Rejencja kwidzyńska (1939–1945)

Rejencja kwidzyńska (niem. Regierungsbezirk Marienwerder) – niemiecka jednostka administracyjna istniejąca w latach 1939–1945 jako jedna z rejencji Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie.

Mapa Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie z rejencjami i miastami powiatowymi
Położenie Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie względem przedwojennych granic Polski

Historia

edytuj

Rejencja powstała w 1939, po napaści na Polskę z przekształcenia dotychczasowej rejencji zachodniopruskiej Prus Wschodnich, obejmując powiaty kwidzyński, malborski, suski i sztumski. Powiat elbląski i miasto Elbląg z rejencji zachodniopruskiej trafiły do gdańskiej. Rejencja kwidzyńska objęła także południowo-wschodnie tereny województwa pomorskiego z II RP – powiaty: brodnicki, grudziądzki z miastem Grudziądz, lipnowski, lubawski, rypiński i wąbrzeski oraz fragment powiatu tczewskiegogmina Janowo, a także skrawek województwa warszawskiego (miasto Lidzbark oraz gminy Lidzbark, Rybno i Kiełpiny z powiatu działdowskiego).

Została wyzwolona przez Armię Czerwoną i częściowo powróciła do przedwojennych jednostek polskiej administracji a częściowo do nowo powołanego Okręgu IV (Mazurskiego) Ziem Odzyskanych w 1945 roku.

Podział administracyjny

edytuj

Miasta wydzielone

edytuj

Powiaty

edytuj

Wykaz miast (stan na 1 marca 1943)

edytuj

Źródło: Statistischen Landesamt Danzig-Westpreussen (1944): Gemeinde- und Wohnplatzlexikon des Reichsgaus Danzig-Westpreussen (Bd. 1). Danzig: A. W. Kafemann.

Herb Miasto Nazwa niem. 1943 Ludność 1943 Rejencja 1943 Powiat 1943 Państwo przed 1 IX 1939
  Biskupiec Bischofswerder 1975 kwidzyńska suski (Rosenberg)  
  Brodnica Strasburg 11 597 kwidzyńska brodnicki (Strasburg)  
  Dobrzyń nad Drwęcą Dobrzyn 4021 kwidzyńska rypiński (Rippin)  
  Dobrzyń nad Wisłą Dobrin an der Weichsel 2589 kwidzyńska lipnowski (Leipe)  
  Dzierzgoń Christburg 3795 kwidzyńska sztumski (Stuhm)  
  Gardeja Garnsee 2196 kwidzyńska sztumski (Marienwerder)  
  Golub Gollub 2914 kwidzyńska wąbrzeski (Briesen)  
  Górzno Görzberg 1991 kwidzyńska brodnicki (Strasburg)  
  Grudziądz Graudenz 55 336 kwidzyńska Grudziądz-Miasto (Graudenz-Stadt)  
  Iława Deutsch Eylau 13 691 kwidzyńska suski (Rosenberg)  
  Kisielice Freystadt 3313 kwidzyńska suski (Rosenberg)  
  Kowalewo Pomorskie Schönsee 3702 kwidzyńska wąbrzeski (Briesen)  
  Kwidzyn Marienwerder 20 932 kwidzyńska sztumski (Marienwerder)  
  Lipno Leipe 9024 kwidzyńska lipnowski (Leipe)  
  Lubawa Löbau 5657 kwidzyńska nowomiejski (Neumark)  
  Łasin Lessen 2803 kwidzyńska grudziądzki (Graudenz)  
  Malbork Marienburg 27 233 kwidzyńska malborski (Marienburg)  
  Nowe Miasto Lubawskie Neumark 4884 kwidzyńska nowomiejski (Neumark)  
  Prabuty Riesenburg 7581 kwidzyńska suski (Rosenberg)  
  Radzyń Chełmiński Rehden 1999 kwidzyńska grudziądzki (Graudenz)  
  Rypin Rippin 7297 kwidzyńska rypiński (Rippin)  
  Susz Rosenberg 4440 kwidzyńska suski (Rosenberg)  
  Sztum Stuhm 7099 kwidzyńska sztumski (Stuhm)  
  Wąbrzeźno Briesen 10 051 kwidzyńska wąbrzeski (Briesen)