Pteranodon

	Pteranodon
	Marsh, 1876
	Okres istnienia: 86–84,5 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q ↓
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Rząd	pterozaury
Podrząd	pterodaktyle
Rodzina	pteranodonty
Rodzaj	Pteranodon
	Typ nomenklatoryczny
	Pteranodon longiceps Marsh, 1876
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2008-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pteranodon (gr. skrzydła bez zębów) – rodzaj wymarłych gadów latających pterozaurów należących do podrzędu pterodaktyli. Żył w górnej kredzie około 86-84,5 mln lat temu. Jego pierwsze skamieniałości zostały odkryte w 1870 w zachodnim Kansas. Zostały one zbadane dopiero sześć lat później przez paleontologa Othniela Marsha, który nazwał nowo odkryty rodzaj pterozaura Pteranodon longiceps.

Pteranodon był gadem, ale nie dinozaurem – z definicji, wszystkie dinozaury należą do grupy Saurischia i Ornithischia, co wyklucza pterozaury. Niemniej jest często błędnie opisywany jako dinozaur.

Etymologia

Pteranodon: gr. πτερον pteron „skrzydło”^[2]; negatywny przedrostek αν an^[3]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[4].
longiceps: łac. longus „długi”^[5]; -ceps „-głowy”, od caput, capitis „głowa”^[6].

Rozmiary

Rozpiętość skrzydeł: do 7 m
Waga: 20 kg

Opis

Pteranodon był jednym z największych latających gadów. Chociaż jego tułów nie przekraczał rozmiarów indyka, miał on potężne skrzydła, których rozpiętość wynosiła do 7 metrów.

Występowanie

Ameryka Północna

Tryb życia

Pteranodon żywił się niemal wyłącznie rybami. Dowodzą tego liczne skamieniałe rybie ości, znajdowane w miejscu, gdzie najprawdopodobniej był żołądek gada.

Jego tryb życia prawdopodobnie był podobny do tego jaki wiodą dzisiaj albatrosy. Podobnie jak one, pteranodon większość swojego życia spędzał na pełnym morzu, łowiąc ryby i tak jak albatrosy szybował wykorzystując prądy powietrzne, które umożliwiały mu długi lot bez zużywania energii na machanie skrzydłami^[7]. Na ląd wracał najprawdopodobniej tylko w celach rozrodczych.

Gatunki

Pteranodon longiceps – Marsh, 1876

Drugi gatunek, P. sternbergi, został w 2010 roku przeniesiony do odrębnego rodzaju Geosternbergia^[8].

Przypisy

↑ O.Ch. Marsh. Notice of a new Sub-order of Pterosauria. „The American Journal of Science and Arts”. Third Series. 11, s. 507, 1876. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 187.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 15.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 151.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 126.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 34.
↑ Padian K. (1983)A functional analysis of flying and walking in pterosaurs. Paleobiology 9(3):218-239.
↑ Alexander W.A. Kellner. Comments on the Pteranodontidae (Pterosauria, Pterodactyloidea) with the description of two new species. „Anais da Academia Brasileira de Ciências”. 82 (4), s. 1063–1084, 2010. DOI: 10.1590/S0001-37652010000400025. (ang.).

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).

[Marsh-1] O.Ch. Marsh. Notice of a new Sub-order of Pterosauria. „The American Journal of Science and Arts”. Third Series. 11, s. 507, 1876. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=217_187]-2] Jaeger 1944 ↓, s. 187.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=45_15]-3] Jaeger 1944 ↓, s. 15.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=181_151]-4] Jaeger 1944 ↓, s. 151.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=156_126]-5] Jaeger 1944 ↓, s. 126.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=74_34]-6] Jaeger 1944 ↓, s. 34.

[7] Padian K. (1983)A functional analysis of flying and walking in pterosaurs. Paleobiology 9(3):218-239.

[8] Alexander W.A. Kellner. Comments on the Pteranodontidae (Pterosauria, Pterodactyloidea) with the description of two new species. „Anais da Academia Brasileira de Ciências”. 82 (4), s. 1063–1084, 2010. DOI: 10.1590/S0001-37652010000400025. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]