 282.9 os./km²
Chodel 1 500 3.7 km² 405.4 os./km²
Józefów nad Wisłą 923 3.65 km² 252 os./km²
Łaziska 500 2.16 km² 231.4 os./km²
Wilków 195 0.76 km² 256.5 os./km²

Opole Lubelskie – miasto powiatowe

Poniatowa – miasto

Wilków – wieś gminna

Instytucje publiczne

edytuj
  • Starostwo Powiatowe – ul. Lubelska 4, Opole Lubelskie
  • Sąd Rejonowy – Stary Rynek 46, Opole Lubelskie
  • Powiatowy Urząd Pracy – Stary Rynek 14–16, Opole Lubelskie
  • Szpital Powiatowy – ul. Fabryczna 18, Poniatowa
  • Urząd Skarbowy – ul. J. Piłsudskiego 12, Opole Lubelskie
  • Zarząd Dróg Powiatowych – ul. Młodzieżowa 6, Poniatowa

Starostowie opolscy

edytuj

Na podstawie źródła[20]:

  • Zenon Rodzik (10 listopada 1998 – 21 listopada 2018)
  • Dariusz Piotrowski (21 listopada 2018 – nadal)

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  2. Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 240
  3. Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 33
  4. Dz.U. z 1955 r. nr 45, poz. 299
  5. Dz.U. z 1962 r. nr 41, poz. 188
  6. a b Dz.U. z 1955 r. nr 45, poz. 296
  7. Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 28
  8. Dz.U. z 1958 r. nr 25, poz. 105
  9. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  10. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 324
  11. Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
  12. 1 stycznia 2004 roku gminę Józefów i jej siedzibę Józefów przemianowano na Józefów nad WisłąDz.U. z 2003 r. nr 134, poz. 1248
  13. 2 lipca 1976 roku gmina Wrzelowiec została zniesiona a jej obszar włączony do gmin Józefów (nad Wisłą) i Opole LubelskieDz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12
  14. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  15. Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
  16. Dz.U. z 2004 r. nr 169, poz. 1767
  17. Powiat opolski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  18. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  19. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  20. Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 27. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-09-05].